Κριτική στην κυβέρνηση άσκησε ο πρώην υπουργός Εργασίας,
Τάσος Γιαννίτσης, μιλώντας σε πάνελ για τις ανισότητες και την παγκοσμιοποίηση
κατά τη δεύτερη ημέρα του οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.
Ο κ. Γιαννίτσης εξήγησε ότι παλαιότερα οι φτωχοί στην Ελλάδα
ήταν οι χαμηλοσυνταξιούχοι. Πλέον όμως είναι τα νοικοκυριά με ανέργους, σε
κάποια από τα οποία δεν μπαίνει κανένας μισθός. Σε αυτό το σημείο τόνισε ότι
«πρόσφατα δόθηκε βοήθεια σε ανθρώπους που έχουν ένα εισόδημα, 400, 600 ή 800
ευρώ και αυτοί που δεν έχουν κανένα εισόδημα δεν πήραν τίποτα», ασκώντας
εμμέσως κριτική στην κυβέρνηση για την επιλογή της.
Πρόσθεσε ότι στοίχημα αυτής της χώρας μας είναι να πιάσει τη
φοροδιαφυγή.
Ο Καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας του
Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Παγουλάτος, δήλωσε ότι όλες οι κυβερνήσεις θα
πρέπει να επικεντρωθούν στο πώς να μειωθούν οι ανισότητες και η φτώχεια.
Σε αυτό το σημείο υπάρχουν πολλές διαφοροποιήσεις, εξήγησε,
καθώς υπάρχουν χώρες που έχουν ανεχτεί σημαντικές ανισότητες στο εσωτερικό τους
και άλλες όχι, όπως οι Σκανδιναβικές χώρες ή η Σιγκαπούρη.
Αναφέρθηκε σε κινήσεις που θα μπορούσαν να γίνουν, όπως οι
ελέγχοι σε φορολογικούς παραδείσους, η επιβολή περιβαλλοντικών περιορισμών στην
παγκοσμιοποίηση, εργατικές πολιτικές ώστε να μη χάνονται θέσεις εργασίας,
ρύθμιση του χρηματοοικονομικού τομέα κ.ά., ενώ ενώ έθιξε και το θέμα της
ανισότητας στην εκπαίδευση.
Ο Διευθυντής για τις Ευρωπαϊκές χώρες της Παγκόσμιας
Τράπεζας, Dr. Arep Banerji, ανέλυσε το πώς έχει εξελιχθεί η παγκόσμια ανισότητα
τα τελευταία χρόνια.
Παρουσίασε την κατανομή του παγκόσμιου πλούτου τις τελευταίες
δεκαετίες, με σχεδιαγράμματα που δείχνουν τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των
ασιατικών χωρών και τη στασιμότητα στις ανεπτυγμένες χώρες, με μία τάση οι
πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι.
Στη δική του εισήγηση, ο Τάσος Γιαννίτσης αναφέρθηκε στη σχέση
παγκοσμιοποίησης και ανισοτήτων, με το ερώτημα αν σημειώνεται σύγκλιση στις
‘ανισότητες μεταξύ χωρών’ και επιδείνωση ‘στις ανισότητες στο εσωτερικό πολλών
χωρών’. Επικεντρώθηκε σε τρεις θέσεις:
1. Η σχέση παγκοσμιοποίησης και ανισότητας είναι πολύπλοκη,
ασύμμετρη και ανομοιογενής, και δεν
επιτρέπει εύκολες γενικεύσεις. Ωστόσο, είναι πρώτη φορά από αιώνες που η
παγκόσμια ανισότητα και η ανισότητα ‘μεταξύ χωρών’ μειώθηκαν στις δεκαετίες
1980-2015.
2. Αντίθετα, στο εσωτερικό περισσότερων ανεπτυγμένων χωρών
οι ανισότητες αυξήθηκαν. Κεντρικό ρόλο για την αύξηση των εσωτερικών ανισοτήτων
σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες έπαιξε η αρρύθμιστη χρηματοοικονομική
παγκοσμιοποίηση, αλλά και, κυρίως, εθνικές πολιτικές, π.χ. η σημαντική μείωση
των φορολογικών συντελεστών στα υψηλά
εισοδήματα, η απορύθμιση των αγορών εργασίας, ο αδύναμος ρόλος της
τεχνολογίας/καινοτομίας ως μοχλός ανάπτυξης ή η ενδυνάμωση του δανεισμού ως
εργαλείου πρόσκαιρης βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου μεγάλων τμημάτων του
πληθυσμού. Παρά ταύτα, σε διάφορες χώρες η εθνική πολιτική περιόρισε τις
επιδράσεις αυτές.
3. Συνολικά, στις χώρες της Δύσης σημειώνονται δύο κεντρικά
ρήγματα στη γραμμικότητα της αναπτυξιακής δυναμικής. Το πρώτο έρχεται ‘απ’
έξω’, και δείχνει ότι οι παλιοί ‘υπανάπτυκτοι’
έχουν πλέον ικανότητες ανοδικής εξέλιξης και οι ανεπτυγμένες χώρες
καλούνται να αποδεχθούν μια νέα τάξη πραγμάτων στον κόσμο. Η εξέλιξη αυτή
επηρεάστηκε σε κάποιο βαθμό από την παγκοσμιοποίηση, όμως εκφράζει μια ποιοτική
ανατροπή που θα συντελούνταν σε κάθε περίπτωση. Το δεύτερο ρήγμα έρχεται ‘από
μέσα’, και δείχνει ότι βασικά εργαλεία της ανάπτυξης, που στήριξαν για τέσσερις
δεκαετίες την πορεία των ανεπτυγμένων κοινωνιών, έχουν χάσει τη δυναμική τους
και οδηγούν σε στάσιμα εισοδήματα και αύξηση των ανισοτήτων, με σοβαρές
κοινωνικές, μακροοικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν τα στοιχεία που παρουσίασε ο
διευθυντής της diaNEOsis, Κυριάκος Πιερραράκης. Όπως είπε, πριν την κρίση η
ακραία φτώχεια στη χώρα μας δεν ξεπερνούσε το 2%, ενώ το 2015 έφτασε το 15%. Σε
έρευνά της εταιρείας, το 25% των Ελλήνων απάντησε ότι δεν μπορεί να βρει 400
ευρώ για μία άμεση ανάγκη.
Και κατέληξε λέγοντας ότι «τα παραδοσιακά εργαλεία που
είχαμε στη διάθεσή μας για τη μείωση των ανισοτήτων πλέον δε λειτουργούν. Θα
πρέπει σύντομα να αναζητηθούν νέα».
Την εμπειρία από τη χώρα του παρουσίασε ο πρέσβης της
Αλγερίας στην Αθήνα, Dr. Noureddine Bardad-Daidj. Η Αλγερία χρειάστηκε μετα τη
μεγάλη κρίση του ’86 να προχωρήσει σε διαρθρωτικές μετρρυθμίσεις. Η χώρα
ακολούθηκε τρία προγράμματα, το τελευταίο ξεκίνησε το 2015 με δύο βασικούς
πυλώνες της οικονομική ανάπτυξη και τις μεταρρυθμίσεις.