Στοιχεία σοκ για τις δραματικές επιπτώσεις της κρίσης στην ελληνική οικονομία και κοινωνία προκύπτουν από τη μελέτη των πανεπιστημιακών καθηγητών Τάσου Γιαννίτση και Σταύρου Ζωγραφάκη, η οποία παρουσιάσθηκε σήμερα στο Μέγαρο Μουσικής.
Οι καθηγητές διαπιστώνουν ότι η μέση μείωση των εισοδημάτων των ελληνικών νοικοκυριών έφθασε το 38% μεταξύ του 2008 και του 2012. Η μέση αυτή αύξηση προέκυψε από τη μέση μείωση των εισοδημάτων κατά 22,6% (27,4% από τους μισθούς και από 20% έως 54% για τις άλλες πηγές εισοδήματος), από την αύξηση της φορολογίας (έμμεσης και άμεσης) κατά 8,3% και λόγω του πληθωρισμού κατά 7% (ο πληθωρισμός έγινε αρνητικός από το 2013).
Παράλληλα, αυξήθηκε θεαματικά η φτώχεια στην Ελλάδα, καθώς το 2012 το ένα τρίτο των νοικοκυριών έπρεπε να τα βγάλει πέρα με ένα ετήσιο εισόδημα που δεν ξεπερνούσε τις 7.750 ευρώ.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η διαπίστωση της μελέτης ότι ο φόρος στην ακίνητη περιουσία έπληξε αναλογικά με το εισόδημα περισσότερο τα χαμηλότερα εισοδηματικά νοικοκυριά, καθώς η συμμετοχή τους στην ακίνητη περιουσία είναι αναλογικά μεγαλύτερη από τη συμμετοχή τους στο εισόδημα.
Η κρίση δεν έπληξε ομοιόμορφα τα νοικοκυριά, καθώς υπήρξαν ορισμένα που είδαν το εισόδημά τους να μειώνεται πολύ λιγότερο από το μέσο όρο ή και να αυξάνεται. Για παράδειγμα, το συνολικό εισόδημα από αγροτικές δραστηριότητες μειώθηκε την περίοδο 2008-2012 συνολικά κατά 26,2%, ενώ και το εισόδημα από συντάξεις αυξήθηκε κατά 12,8%.
Όσον αφορά τον φόρο ακίνητης περιουσίας, η μελέτη επισημαίνει τα εξής:
1. Τα χαμηλά δεκατημόρια (1-5, δηλαδή το εισοδηματικά χαμηλότερο 50% του πληθυσμού) έχουν δυσανάλογα υψηλό μερίδιο περιουσίας σε σχέση με το μερίδιό τους στο συνολικό εισόδημα. Ειδικότερα, το 2012 έχουν το 18% του συνολικού εισοδήματος, αλλά έχουν περίπου το 32% της ακίνητης περιουσίας.
2. Παρά το συγκριτικά υψηλό μερίδιό τους στην περιουσία, τα χαμηλότερα δεκατημόρια (1-3) έχουν συγκριτικά πολύ χαμηλό μέσο συνολικό εισόδημα, που είναι κάτω ή γύρω από την γραμμή φτώχειας.
3. Τα υψηλά εισοδήματα έχουν ταυτόχρονα υψηλό μερίδιο σε κινητά περιουσιακά στοιχεία (μετοχές, καταθέσεις).
Η μελέτη καταλήγει με ορισμένες παρατηρήσεις των καθηγητών. «Το επικίνδυνο για την ίδια τη χώρα είναι να δημιουργηθεί σύνδρομο αποτυχημένης κοινωνίας/χώρας, όπου όλοι κινούνται εναντίον της. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει αδυναμία σωστής αντίληψης της πραγματικότητας, που επηρεάζει επιλογές και συμπεριφορές», σημειώνουν οι καθηγητές.