H ΕΕ θα πρέπει να παρέχει πόρους μόνο στα κράτη – μέλη που σέβονται το κράτος δικαίου και τις δημοκρατικές αρχές δηλώνουν εννέα στους δέκα πολίτες της Ελλάδας (τέσσερις στους πέντε Ευρωπαίους) , όπως προκύπτει από σχετικά στοιχεία της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου.
Η έρευνα «Flash Ευρωβαρόμετρο» διενεργήθηκε από τις 17 έως τις 25 Αυγούστου 2021 από την Ipsos European Public Affairs,εκ μέρους του ΕΚ τα αποτελέσματα της οποίας βασίστηκαν σε 500 συνεντεύξεις στο Λουξεμβούργο, την Κύπρο, τη Μάλτα και 1000 συνεντεύξεις σε όλες τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ. Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 26.459 Ευρωπαίοι πολίτες ηλικίας άνω των 15 ετών από τα 27 κράτη μέλη. Παράλληλα επισημαίνεται ότι το 67% των πολιτών στην Ελλάδα (60% στην ΕΕ) προσδοκά ότι τα έργα του NextGenerationEU(Ταμείο Ανάκαμψης)θα βοηθήσουν τη χώρα τους να ξεπεράσει τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της πανδημίας του κορονοϊού. O πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι, είπε ότι «το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ξεκαθαρίσει ότι οι πόροι του Σχεδίου Ανάκαμψης της ΕΕ δεν θα πρέπει να διατίθενται σε κυβερνήσεις που δεν τηρούν τις βασικές δημοκρατικές αξίες ή δεν σέβονται το κράτος δικαίου. Αυτή η νέα έρευνα του Ευρωβαρόμετρου επιβεβαιώνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών της ΕΕ συμφωνεί. Εάν κάποιος υπονομεύει συστηματικά τις αξίες της ΕΕ, δεν θα πρέπει να αναμένει κονδύλια της ΕΕ».
Τα στοιχεία της έρευνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Η έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πριν από την συζήτηση για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 15 Σεπτεμβρίου αναδεικνύει τη σαφή στήριξη των πολιτών όσον αφορά τη διαφάνεια και τον αποτελεσματικό έλεγχο των κονδυλίων της ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος NextGenerationEU. Σύμφωνα με την έρευνα, το 53% των Ευρωπαίων πολιτών συμφωνεί απόλυτα ότι πρέπει να υπάρχει αποτελεσματικός έλεγχος, ενώ ένα επιπλέον 32% κλίνει στην κατεύθυνση αυτή.
Στην Ελλάδα, το ποσοστό που συμφωνεί πλήρως βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο (61%), ενώ ένα επιπλέον 28% τείνει να συμφωνήσει. Μόνο το 8% όσων απάντησε κατά μέσο όρο στην ΕΕ (7% στην Ελλάδα) δεν συμμερίζεται την άποψη αυτή. Αυτή τη θέση συμμερίζεται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο, παράλληλα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξετάζει με προσοχή τα εθνικά σχέδια, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα κονδύλια αυτά θα χρησιμοποιηθούν σύμφωνα με τους στόχους που έχουν τεθεί για μια πιο πράσινη, ψηφιακή και ανθεκτική ευρωπαϊκή κοινωνία.
Τρεις στους πέντε Ευρωπαίους (60%) πιστεύουν ότι τα έργα του NextGenerationEU θα βοηθήσουν τη χώρα τους να ξεπεράσει τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της πανδημίας του κορονοϊού. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 67% για την Ελλάδα. Το 59% των Ευρωπαίων (69% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα) δηλώνει, επίσης, ότι το πρόγραμμα θα βοηθήσει τη χώρα τους να είναι καλύτερα προετοιμασμένη για μελλοντικές προκλήσεις. Υπό το πρίσμα αυτό, η έρευνα δείχνει επίσης ότι το 53% των Ευρωπαίων έχουν θετική εικόνα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ μόνο το 19% έχει αρκετά ή πολύ αρνητική εικόνα. 50% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα έχει θετική εικόνα για την ΕΕ, ενώ 21% έχει αρκετά ή πολύ αρνητική εικόνα.
Ποιες είναι ανησυχίες των χωρών της ΕΕ
Ωστόσο, τα αποτελέσματα της έρευνας υποδηλώνουν ανησυχίες σε διάφορες χώρες της ΕΕ σχετικά με το πόσο καλά οι εθνικές κυβερνήσεις θα χρησιμοποιήσουν αυτά τα επιπρόσθετα κονδύλια της ΕΕ. Ενώ κατά μέσο όρο το 44% των Ευρωπαίων εμπιστεύεται τις εθνικές κυβερνήσεις, το 41% των ερωτηθέντων εκφράζει αμφιβολίες, με σημαντικές διαφοροποιήσεις στα επίπεδα εμπιστοσύνης σε ολόκληρη την ΕΕ. Στην Ελλάδα το αντίστοιχα ποσοστά είναι 42% και 53% αντιστοίχως.
.Η κοινή γνώμη υποστηρίζει, επίσης, ξεκάθαρα τη θέση που υιοθέτησε πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη συζήτηση σχετικά με την ανάγκη ύπαρξης προϋποθέσεων, ελέγχου και διαφάνειας.Αυτό αντικατοπτρίζεται στη συνεχή στήριξη των πολιτών όσον αφορά την ανάγκη σεβασμού του κράτους δικαίου ως προϋπόθεσης για τη διάθεση κονδυλίων της ΕΕ. Τέσσερις στους πέντε ερωτηθέντες (81%) συμφωνεί ότι «η ΕΕ θα πρέπει να παρέχει χρηματοδοτικούς πόρους στα κράτη μέλη μόνο με την προϋπόθεση να εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις τους το κράτος δικαίου και τις δημοκρατικές αρχές». Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι το επίπεδο στήριξης είναι υψηλό ομοιογενώς σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την τρίτη θέση πανευρωπαϊκά με 90% των ερωτηθέντων να συμφωνούν.
Το μείζον μέλημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Ο σεβασμός του κράτους δικαίου αποτελεί μείζον μέλημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Σε ερώτηση σχετικά με τα ζητήματα που θα πρέπει να θέσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως πολιτικές προτεραιότητες, οι Ευρωπαίοι επαναφέρουν στην πρώτη θέση τη δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής (43%). Άλλες προτεραιότητες που ανέφεραν οι ερωτηθέντες (οι οποίες συμπίπτουν με τις προτεραιότητες του ΕΚ για την ανάκαμψη μετά την πανδημία) είναι τα μέτρα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (32%), η στήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς και η καταπολέμηση της τρομοκρατίας (31%). Η δημόσια υγεία, καθώς και η μετανάστευση και το άσυλο, καταλαμβάνουν από κοινού την τέταρτη θέση με 27% αντιστοίχως. Την ίδια ώρα, οι πολίτες στην Ουγγαρία και την Πολωνία τοποθετούν το ζήτημα της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, το οποίο στην ΕΕ βρίσκεται κατά μέσο όρο στην 8η θέση, στην κορυφή των προτεραιοτήτων τους για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2η θέση στην Πολωνία και 3η στην Ουγγαρία).
Στην Ελλάδα, την πρώτη θέση με 50% καταλαμβάνει η στήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ενώ τα μέτρα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (41%) καταλαμβάνουν τη δεύτερη θέση. Στην τρίτη θέση στην Ελλάδα βρίσκεται η δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ( 35%).
στο 