Η αύξηση των επιτοκίων φαίνεται πως δεν περνά στις καταθέσεις. Οι ελληνικές τράπεζες, οι κυπριακές και οι τράπεζες της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από τις καταθέσεις λιανικής καθώς αυτές έχουν μετακυλήσει μέχρι στιγμής το μικρότερο μέρος της αύξησης των επιτοκίων στις αποδόσεις των καταθέσεών τους, όπως αναφέρει μεταξύ άλλων η DBRS Morningstar σε έκθεσή της.
Πάντως υψηλότερο κίνδυνο πιέσεων στο κόστος χρηματοδότησης αναμένεται να παρουσιάσουν τα επόμενα τρίμηνα οι τράπεζες που εξαρτώνται σημαντικά από καταθέσεις λιανικής σε συνδυασμό με χαμηλή βάση σταθερών καταθέσεων (καταθέσεις που δεν ασφαλίζονται από συστήματα εγγύησης καταθέσεων), προστίθεται στη σχετική έκθεση.
Oι ελληνικές τράπεζες κατατάσσονται μεταξύ αυτών που έχουν αυξημένη ευαισθησία αλλά και χαμηλό βαθμό πίεσης, παρά το ότι σχεδόν το 65% αυτών εξαρτάται από καταθέσεις λιανικής.
Επίσης επισημαίνεται πως οι τράπεζες της χώρας έχουν υψηλό τον δείκτη Liquidity Coverage Ratio (LCR). Υπενθυμίζεται πως ο δείκτης αυτός μετράει το ύψος των ρευστοποιούμενων περιουσιακών στοιχείων υψηλής ποιότητας για να καλυφθούν οι εκροές ενός μηνός.
Για τα επιτόκια της Ελλάδας
Η DBRS αναφέρεται και στα επιτόκια της Ελλάδας αλλά και στο πώς αυτά διαμορφώθηκαν τον μήνα Απρίλιο σύμφωνα με τα στοιχεία. Όπως επισημαίνει, η Ελλάδα είναι:
• 4η φθηνότερη χώρα που έχει επιτόκιο 1,22% σε ό,τι αφορά τις προθεσμιακές καταθέσεις νοικοκυριών με καθορισμένη διάρκεια έως 1 έτος.
• 3η φθηνότερη χώρα που έχει επιτόκιο 1,89% σε ό,τι αφορά τις προθεσμιακές καταθέσεις επιχειρήσεων με καθορισμένη διάρκεια.
«Οι πελάτες-καταθέτες αντιδρούν ήδη και μεταφέρουν τα υπόλοιπα των καταθέσεων σε προϊόντα εκτός τραπεζικών ισολογισμών με αυξανόμενο ρυθμό. Αυτό συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε., αλλά γενικά είναι πιο οξυμένο σε εκείνες τις χώρες στις οποίες η μετακύληση των επιτοκίων στους καταθέτες ήταν πιο περιορισμένη, όπως στην Ισπανία ή την Πορτογαλία.
Πιστεύουμε πως οι τράπεζες της Ε.Ε. θα αναγκαστούν να αυξήσουν τα επόμενα τρίμηνα τα επιτόκια καταθέσεων, προκειμένου να “φρενάρουν” τις εκροές καταθέσεων, καθώς οι πελάτες εξακολουθούν να ζητούν προϊόντα υψηλότερης απόδοσης. Επιπλέον, οι συνθήκες ρευστότητας θα επιδεινωθούν για τις τράπεζες της Ε.Ε.
Αυτό συμβαίνει επειδή, μετά την αποπληρωμή μεγάλων υπολοίπων κεντρικών τραπεζών που σχετίζονται με τις διευκολύνσεις TLTRO III, σημαντικό μέρος αυτών γίνεται τον Ιούνιο του 2023», σημειώνει η DBRS.
Σημειώνεται πως τον Απρίλιο του 2023 οι εκροές καταθέσεων στην Ε.Ε. σε σχέση με το υψηλότερο επίπεδο ανήλθαν στο -1,13%. Το μεγαλύτερο ποσοστό απωλειών καταγράφηκε στην Πορτογαλία (-3,85%), στην Ισπανία (-3,79%), στη Φινλανδία (-3,32%), στην Ολλανδία (-3,29%), στην Ιταλία (-3,19%) και ακολούθησε η Ελλάδα με -1,69%.
Τα επιτόκια καταθέσεων πελατών στην Ευρώπη
Τα επιτόκια καταθέσεων πελατών στην Ευρώπη αυξήθηκαν μόνο κατά 13% έναντι της μεταβολής του επιτοκίου euribor 12 μηνών κατά μέσον όρο από το τέλος του 2021, καταγράφοντας –– διαφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών τραπεζών που κυμαίνονται από 2% έως 23%, σύμφωνα με την ανάλυση της DBRS.
Οι ελληνικές τράπεζες απέδωσαν μόνο το 6% της ανόδου των επιτοκίων και μαζί με την Ισπανία (5%), την Πορτογαλία, την Ιρλανδία (4%) και την Κύπρο (μόλις 2%) κατατάσσονται στην κατηγορία των χωρών που μετακύλισαν μικρό μέρος της ανόδου του euribor στα επιτόκια καταθέσεων. Το υψηλότερο ποσοστό σημείωσε η Γαλλία (23%) και μετά ακολούθησαν η Αυστρία (17%), η Ολλανδία και η Φινλανδία (16%) και η Γερμανία (11%).
Η ερμηνεία της DBRS MorninBgstar για τα επιτόκια
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που εξηγούν τον διαφορετικό ρυθμό μετακύλησης των επιτοκίων στα επιτόκια καταθέσεων πελατών μεταξύ των τραπεζών της Ευρώπης, σύμφωνα με την DRS MorninBgstar.
Ένας από αυτούς τους παράγοντες είναι το είδος των καταθέσεων πελατών και η δομή χρηματοδότησης των τραπεζών και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα τραπεζικά συστήματα με μεγάλο ποσοστό «σταθερών» καταθέσεων λιανικής και καταθέσεις που διατηρούνται ως απόθεμα ρευστότητας ή για κεφάλαιο κίνησης να δέχονται μικρότερη πίεση για να μετακυλήσουν την αύξηση των επιτοκίων στο κόστος των καταθέσεων.
Η DBRS αναφέρεται και στην έρευνα της Τράπεζας της Ισπανίας για την «απότομη αύξηση του euribor και το κόστος των τραπεζικών καταθέσεων: διερεύνηση της μετακύλησης επιτοκίων και η εξισορρόπηση του χαρτοφυλακίου καταθέσεων».
Σημαντικοί παράγοντες που εξηγούν τη διαφορά στη μετακύληση της αύξησης του euribor στα επιτόκια καταθέσεων είναι
i) η πλεονάζουσα θέση ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος ή η χρήση της χρηματοδότησης από την Κεντρική Τράπεζα, καθώς και
ii) η συγκέντρωση της αγοράς, καθώς περισσότερη ισχύς στην αγορά θα μπορούσε να μετριάσει τις αυξήσεις των επιτοκίων καταθέσεων, σημειώνει χαρακτηριστικά η DBRS