Η επιστροφή μέρους των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα που οδηγήθηκαν
εκτός εγχώριου τραπεζικού συστήματος τα τελευταία 6 χρόνια (Σεπτέμβριος 2009 –
Αύγουστος 2016: -€113,93 δις ή -47,90%) παράλληλα με την αποτελεσματική
διαχείριση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αποτελούν δύο βασικές προϋποθέσεις για την ομαλή
λειτουργία του θεσμού της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης και την αύξηση της
παροχής ρευστότητας και πιστώσεων σε παραγωγικές, υγιείς, καινοτόμες και
εξωστρεφείς επιχειρήσεις, αναφέρει η Eurobank Research στο τελευταίο δελτίο του “7 ημέρες Οικονομία”.
Κλειδί για την ενεργοποίηση του ενδογενούς μηχανισμού επιστροφής των
καταθέσεων στα εγχώρια νομισματικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (ΝΧΙ) είναι η
ενίσχυση της αξιοπιστίας και η αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης για την
πορεία της ελληνικής οικονομίας. Σημειώνουμε ότι από το Σεπτέμβριο 2009 μέχρι
τον Ιούνιο 2012 και από το Σεπτέμβριο 2014 μέχρι τον Ιούλιο 2015, δηλαδή τις
δύο υποπεριόδους που σημειώθηκε η υψηλότερη συνολική εκροή καταθέσεων (-€87,24
δις στην πρώτη και -€43,92 δις στη δεύτερη) το οικονομικό κλίμα και η
αβεβαιότητα βρέθηκαν σε ιστορικά χαμηλά και πολύ υψηλά επίπεδα αντίστοιχα. Το
ακριβώς αντίθετο συνέβη στις υποπεριόδους Ιουνίου 2012 – Σεπτεμβρίου 2014 και
Ιουλίου 2015 – Αυγούστου 2016. Στη μεν πρώτη καταγράφηκε αύξηση των καταθέσεων
κατά +€14,16 δις στη δε δεύτερη ενίσχυση κατά +€3,06 δις. Οι εν λόγω
υποπερίοδοι (και ειδικότερα η πρώτη) χαρακτηρίστηκαν από σχετική βελτίωση του
οικονομικού κλίματος και μείωση της αβεβαιότητας.
Ως γνωστόν, η εμπιστοσύνη και η αξιοπιστία έχουν τα χαρακτηριστικά των
μεταβλητών αποθέματος, δηλαδή απαιτείται χρόνος και επένδυση για να ανακτηθεί
πιθανή απώλειά τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τις καταθέσεις η πορεία των
οποίων συνδέεται άμεσα με τις προαναφερθείσες μεταβλητές. Ωστόσο, μετά την
επιτυχή ολοκλήρωση της 1ης αξιολόγησης του 3ου προγράμματος οικονομικής
προσαρμογής (3ο ΠΟΠ), οι ασκούντες την οικονομική πολιτική έχουν τη δυνατότητα
να επιταχύνουν σε ένα βαθμό την εν λόγω διαδικασία μέσω αποτελεσματικών
παρεμβάσεων. Για παράδειγμα, η μερική χαλάρωση των κεφαλαιακών ελέγχων είναι
ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες αλλαγές
(22/7/2016) επιτρέπεται: 1ον η ανάληψη ποσού έως €840 ανά δύο εβδομάδες, 2ον οι
αναλήψεις μετρητών έως του ποσοστού του 100% συνολικά, από χρηματικά ποσά τα
οποία, μετά τις 22/07/2016, κατατίθενται σε τραπεζικούς λογαριασμούς των
δικαιούχων νομικών και φυσικών προσώπων, σε μετρητά και 3ον υπό προϋποθέσεις, η ανάληψη μετρητών, έως του
ποσοστού 30% συνολικά, από χρηματικά ποσά τα οποία, μετά τις 22/07/2016,
μεταφέρονται από το εξωτερικό με μεταφορά πίστωσης σε υφιστάμενους λογαριασμούς
στην Ελλάδα.
Υπό την προϋπόθεση θετικών εξελίξεων στα πεδία: (α) της 2ης αξιολόγησης
του 3ου ΠΟΠ και (β) της ένταξης των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα
ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, το οικονομικό κλίμα δύναται να συνεχίσει την
ανοδική του πορεία και να ενισχυθεί ο βαθμός αξιοπιστίας της ελληνικής
οικονομίας. Με αυτόν τον τρόπο ενεργοποιείται μια ενδογενής διαδικασία η οποία
μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω άρση των κεφαλαιακών περιορισμών, επιστροφή
μέρους των καταθέσεων στα εγχώρια ΝΧΙ, αύξηση των επενδύσεων και μεσοπρόθεσμα,
παραγωγή πλούτου.