«Μέσα σε τέσσερα χρόνια, με τις πολιτικές που ασκήσαμε στον τομέα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, έχουμε πετύχει ένα μικρό θαύμα» σημείωσε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων ‘Αδωνις Γεωργιάδης στην εκδήλωση της Elevate Greece AE για απολογισμό του 2022 και τον προγραμματισμό της για το 2023.
Ο υπουργός υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση διαπίστωσε από την αρχή της θητείας της την ανυπαρξία θεσμικού πλαισίου για τη νεοφυή επιχειρηματικότητα και μέσα στην τετραετία δημιουργήθηκε το πλαίσιο και ο απαραίτητος μηχανισμός χρηματοδότησης, ενώ συνεχείς είναι οι δράσεις για μεγαλύτερη διασύνδεση του οικοσυστήματος καινοτομίας με την αγορά, τα επιμελητήρια και άλλους φορείς και με τα πανεπιστημιακά ιδρύματα.
«Η Ελλάδα το 2022, σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Eurostat είναι η πρώτη χώρα σε όλη την Ευρώπη σε εισαγωγή καινοτομίας στις επιχειρήσεις. Όταν πήγαμε στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, πριν από τέσσερα χρόνια η Ελλάδα ήταν τελευταία. Ήμασταν 27η θέση στις 27 χώρες. Φεύγοντας από το υπουργείο είμαστε πρώτοι στις 27 χώρες. Ανεβήκαμε 27 θέσεις. Αυτό δεν γίνεται ούτε εύκολα, ούτε απλά, ούτε είναι αυτονόητο, ούτε είναι υποχρεωτικό». Αυτό σημείωσε ο υπουργός και πρόσθεσε σχετικά με την ταχύτητα απορρόφησης Ευρωπαϊκών πόρων για την έρευνα και την τεχνολογία: «Είμαστε πια πάνω από το διπλάσιο από το ρυθμό που παραλάβαμε το υπουργείο. Είμαστε στη 12η θέση ενώ ήμασταν αν όχι τελευταίοι, προτελευταίοι όταν παραλάβαμε το υπουργείο. Πάλι δηλαδή είχαμε μία μεγάλη άνοδο. Το οποίο πάλι δεν είναι αυτονόητο να ξέρετε, διότι δεν τρέχουμε μόνο εμείς να απορροφήσουμε. Τρέχουν και οι άλλοι…».
Αυξάνεται το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις επιχειρήσεις
Ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Χρήστος Δήμας επεσήμανε ότι έχει φανεί η δυναμική του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας και η θετική επίδραση των πολιτικών που ακολουθούνται. Πρόσθεσε ότι είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι αυξάνεται το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις επιχειρήσεις του μητρώου καθώς ήδη οι επενδύσεις από Επενδυτικούς Αγγέλους διπλασιάστηκαν το 2022 συγκριτικά με το προηγούμενο έτος ενώ αυξάνεται το ενδιαφέρον από επενδυτικά ταμεία του εξωτερικού.
Ο γενικός γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας και πρόεδρος Elevate Greece AE Αθανάσιος Κυριαζής είπε: «το Elevate Greece, αποτελεί ήδη πόλο έλξης για επενδυτές, venture capital funds και επιχειρήσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό, γεγονός που αποδεικνύει την επιτυχία του όλου εγχειρήματος. Επίσης, λειτουργεί ως πόλος έλξης όχι μόνο κεφαλαίων, αλλά και εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού και έτσι συμβάλλει και θα συνεχίσει να συμβάλει στη στοχευμένη και συστηματική υποστήριξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας με τη μορφή χρηματοδοτήσεων».
Ο διευθύνων σύμβουλος του Elevate Greece Μιχάλης Δρίτσας τόνισε ότι το EquiFund Ι, έκλεισε τον επενδυτικό του κύκλο. Σύμφωνα με το Dealroom.co στο διάστημα 2017-2022 η αξία του οικοσυστήματος έχει μεγεθυνθεί 7,5x (8,2 δισ. ευρώ) και η χώρα μας βελτιώνει τη θέση της σε διεθνείς κατατάξεις (Start Blink). Τα νέα εθνικά υπερταμεία Innovate Now και EquiFund II που διαδέχονται το EquiFund I μαζί με την προσέλκυση διεθνών επενδυτών και με την ενεργοποίηση περισσότερων Επενδυτικών Αγγέλων διασφαλίζουν μία σημαντική ροή επενδύσεων τα επόμενα έτη.
Στην συνέχεια τοποθετήθηκαν και τρεις εκπρόσωποι από startups και spin-off. Πρόκειται για τους Δημήτρη Κώττα (CEO, Lambda Automata, Defense and Space Manufacturing), Φώτη Τέκο (CEO, FoodOxys, Ανάλυση ποιότητας προϊόντων αγροδιατροφής -Τεχνοβλαστός Παν. Θεσσαλίας) και Ανδρέα Πετρόπουλο, CEO Convert Group, Data & Analytics Market Intelligence)
Ο απολογισμός
Σήμερα ο αριθμός των εγγεγραμμένων νεοφυών επιχειρήσεων που επωφελούνται από τα προνόμια του Elevate Greece πλησιάζει τις 750, απασχολώντας περισσότερους από 7.000 εργαζόμενους, οι οποίοι αξιοποιούν τεχνολογίες αιχμής για την παραγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών, με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την βελτιστοποίηση διαδικασιών σε σημαντικούς τομείς της οικονομίας.
Οι τομείς στους οποίους δραστηριοποιούνται οι 728 νεοφυείς επιχειρήσεις μέλη του Elevate Greece καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα.
Ο τομέας των Βιοεπιστημών κατέχει την πρώτη θέση με το μεγαλύτερο πλήθος επιχειρήσεων και ποσοστό που ανέρχεται σε 14,2% (13,3% το 2021). Ακολουθούν οι τομείς Περιβάλλοντος – Ενέργειας και Διαφήμισης -Μάρκετινγκ (9,0%), ενώ ο τομέας του Τουρισμού – Υπηρεσιών Φιλοξενίας (8,1%) έπεσε στην 4η θέση από τη 2η που κατείχε το 2021 (με ποσοστό 9,4%). Ακολουθούν με χαμηλότερα ποσοστά οι τομείς της Αγροδιατροφής, Ανάλυσης Δεδομένων – Μεγάλων Δεδομένων, Λιανικού & Ηλεκτρονικού εμπορίου – Μόδας κ.α.
Σε ό,τι αφορά στις σύγχρονες τεχνολογίες, στις οποίες δραστηριοποιούνται οι εγγεγραμμένες νεοφυείς επιχειρήσεις της Elevate Greece, στην πρώτη θέση με ποσοστό 61% βρίσκεται η ανάπτυξη του Λογισμικού (software), ενώ στη δεύτερη θέση με 55% οι Διαδικτυακές Εφαρμογές / Κινητή Τηλεφωνία (web or email application).
Στην τρίτη και τέταρτη θέση ακολουθούν οι κατηγορίες Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) και Ανάλυσης Δεδομένων – Μεγάλα Δεδομένα (Data Analytics-Big Data) με ποσοστά 44%, και 41% αντίστοιχα.
Τέλος, με ποσοστά 26% ακολουθούν οι Τεχνολογίες Υπολογιστικού Νέφους και το Διαδίκτυο των Αντικειμένων (IoT).
Την πρωτοκαθεδρία στην προσέλκυση χρηματοδότησης, ανά τομέα, κατέχει διαχρονικά ο τομέας των Βιοεπιστημών (29%), ενώ με μεγάλη απόκλιση στην δεύτερη και τρίτη θέση βρίσκονται οι τομείς Ανάλυσης Δεδομένων – Μεγάλα Δεδομένα (13,8%) και Αγροδιατροφής (9,7%) αντίστοιχα, όπως και το 2021. Αρκετά υψηλό χρηματοδοτικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι τομείς Διαφήμισης Μάρκετινγκ (7,4%), Εκπαίδευσης (6,1%), και Τουρισμού – Υπηρεσιών Φιλοξενίας (5,6%), ενώ ακολουθούν με χαμηλότερα ποσοστά οι τομείς Λογισμικού για Επιχειρήσεις, Ανθρώπινου Δυναμικού, Αποθήκευσης – Μεταφορών, Χρηματοοικονομικής Τεχνολογίας, κ.α.
Σχετικά με τους απασχολούμενους από 7.269 άτομα στις εγγεγραμμένες επιχειρήσεις του Elevate Greece, οι Βιοεπιστήμες διατηρούν και το 2022 το υψηλότερο ποσοστό εργαζομένων (12,8%). Ακολουθούν οι τομείς Ανάλυση Δεδομένων – Μεγάλα Δεδομένα (10,0%), Διαφήμιση και Μάρκετινγκ (9,1%), Λιανικό & ηλεκτρονικό εμπόριο & Μόδα και Λογισμικό για Επιχειρήσεις (8,7%), ενώ ο τομέας Τουρισμός – Υπηρεσίες Φιλοξενίας έπεσε στην 6η θέση (6,4%).
Τα στοιχεία για την εγγραφή νέων επιχειρήσεων στο μητρώο έχουν ως εξής:
Στη διάρκεια λειτουργίας του Elevate Greece (από 13/10/2020 έως 31/12/2022), έχουν αξιολογηθεί στο σύνολο 1.491 υποβληθείσες προτάσεις και έχουν εγκριθεί 728.
– 2020 έως 2021: Έναρξη 13/10/2020 – Λήξη 30/12/2021: 1.165
– 2022: Έναρξη 01/01 – Λήξη 30/12: 326
– 2020 έως 2022: Έναρξη: 13/10/2020 – Λήξη: 30/12/2022: 1.491
Το μέσο ποσοστό επιτυχούς εγγραφής για το διάστημα από 2020 έως 2022 (έως 31/12/2022) ανέρχεται σε 48,8%. Το 2022 παρατηρήθηκε μία σχετική πτώση στην επιτυχία υποβολής (από 50% σε περίπου 45%).
Μια στις 6 έχει κάνει εγγραφή με την ταχεία διαδικασία
Με τη Fast – Track διαδικασία έχουν εγκριθεί 126 επιχειρήσεις (17,3% επί του συνόλου των εγκεκριμένων), περίπου η 1 στις 6:
1. 54 επιχειρήσεις (7,4%), λόγω συμμετοχής Κεφαλαίων Επιχειρηματικών Συμμετοχών (Venture Capital) στην εταιρική σύνθεση της αιτούσας (στο ελληνικό ΑΦΜ). Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση δεν αφορά επιχειρήσεις που η επένδυση πραγματοποιήθηκε στην μητρική εταιρία με έδρα την αλλοδαπή.
2. 52 επιχειρήσεις (7,1%), ως Tεχνοβλαστοί (Spin-Off) Ερευνητικών Κέντρων και Ελληνικών ΑΕΙ, με επίσημη βεβαίωση του Ερευνητικού Φορέα.
3. 12 επιχειρήσεις (1,6%) ως Επιχειρήσεις με έγκριση χρηματοδότησης στα προγράμματα του HORIZON.
4. 8 επιχειρήσεις (1,1%), ως Επιχειρήσεις με κατοχυρωμένο κακ ενεργό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στο Ευρωπαϊκό (EPO) και στο Αμερικάνικο Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (USPTO).
Συγκριτικά με το 2021, το 2022 διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση των εταιρειών που ενεγράφησαν μέσω της Fast – Track διαδικασίας στις παραπάνω κατηγορίες 2 (από 34 σε 52 ) και 4 (από 3 σε 8).
Οι βιοεπιστήμες είναι ο κλάδος που συναντάται συχνότερα στις startup ενώ ακολουθούν κλάδοι όπως η ανάλυση δεδομένων και τα μεγάλα δεδομένα, λογισμικό για επιχειρήσεις, τουρισμός και υπηρεσίες φιλοξενείας, περιβάλλον και ενέργεια, αγροδιατροφή, διαφήμιση μάρκετινγκ, λιανικό και ηλεκτρονικό εμπόριο-μόδα.
Σύμφωνα με την γεωγραφική κατανομή των νεοφυών επιχειρήσεων (startups) το μεγαλύτερο ποσοστό (68%, περίπου 2 στις 3) έχουν έδρα στην Αττική. Στην Κεντρική Μακεδονία έχει έδρα το 14% των επιχειρήσεων, στην Κρήτη το 6% και στη Δυτική Ελλάδα το 3%.
Μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση του αριθμού των startups το 2022 σε σχέση με το 2021 παρατηρείται σε:
• Δυτική Μακεδονία
• Ανατολική Μακεδονία και Θράκη • Πελοπόννησο
222,3% 145,5% 130,2%
Πυκνότητα Startups ανά περιφέρεια: Ο σχετικός δείκτης ορίζεται ως οι νεοφυείς επιχειρήσεις που αναλογούν σε 100.000 κατοίκους.
Η Αττική έχει δείκτη 13,1, σχεδόν διπλάσιο από το μέσο όρο (7,0).
Η Κρήτη είναι πολύ κοντά σε αυτόν με 6,8, ακολουθούμενη από την Κεντρική Μακεδονία (5,5), το Βόρειο Αιγαίο (3,6) τη Δυτική Ελλάδα (3,3) και την Στερεά Ελλάδα (3,2).
Υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης των περιφερειακών επιδόσεων και όπως είπε ο υφυπουργός γιαυτό το θέμα υπάρχει συζήτηση με τις περιφέρεις.
Η πιο δημοφιλής νομική μορφή είναι ΙΚΕ ενώ η έδρα τους είναι η Ελλάδα αλλά αυξάνεται η εξωστρέφεια με το 6% να δηλώνει ότι έχει θυγατρική ή υποκατάστημα στην Ελλάδα.
Σχετικά με τους ιδρυτές, στις περισσότερες συστάσεις το 2022 τεσερις στις δέκα έχουν δυο ιδρυτές ενώ το φύλο των ιδρυτών είναι άνδρες ( 77%) κι αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται περισσότερη δουλειά με τους φορείς για να ενθαρρυνθούν οι γυναίκες σε αυτό τον τομέα δραστηριοποίησης. Πάντως, συγκριτικά με το έτος 2021 διαπιστώθηκε άνοδος του ποσοστού συμμετοχής γυναικών ως μέλη ιδρυτικών ομάδων, από 20% σε 23% (αύξηση 15%).
Πηγές χρηματοδότησης
Βασική προϋπόθεση για τη σύσταση μιας νεοφυούς επιχείρησης, αποτελεί η εύρεση εξωτερικής χρηματοδότησης. Η εξωτερική χρηματοδότηση των επιχειρήσεων του μητρώου προήλθε από Κεφάλαια Επιχειρηματικών συμμετοχών (VCs) κατά 61,3% και από Επιδοτήσεις κατά 16,5%. Παρατηρείται μία αναμενόμενη “ανατροπή” σε σχέση με το απολογισμό του 2021, καθώς η δράση ενίσχυσης μέσω επιδότησης ΕΣΠΑ κορυφώθηκε το 2022 (72,8% VCs και 10% Επιδοτήσεις (Grants) αντίστοιχα το 2021). Ακολουθούν η χρηματοδότηση από Επενδυτικούς Αγγέλους (11,8%) και μέσω δανεισμού (2,9%), αυξημένα ως προς απολογισμό 2021 (με ποσοστά 10% και 1,9% αντίστοιχα). Συγκριτικά με τον απολογισμό του 2021, το 2022 το συνολικό ποσό σωρευτικών εξωτερικών χρηματοδοτήσεων των επιχειρήσεων του Μητρώου αυξήθηκε από ~162 εκ. ευρώ σε ~236 εκ. ευρώ. Εν μέρει αποδίδεται στην αύξηση του αριθμού τους, των επενδύσεων και των επιδοτήσεων που έλαβαν. Σημειώνεται ότι 71,6% έλαβε ενίσχυση από το ΕΣΠΑ με μη επιστρεπτέο κεφάλαιο κίνησης, το δε 40,4% έλαβε το μέγιστο προβλεπόμενο ποσό (100.000 ευρώ). Επίσης δήλωσαν ότι 53% στηρίζεται σε αυτοχρηματοδότηση, ενώ 47% έχει κάποια χρηματοδότηση από Angel Investors ή/και VC funds.
Πηγές εσόδων
Οι πηγές εσόδων των νεοφυών επιχειρήσεων της Elevate Greece ποικίλουν. Με ίσο ποσοστό -της τάξεως του 43%- κατατάσσονται τα έσοδα που προέρχονται αντίστοιχα από την πώληση του Λογισμικού ως Υπηρεσία (SaaS), Χρέωση Συνδρομής και Χρέωση ανά Προϊόν. Στην δεύτερη θέση βρίσκεται η Προμήθεια από άδεια χρήσης (Licensing) με 36%. Στη συνέχεια ακολουθούν η Χρέωση ανά Χρήση και η Προμήθεια Διαμεσολάβησης (Commission Fee) (27%), η Προμήθεια διαδικτυακών αγορών (Marketplace/Brokerage) με 13% κ.α..
Σε σχέση με τον απολογισμό του 2021 δεν παρατηρούνται σημαντικές διαφοροποιήσεις.