Η πρόσφατη απόφαση
του Αρείου Πάγου ότι η καθυστερημένη καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών
(μισθών) στο μισθωτό, ακόμη κι αν αυτή είναι μακροχρόνια, δεν συνιστά –από
μόνη της– βλαπτική μεταβολή, κινείται στη λογική δύο προηγούμενων σχετικών
αποφάσεων (Α.Π. 795/2007 & Α.Π. 381/2012), ενώ εδράζεται σε μια “στενή”
και αναχρονιστική νομικοτεχνική ερμηνεία δύο νόμων του 1920 (2112/1920) και
του 1955 (3198/1955) αναφέρει η ΔΑΚΕ Ιδιωτικού Τομέα.
Σε ανακοίνωσή της επισημαίνει: ” Η πραγματικότητα,
όμως, δεν είναι στατική ούτε μπορεί να αγνοείται… Η συγκεκριμένη απόφαση πιστοποιείτο “έλλειμμα”
εναρμόνισης του νομικού πλαισίου τόσο με τη λογική, όσο και με τη διαμορφούμενη
κατάσταση στην αγορά εργασίας(προσεγγίζει το ζήτημα με νομοθεσία του 1920
και του 1955).Ταυτόχρονα, αποδεικνύει
περίτρανα πως η τεράστια νομοθετική κινητοποίηση της τελευταίας επταετίας
για το δήθεν “εκσυγχρονισμό” του εργατικού δικαίου είχε ως μόνο στόχο την απορρύθμισή
του με όρους συρρίκνωσης μισθών και κατάργησης δικαιωμάτων.
Η κυβέρνηση,
λοιπόν, αντί να επιστρατεύει τους κάθε λογής Πολλάκηδες να επιτίθενται στη
δικαιοσύνη οφείλει να προχωρήσει σε αλλαγή του θεσμικού πλαισίου προκειμένου να
διασφαλίσει τους εργαζόμενους από καταχρηστικές συμπεριφορές. Ας προσεγγίσει,
επιτέλους, έστω και ένα ζήτημα με όρους “τσίπας” και όχι με όρους “Τσίπρα”…Σε τέτοια κρίσιμα θέματα δεν χωρούν λαϊκισμοί,
τακτικισμοί, τσάμπα μαγκιές και “μπαλωθιές στον αέρα”.
Το φαινόμενο των “εγκλωβισμένων
μισθωτών”, δηλαδή των εργαζόμενων που παραμένουν απλήρωτοι για μεγάλο
χρονικό διάστημα και η όποια επανέναρξη της μισθοδοσίας τους περιλαμβάνει ένα
μικρό μέρος του μισθού τους με τη μορφή “έναντι”, έχει λάβει διαστάσεις
πανδημίας.
Σύμφωνα με στοιχεία
από εμπειρικές έρευνες, καταγραφές και καταγγελίες, οι εργαζόμενοι του
ιδιωτικού τομέα που παραμένουν απλήρωτοι για χρονικό διάστημα πάνω από δύο
μήνες υπολογίζονται σε 1 εκατομμύριο και μόλις 1 στις 2 επιχειρήσεις
καταβάλλουν εμπρόθεσμα τη μισθοδοσία τους. Η καθυστέρηση στην καταβολή
δεδουλευμένων ξεπερνά σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και τους 18 μήνες με το
ποσοστό των “εκπρόθεσμων” επιχειρήσεων
σε κάποιους κλάδους να ανέρχεται σε 2/3.
Οι συνάδελφοι
αυτοί συναποτελούν μια εξαιρετικά ευπαθή ομάδα αφού αφενός παρέχουν την εργασία
τους χωρίς το “αυτονόητο” οικονομικό αντίτιμο του μισθού, καταδικασμένοι
να διαβιούν σε εξαιρετικά δύσκολες κοινωνικές συνθήκες (ο μισθός είναι το βασικό μέσο διαβίωσης), και
αφετέρου δεν θεωρούνται άνεργοι ώστε να λαμβάνουν επίδομα ανεργίας ή άλλες
θεσμικές ελαφρύνσεις (π.χ. δωρεάν χρήση των ΜΜΜ, φοροαπαλλαγές, κοινωνικά
τιμολόγια κ.λπ.).Οι εργαζόμενοι “βάζουν πλάτη” για τη βιωσιμότητα των
επιχειρήσεων και τις “επιδοτούν” με την αμισθί εργασία τους…
Χωρίς αμφιβολία,
με κοινό παρονομαστή την βαθιά και παρατεταμένη ύφεση, δεν πρέπει να αγνοούνται
και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ευσυνείδητοι επιχειρηματίες οι οποίοι –συνδυαστικά ή διαζευκτικά– λόγω υπέρογκων φορολογικών επιβαρύνσεων,
χρωστούμενων του Δημοσίου προς αυτούς ή οφειλές πελατών αδυνατούν να
ανταποκριθούν έγκαιρα στην καταβολή μισθών, αλλά δίνουν αγώνα για τη διατήρηση
της υγιούς επιχείρησής τους και της απασχόλησης.
Επιχειρήσεις,
άλλωστε, δεν μπορούν χωρίς τους εργαζόμενους και εργαζόμενοι χωρίς
επιχειρήσεις.
Δεν είναι, όμως,
όλοι ίδιοι ή ίσοι…. Πολλοί
εργοδότες, κυρίως μεγαλοεργοδότες, εκμεταλλευόμενοι το γενικότερο κλίμα,
την εργασιακή ανασφάλεια, το φόβο της ανεργίας (και της μακροχρόνιας ανεργίας),
καθώς και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα καταστρατήγησης δικαιωμάτων, δεν
καταβάλλουν έγκαιρα τους μισθούς όταν έχουν αποδεδειγμένα τη δυνατότητα.
Αυτή η απόφαση
“ανοίγει την όρεξη” στους επιτήδειους για νέες χρονοβόρες καθυστερήσεις την ώρα
που οι επιχειρήσεις τους εμφανίζουν κέρδη που συνήθως τα “εξάγουν” σε
φορολογικούς παραδείσους μέσω ύποπτων διαδρομών. Κατά αυτόν τον τρόπο
αντιμετωπίζονται όλοι χωρίς καμία διάκριση όταν δεν υπάρχει “τίποτα πιο άνισο
από την ίση μεταχείριση των άνισων”…
Αξίζει να σημειωθούν,
και για να μην υπάρξουν νέες “στρεβλώσεις”, σύγχυση ή ύπουλες παρανοήσεις, τα
εξής σημαντικά:
- Η καθυστέρηση
μισθού αν συνδέεται –όπως στις
περισσότερες περιπτώσεις– με την πρόθεση του εργοδότη να εξαναγκάσει τον
εργαζόμενο σε παραίτηση προκειμένου να αποφύγει την καταβολή σ’ αυτόν της αποζημίωσης
απόλυσης, τότε στοιχειοθετεί βλαπτική μεταβολή. - Ο μισθωτός
έχει το δικαίωμα α) είτε να θεωρήσει τη μεταβολή αυτή ως άτακτη καταγγελία
της σύμβασης εκ μέρους του εργοδότη και να ζητήσει την καταβολή της νόμιμης
αποζημίωσης β) είτε, εμμένοντας στη σύμβαση, να αξιώσει την τήρηση των όρων της
και την αποδοχή της εργασίας του από τον εργοδότη σύμφωνα με το πριν τη
μεταβολή περιεχόμενο της σύμβασης και, σε περίπτωση άρνησης του εργοδότη να
αποδεχθεί την εργασία αυτή, να ζητήσει μισθούς υπερημερίας.
Σε κάθε
περίπτωση, οι αποφάσεις της Δικαιοσύνης είναι σεβαστές, όπως σεβαστό και
αυτονόητο είναι το δικαίωμά μας να τις κρίνουμε θεσμικά, ειδικότερα όταν από
αυτές εξαρτάται η ζωή εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων και των οικογενειών
τους”.
στο 