Πάνω από τέσσερις στις δέκα (το 41,9%) ελληνικές βιομηχανίες δεν μπορούν να βουν επιστημονικό προσωπικό – όπως χημικούς, μηχανικούς και νομικούς – λόγω του brain drain, της φυγής δηλαδή στο εξωτερικό 500.000 νέων με προσόντα την περίοδο της κρίσης, σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΒ. Και αυτό, ενώ η ανεργία στη χώρα κινείται πάνω από το 16%.
Εκτός από το επιστημονικό προσωπικό, η έρευνα του ΣΕΒ που είχε γίνει το διάστημα Ιουλίου – Οκτωβρίου 2018 έδειξε ότι οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις και σε ανώτερα διευθυντικά και διοικητικά στελέχη καθώς και σε τεχνικούς.
Σε έκθεσή του ο ΣΕΒ αναφέρει: «Σήμερα όλο και περισσότεροι, είτε δεν σκοπεύουν να γυρίσουν, είτε τοποθετούν τον επαναπατρισμό τους στο απώτερο μέλλον και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Βασική προϋπόθεση είναι η μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης της εργασίας και του μη μισθολογικού κόστους, που επηρεάζει υπέρμετρα τα εισοδήματα των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.Το πολύ υψηλό μη μισθολογικό κόστος της παραγωγικής εργασίας αλλά και η υπερφορολόγηση (έως 65% του μισθού σε ασφαλιστικές εισφορές και φόρους), έχουν συμβάλει σημαντικά στην αύξηση του brain drain και αν δεν αντιμετωπιστούν, πολύ δύσκολα θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για την αντιμετώπιση του φαινομένου».
Στο πλαίσιο αυτό προτείνει μεταξύ άλλων την παροχή κινήτρων προς τις επιχειρήσεις που τους προσλαμβάνουν (π.χ. επιδότηση μισθού/εργοδοτικών εισφορών), καθώς και:
– Δημιουργία ελκυστικού εργασιακού περιβάλλοντος για ικανά στελέχη με εφαρμογή αξιόπιστων και διαφανών συστημάτων αξιολόγησης των εργαζομένων, επιβράβευση της καλής απόδοσης με την παροχή οικονομικών και μη κίνητρων, η παροχή της δυνατότητας εργασίας από απόσταση για ορισμένες ημέρες την εβδομάδα (μερική τηλεργασία) σε όσους εργαζόμενους το επιθυμούν, κ.α.
– Εφαρμογή στοχευμένων κλαδικών πολιτικών σε παραγωγικές δραστηριότητες υψηλής εξειδίκευσης Για παράδειγμα, η βελτίωση του θεσμικού πλαισίου για τις κλινικές μελέτες στην Ελλάδα θα δημιουργούσε θέσεις εργασίας για επιστήμονες του τομέα της υγείας που σήμερα εργάζονται στο εξωτερικό.
– Θέσπιση κινήτρων που ενθαρρύνουν τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη, συνεργασία πανεπιστημίων-επιχειρήσεων, δημιουργία οικοσυστήματος καινοτομίας.
Αναλυτικά, οι 20 προτάσεις του ΣΕΒ για την αντιμετώπιση του brain drain
1. Συστηματική μέτρηση και παρακολούθηση φαινομένου του Brain drain
2. Στοχευμένες πολιτικές για ανάπτυξη κλάδων υψηλής εξειδίκευσης
3. Στοχευμένες περιφερειακές πολιτικές
4. Μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης της παραγωγικής εργασίας
5. Δημιουργία ελκυστικού εργασιακού περιβάλλοντος με σύγχρονα συστήματα διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού (delayering, performance appraisal, performance related pay, training, employer branding, telework)
6. Δημιουργία οικοσυστήματος καινοτομίας νεοφυών επιχειρήσεων (start ups) εργαλείων
7. Ανάπτυξη εταιρειών «τεχνοβλαστών» (spin-off), από τα πανεπιστημιακά ή ερευνητικά ιδρύματα
8. Θεσμικές παρεμβάσεις και κίνητρα που ενθαρρύνουν τη συνεργασία πανεπιστημίων-επιχειρήσεων (π.χ. βιομηχανικά διδακτορικά)
9. Θέσπιση κινήτρων που ενθαρρύνουν τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη
10. Κλαδικά συμβούλια δεξιοτήτων σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας
11. Αξιοποίηση εκροών Μηχανισμού Διάγνωσης Αναγκών Αγοράς Εργασίας 10. Κλαδικά συμβούλια δεξιοτήτων σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας
12. Στοχευμένα πακέτα επαναπατρισμού από επιχειρήσεις
13. Δράσεις συμβουλευτικής και απόκτησης εργασιακής εμπειρίας από επιχειρήσεις (π.χ. ReGeneration)
14. Προγράμματα upskilling και reskilling
15. Διασύνδεση Ελλήνων του εξωτερικού με την εγχώρια επιχειρηματική και ερευνητική κοινότητα
16. Αναβάθμιση γραφείων διασύνδεσης πανεπιστημίων
17. Κίνητρα πρόσληψης ειδικευμένου προσωπικού από το εξωτερικό (φοροαπαλλαγές, επιδοτήσεις κλπ.)
18. Αναβάθμιση επαγγελματικής κατάρτισης
19. Αναβάθμιση/επέκταση πρακτικής άσκησης
20.Επαγγελματικός προσανατολισμός