Η ενεργειακή ακρίβεια σαρώνει τα πάντα με
την Αθήνα να έχει επιλέξει –διόλου τυχαία- να αντιμετωπίσει το «τσουνάμι» των
ανατιμήσεων αξιοποιώντας το γερμανικό «μοντέλο».
Επιδότηση στους λογαριασμούς
ρεύματος που μόλις και μετά βίας καλύπτει τις υπέρογκες αυξήσεις που
προκύπτουν λόγω της ρήτρας αναπροσαρμογής. Ευρώπη, όμως δεν είναι μόνο η
Γερμανία και ίσως κάποιες άλλες χώρες που έβαλαν «πλαφόν» στις αυξήσεις ή ακόμη
και μείωσαν φόρους να δείχνουν τον δρόμο.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Βεβαίως η χώρα μας παραμένει αυτή την στιγμή αφενός σε καθεστώς εποπτείας
και αφετέρου με ελλειμματικό προϋπολογισμό, κάτι που δεν της επιτρέπει
ιδιαίτερα «ανοίγματα» πόσω μάλλον όταν και τα επιτόκια δανεισμού έχουν
εκτοξευτεί.
Το κυβερνητικό επιτελείο καλείται να βρει τη λύση σε μια δύσκολη εξίσωση,
τη στιγμή που δεν είναι λίγες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν
προχωρήσει σε «γενναίες» αποφάσεις.
Και ο «πονοκέφαλος» για την χώρα μας γίνεται ακόμη πιο έντονος, δεδομένου
πως από τη μια η χονδρική τιμή ενέργειας παραμένει από τις υψηλότερες στην
Ευρώπη, οι μισθοί είναι καθηλωμένοι στα «βαθιά» της Ευρωζώνης και από την άλλη
διεθνείς οίκοι αξιολόγησης θεωρούν πως η Ελλάδα είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη σε
δυσμενείς εξελίξεις στο Ουκρανικό μέτωπο.
Πώς στήριξαν τους πολίτες τους
άλλες ευρωπαϊκές χώρες
Όλα αυτά εξηγούν γιατί η Αθήνα έχει επιλέξει έως τώρα το γερμανικό
«μοντέλο» και δεν τολμά να ενεργοποιήσει κάποια άλλη «φόρμουλα» στήριξης
νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Οι επιδοτήσεις των λογαριασμών έως σήμερα δεν
κοστίζουν τίποτε στα Κρατικά Ταμεία, αφού τα χρήματα βγαίνουν από το Ταμείο
Ενεργειακής Μετάβασης. Ένα Ταμείο όπου συγκεντρώνονται τα χρήματα από τις
δημοπρασίες ρύπων και το οποίο δεν συνδέεται με τα Κρατικά Ταμεία. Αν και δεν
αποκλείεται το επόμενο διάστημα να αντληθούν κονδύλια και από το Κράτος εάν οι
πόροι του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης εξαντληθούν.
Σε κάθε περίπτωση η Αθήνα έχει επιλέξει το γερμανικό «μοντέλο» επιδότησης
λογαριασμών, μέθοδο που υιοθετούν σχεδόν όλες οι πλούσιες χώρες του Βορρά,
άλλες όμως ευρωπαϊκές χώρες έχουν λάβει γενναίες αποφάσεις για να περιορίσουν
τον αντίκτυπο της ενεργειακής ακρίβειας.
Αποφάσεις που φτάνουν μέχρι και σε πλαφόν στις αυξήσεις των λογαριασμών
ρεύματος!
Η Γαλλία, για παράδειγμα, έκανε πιο προωθημένες παρεμβάσεις. Είτε επειδή ο Εμμανουέλ
Μακρόν έχει μπροστά τους τις προεδρικές εκλογές του Απριλίου, είτε επειδή η τέτοιου
τύπου κρίσεις «τροφοδοτούν» τα «άκρα», έβαλε πλαφόν 4% στις αυξήσεις που μπορεί
να κάνει στα τιμολόγια ρεύματος η EDF, ο κολοσσός της ηλεκτρικής ενέργειας.
Η μετοχή της EDF «βυθίστηκε», αλλά ο πληθωρισμός στην
Γαλλία κρατήθηκε τον Ιανουάριο στο 3,3% και σε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά σε
όλη την Ευρώπη.
Η Πολωνία επίσης μηδένισε τον ΦΠΑ στα τρόφιμα, το
αέριο και στα λιπάσματα και κατέβασε τον ΦΠΑ των καυσίμων στο 8% και της
θέρμανσης στο 5%. Το αποτέλεσμα είναι να έχει καθημερινά ουρές στα σύνορα από
Λιθουανούς που τρέχουν να αγοράσουν τρόφιμα και να γεμίσουν τα ρεζερβουάρ.
Δεν είναι μόνο η Γαλλία και η Πολωνία, το έκαναν κι άλλοι: Η Ισπανία έχει μειώσει τον ΦΠΑ στην ενέργεια από το 21
στο 10%, η Ουγγαρία έβαλε πλαφόν στην τιμή πώλησης του πετρελαίου στο
1,3 ευρώ το λίτρο, η Τσεχία εξαίρεσε τους λογαριασμούς ρεύματος και αερίου από
το καθεστώς του ΦΠΑ και η Κύπρος μείωσε κάθετα κατά 10% τα τιμολόγια της
ηλεκτρικής ενέργειας.
Η εξάρτηση της Ελλάδας από
φυσικό αέριο και η Ουκρανία
Την
ίδια ώρα πάντως η Αθήνα τουλάχιστον σύμφωνα με έκθεση της Moody’s μοιάζει
ευάλωτη σε μια ενδεχόμενη ένοπλη σύρραξη στην Ουκρανία:
Η παρουσία ρωσικών
στρατευμάτων και εξοπλισμού κατά μήκος των ουκρανικών συνόρων προκαλεί τον
κίνδυνο οι εντάσεις να κορυφωθούν σε στρατιωτική σύγκρουση, η οποία πιθανώς να
προκαλέσει κυρώσεις από
τις δυτικές κυβερνήσεις και αντίποινα στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης πιθανής
διακοπής του ενεργειακού εφοδιασμού, εκτιμά ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Moody’s.
Σε
ειδικό report
του οίκου αξιολόγησης για τις επιδράσεις μιας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία,
οι αναλυτές του οίκου εκτιμούν ότι η χώρα μας (αξιολόγηση Moody’s Ba3
σταθερές προοπτικές), όπως και η Γερμανία, η Αυστρία (Aa1
σταθερό) και η Ιταλία (Baa3
σταθερό) επίσης είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε διαταραχή της παροχής ρωσικής
ενέργειας,
κυρίως φυσικού αερίου.
Το
πετρέλαιο και το φυσικό αέριο αντιπροσωπεύουν πάνω από το 75% του
συνολικού ενεργειακού εφοδιασμού στην Ιταλία και την Ελλάδα, υπολογίζει η
αμερικανική εταιρεία.
Και οι δύο χώρες εισάγουν επίσης το μεγαλύτερο μέρος της
ενέργειάς τους (73% και 82% της συνολικής ακαθάριστης εγχώριας κατανάλωσης
ενέργειας, αντίστοιχα).
Για την Ελλάδα, η Ρωσία αντιπροσωπεύει το 26% του
πετρελαίου της και το 39% των εισαγωγών φυσικού αερίου. Σχεδόν το ήμισυ των
εισαγωγών φυσικού αερίου της Ιταλίας προέρχεται από τη Ρωσία, αλλά το μερίδιο
του ρωσικού πετρελαίου είναι πολύ χαμηλότερο. Οι τερματικοί σταθμοί
υγροποιημένου φυσικού αερίου και η ευκολότερη πρόσβαση σε άλλους προμηθευτές
στη Βόρεια Αφρική μετριάζουν κάπως τους κινδύνους, αλλά τα εμπορικά ανοίγματα
είναι περιορισμένα και για τις τρεις χώρες.
Η
Moody’s
βλέπει ωστόσο τον κίνδυνο η Ιταλία, η Ελλάδα ή η Αυστρία να αντιμετωπίσουν
απειλές για την ασφάλειά τους ως εξαιρετικά περιορισμένο, κυρίως λόγω της
γεωγραφικής τους θέσης στη νότια και κεντρική Ευρώπη.