Η αύξηση της απασχόλησης δεν αρκεί για να οδηγηθεί η ελληνική οικονομία σε ένα μονοπάτι ανάκαμψης, τονίζει στο τελευταίο τεύχος του δελτίου “7 Ημέρες Οικονομία” η Eurobank Research. Απαιτείται να εφαρμοστούν κατάλληλες πολιτικές έτσι ώστε παράλληλα με την αύξηση του αριθμού των εργαζομένων να υπάρξει και ενίσχυση της παραγωγικότητας της εργασίας.
Για να οδηγηθούν στο ανωτέρω συμπέρασμα οι αναλυτές επικαλούνται στοιχεία του 2015: υπό το πρίσμα του τομέα της προσφοράς, ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της επίδοσης της ελληνικής οικονομίας το 2015 ήταν η μείωση της παραγωγικότητας της εργασίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας (Eurostat) η πραγματική παραγωγικότητα της εργασίας – μετρούμενη σε όρους πραγματικού προϊόντος ανά απασχολούμενο (ΠΠΑ) – συρρικνώθηκε κατά -2,15% το 2015. Το αντίστοιχο μέγεθος σε όρους πραγματικού προϊόντος ανά ώρα εργασίας ήταν -2,98% (ΠΠΩΕ).
Η ετήσια πτώση του ΠΠΑ και του ΠΠΩΕ το 2015 ήταν η τρίτη και η δεύτερη χειρότερη επίδοση αντίστοιχα από την αρχή της ελληνικής “μεγάλης ύφεσης”. Αξίζει να αναφέρουμε πως από το 2007 μέχρι το 2015 η σωρευτική πτώση του ΠΠΑ ήταν -12,40% ενώ του ΠΠΩΕ ήταν -9,41%. Δηλαδή, το 2015 ο μέσος Έλληνας απασχολούμενος ήταν κατά -12,40% λιγότερο παραγωγικός σε σχέση με το 2007.
Με βάση τα προαναφερθέντα στοιχεία, η ετήσια μεταβολή της απασχόλησης διαμορφώθηκε στο +1,92% και των ωρών εργασίας ανά απασχολούμενο στο +0,83% το 2015.
Συμπεραίνεται πως η ενίσχυση του παραγωγικού συντελεστή της εργασίας δεν οδήγησε σε αύξηση του πραγματικού προϊόντος της οικονομίας το 2015 (τουναντίον, ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης ήταν αρνητικός -0,23%) λόγω μείωσης της πραγματικής παραγωγικότητας της εργασίας.
Στο μεταξύ, το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 23,96% το Δεκέμβριο 2015 από 24,36% το Νοέμβριο 2015 και από 25,91% τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Το μέσο ποσοστό ανεργίας – μέσος όρος δώδεκα μηνών – ήταν 24,97% το 2015. Σε σύγκριση με το 2014 καταγράφηκε πτώση της τάξης της -1,58 ποσοστιαίας μονάδας.
Η ετήσια μεταβολή του εθνικού δείκτη τιμών καταναλωτή (ΔΤΚ) ήταν -0,52% το Φεβρουάριο 2016 από -0,73% τον Ιανουάριο 2016. Τα αντίστοιχα μεγέθη για τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) ήταν +0,07% και -0,12%. Τέλος ο ΕνΔΤΚ με σταθερούς φόρους μειώθηκε σε ετήσια βάση -1,90% το Φεβρουάριο 2016 από -2,10% τον προηγούμενο μήνα.
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας (Eurostat) η πραγματική παραγωγικότητα της εργασίας – μετρούμενη σε όρους πραγματικού προϊόντος ανά απασχολούμενο (ΠΠΑ) – υπέστη μείωση -2,15% το 2015. Το αντίστοιχο μέγεθος σε όρους πραγματικού προϊόντος ανά ώρα εργασίας (ΠΠΩΕ) κατέγραψε πτώση -2,98%. Αυτή ήταν η δεύτερη χειρότερη επίδοση από την αρχή της ελληνικής «μεγάλης ύφεσης».
Όπως αναφέραμε στο προηγούμενο τεύχος του φυλλαδίου 7ημέρες ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης διαμορφώθηκε στο -0,23% το 2015 από 0,65% το 2014. Αυτός ήταν ο 7ος χρόνος ύφεσης τα τελευταία 8 χρόνια με τη σωρευτική πτώση του πραγματικού ΑΕΠ να διαμορφώνεται στο -26,18%. Από την πλευρά της ζήτησης οι συνιστώσες που είχαν αρνητική συνεισφορά στην ετήσια μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ ήταν η μεταβολή των αποθεμάτων, οι εξαγωγές και η δημόσια κατανάλωση. Η ιδιωτική κατανάλωση και οι εισαγωγές είχαν θετική συνεισφορά.
Ποια είναι η εικόνα που έχουμε για την επίδοση της ελληνικής οικονομίας το 2015 από την πλευρά της προσφοράς; Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας (Eurostat) η πραγματική παραγωγικότητα της εργασίας κατέγραψε αρνητική ετήσια μεταβολή το 2015. Πιο αναλυτικά, το πραγματικό προϊόν ανά απασχολούμενο (ΠΠΑ) και το πραγματικό προϊόν ανά ώρα εργασίας (ΠΠΩΕ) μειώθηκε -2,15% και -2,98% αντίστοιχα. Με βάση αυτά τα στοιχεία μπορούμε να υπολογίσουμε (κατά προσέγγιση) την ετήσια μεταβολή της απασχόλησης, των συνολικών ωρών εργασίας και ως εκ τούτου των ωρών εργασίας ανά απασχολούμενο. Συνεπώς, υπό το πρίσμα του τομέα της προσφοράς η ετήσια μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ κατά – 0,23% το 2015 ήταν αποτέλεσμα της μείωσης της πραγματικής παραγωγικότητας της εργασίας – σε όρους ΠΠΩΕ – κατά -2,98% και της ενίσχυσης της απασχόλησης και των ωρών εργασίας ανά απασχολούμενο κατά 1,92% και 0,83% αντίστοιχα. Οπότε, μπορεί το 2015 να καταγράφηκε αύξηση της απασχόλησης και ενίσχυση των ωρών εργασίας ανά απασχολούμενο ωστόσο το πραγματικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε λόγω μείωσης της πραγματικής παραγωγικότητας της εργασίας. Την ύπαρξη του εν λόγω φαινομένου την έχουμε επανειλημμένως τονίσει στο παρόν φυλλάδιο.
Μέχρι σήμερα (11/3/2015) η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία (Eurostat) δεν έχει δημοσιεύσει στοιχεία για την παραγωγικότητα της εργασίας του 4ου τριμήνου 2015. Ωστόσο, με βάση τα δημοσιευμένα στοιχεία του πραγματικού ΑΕΠ και της απασχόλησης μπορούμε να υπολογίσουμε κατά προσέγγιση την ετήσια μεταβολή της παραγωγικότητας της εργασίας σε όρους ΠΠΑ. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζουμε το προαναφερθέν μέγεθος – παράλληλα με την ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ και της απασχόλησης – για όλα τα τρίμηνα του 2015. Παρατηρούμε πως η μείωση της παραγωγικότητας της εργασίας επιταχύνθηκε το 2ο εξάμηνο 2015. Πιο συγκεκριμένα, η ετήσια μεταβολή διαμορφώθηκε στο -3,79% το 3ο τρίμηνο 2015 και στο -3,37% το 4ο τρίμηνο 2015. Το 1ο και το 2ο τρίμηνο 2015 τα αντίστοιχα μεγέθη ήταν της τάξης του -0,50% και -0,94%. Συνεπώς για να ερμηνεύσουμε την επιδείνωση της οικονομικής δραστηριότητας το 2ο εξάμηνο 2015 θα πρέπει να διερευνήσουμε τα πιθανά «κανάλια» και τους πιθανούς «μηχανισμούς μετάδοσης» μέσω των οποίων οι αρνητικές διαταραχές του 2ου εξαμήνου 2015 δύνανται να οδήγησαν σε μείωση της παραγωγικότητας της εργασίας. Η μείωση της αποτελεσματικότητας του θεσμού της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης, η υποεκμετάλλευση του παραγωγικού συντελεστή του φυσικού κεφαλαίου και η χειροτέρευση των ορών εμπορίου αποτελούν υποψήφιους ερμηνευτικούς παράγοντες.
στο 