Μέσω του “κενού” ΦΠΑ φαίνεται πως θα χρηματοδοτήσει η κυβέρνηση τις μελλοντικές φοροελαφρύνσεις ή κοινωνικές παροχές. Δηλαδή για να γίνει αυτό η κυβέρνηση αναζητεί τον «θησαυρό» στο ΦΠΑ που ενώ εισπράττεται δεν αποδίδεται και κατ’ επέκταση στα εισοδήματα που δεν δηλώνονται.
Μάλιστα σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ο στόχος είναι το 2026 το επιπλέον ποσό που θα προκύψει για τον κρατικό κορβανά σε μόνιμη και ετήσια βάση να είναι επιπλέον 2 δισ. ευρώ. Τα εν λόγω επιπλέον αυτά έσοδα σε συνδυασμό με την μεγέθυνση της οικονομίας, θα καλύψουν μέρος ή το σύνολο των πιθανών επιπλέον κοινωνικών παροχών ή μείωσης της φορολογίας. Οι υπολογισμοί γίνονται με βάση το κενό ΦΠΑ, όπως αυτό μετριέται από την Κομισιόν. Όπως σημειώνουν πηγές από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι και το μόνο αντικειμενικό στοιχείο που μπορεί να μετρήσει την φοροδιαφυγή. Σημειώνεται δε πως την τελευταία 4ετία έχουν προκύψει επιπλέον έσοδα για τον κρατικό προϋπολογισμό, σε σταθερή βάση, της τάξεως των 2,5 δισ. ευρώ.
Ποια μέτρα του υπουργείου Οικονομικών βρίσκονται στο στάδιο της εφαρμογής
Μερικά από τα μέτρα που σχεδιάζει να εφαρμόσει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για την αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων αλλά και που θα φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα είναι:
- Η διασύνδεση POS με τις ταμειακές μηχανές των επιχειρήσεων. Το μέτρο αυτό αναμένεται να έχει υλοποιηθεί μέχρι τους πρώτους μήνες του 2024.
- Οι προσυμπληρωμένες δηλώσεις ΦΠΑ και εισοδήματος μόνο στη βάση τιμολογίων εσόδων και εξόδων που περνούν από το MyDATA
- -Να επεκταθούν τα POS σε ολόκληρη την αγορά. Υπενθυμίζεται πως το μέτρο αυτό δεν έχει εφαρμοστεί σε όλους τους κλάδους της οικονομίας αλλά ο στόχος είναι να ισχύσει αυτό και στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν την υποχρέωση αυτή.
- Να αλλάξει ο τρόπος φορολόγησης των ελευθέρων επαγγελματιών.
- Να είναι υποχρεωτική η χρήση των ηλεκτρονικών τιμολογίων προκειμένου οι συναλλαγές να διασταυρώνονται και να επαληθεύονται σε πραγματικό χρόνο. Δηλαδή να γίνει καθολική η εφαρμογή του μέτρου των ηλεκτρονικών βιβλίων (myDATA) το 2024 . Τα έσοδα που δηλώνονται δεν μπορεί να υπολείπονται από αυτά που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση (myDATA, ταμειακές-POS), ενώ ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρώνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβαστεί ηλεκτρονικά στο myDATA.
- Οι έλεγχοι των φορολογικών Αρχών αυξάνονται, αυτοματοποιούνται και ψηφιοποιούνται .
- Να ενεργοποιηθεί το ψηφιακό δελτίο αποστολής πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως πριν από το τέλος του ίδιου έτους προκειμένου να παρακολουθούνται σε πραγματικό χρόνο (real time) τα διακινούμενα αγαθά.
- Να αυξηθεί το πρόστιμο χρήσης μετρητών άνω των 500 ευρώ, σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής, με ενίσχυση των ελέγχων για εφαρμογή του μέτρου μέσω ψηφιακής πληροφόρησης.
- Να πληρώνονται τα περισσότερα κοινωνικά και προνοιακά επιδόματα ( όπως το επίδομα παιδιού, το επίδομα γέννησης, τα επιδόματα ανεργίας) μέσω χρεωστικών καρτών.
- Να αποκλείονται οι παραβάτες λαθρεμπορίας από συνεργασία με όλες τις εταιρείες εμπορίας καυσίμων. Αυτό θα γίνει με νομοθετική ρύθμιση με την οποία θεσμοθετείται η υποχρέωση λήψης μέτρων δέουσας επιμέλειας στην εφοδιαστική αλυσίδα καυσίμων, η δημιουργία μητρώου παραβατών και η απαγόρευση συνεργασίας με παραβάτες λαθρεμπορίας.
Το κενό ΦΠΑ
Σε ό, τι αφορά το κενό ΦΠΑ, αυτό ήταν το 2019 στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις εκθέσεις της Κομισιόν στο 23,4% και ένα χρόνο μετά υποχώρησε στο 19,7%. Σήμερα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Οικονομικών, το κενό βρίσκεται στο 15%.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς το κέρδος των 8,4 ποσοστιαίων μονάδων, φέρνει επιπλέον έσοδα σε μόνιμη βάση 2,5 δισ. τον χρόνο. Από αυτά τα πρόσθετα έσοδα των 2 δισ. ευρώ έρχονται από τον ΦΠΑ και τα 500 εκατ. ευρώ από την αύξηση του φόρου εισοδήματος επιχειρήσεων, αφού αποκαλύπτονται περισσότερα κέρδη.
Στόχος του οικονομικού επιτελείου είναι το 2026 το κενό ΦΠΑ να φτάσει στο μέσο ευρωπαϊκό όρο που είναι 9%. Αυτό εφόσον επιτευχθεί μεταφράζεται σε επιπλέον 2 δισ. ευρώ δημόσια έσοδα.
Πάντως, στο προσχέδιο του προϋπολογισμού 2024 δεν έχουν εγγραφεί πρόσθετα έσοδα από την πάταξη της φοροδιαφυγής. Οι εισπράξεις από ΦΠΑ προβλέπεται να ανέλθουν σε 24,2 δισ. ευρώ το 2024 από 23,1 δισ. ευρώ φέτος.
Τα στοιχεία της Κομισιόν
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της έκθεσης της Κομισιόν, προκύπτουν τα εξής βασικά συμπεράσματα:
• Η Ελλάδα το 2020, βρέθηκε στην τετράδα των κρατών μελών της ΕΕ με τις καλύτερες επιδόσεις στο κλείσιμο της ψαλίδας μετά την Ουγγαρία που μείωσε το κενό κατά 4,7 ποσοστιαίες μονάδες, τη Γερμανία με 4,2 ποσοστιαίες μονάδες και την Ολλανδία με 4,1 ποσοστιαίες μονάδες.
• Η Ρουμανία κατέγραψε το υψηλότερο εθνικό χάσμα στον ΦΠΑ με 35,7% των εσόδων και ακολουθούν η Μάλτα με 24,1% και η Ιταλία με 20,8%. Αντίθετα τα μικρότερα κενά παρατηρήθηκαν στη Φινλανδία (1,3%), στην Εσθονία (1,8%) και στη Σουηδία (2%).
• Εκτός από τη Γερμανία και τις Κάτω Χώρες, η Ισπανία και η Λετονία κατάφεραν να περιορίσουν την απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ σε λιγότερο από το 5% του οφειλόμενου ΦΠΑ.
• Το χάσμα αυξήθηκε από έτος σε έτος μόνο σε έξι κράτη μέλη – Κροατία, Κύπρος, Ιρλανδία, Ρουμανία, Αυστρία και Βέλγιο. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρήθηκαν στην Κροατία (6 ποσοστιαίες μονάδες) και στην Κύπρο (5 ποσοστιαίες μονάδες).
• Σε ονομαστικούς όρους, τα μεγαλύτερα κενά καταγράφηκαν στην Ιταλία (26,2 δισ. ευρώ), τη Γαλλία (14 δισ. ευρώ) και τη Γερμανία (11,1 δισ. ευρώ).
στο 