Εφορία: Πρωτοχρονιάτικος «μποναμάς» στους επαγγελματίες – Η εγκύκλιος της ΑΑΔΕ για τις εμπρόθεσμες πληρωμές και την έκπτωση 25%

Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Η έκπτωση φόρου 25% είχε αναρτηθεί στο taxisnet, τα ποσά είχαν πιστωθεί και εμφανίζονταν στην «προσωπική πληροφόρηση»: Ήταν ένα από τα μέτρα που είχε πάρει στις αρχές της πανδημίας η κυβέρνηση με έκπτωση 25% επί των οφειλόμενων ποσών από τρέχουσες υποχρεώσεις, καθώς και ρυθμισμένων οφειλών, προς το Δημόσιο και τους Ασφαλιστικούς Οργανισμούς, των μηνών Μαρτίου και Απριλίου, αλλά και του Μαΐου και επομένων μηνών για κάποιες κατηγορίες οφειλών και επιτηδευματιών. Προέκυπτε όμως ένα σοβαρό ζήτημα, καθώς σύμφωνα με τις ισχύουσες φορολογικές διατάξεις, το ποσό θεωρείτο εισόδημα και φυσικά προέκυπτε και η ανάλογη φορολογική επιβάρυνση.

Η εγκύκλιος της ΑΑΔΕ
Εγκύκλιος της ΑΑΔΕ ξεκαθαρίζει τι θα ισχύσει για την φορολόγηση -ως έκτακτου εσόδου- της έκπτωσης 25% επί του ΦΠΑ και των ρυθμισμένων οφειλών, που ίσχυσε με την από 11.3.2020 Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου. Συγκεκριμένα η εγκύκλιος τονίζει πως «η ως άνω έκπτωση (…) χορηγήθηκε με τη μορφή ευεργετήματος στο πλαίσιο αντιμετώπισης των αρνητικών οικονομικών συνεπειών που συνεπάγεται η εμφάνιση και διάδοση του κορωνοϊού COVID-19». Συνεπώς «δεν έχει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος» και «δεν αποτελεί φορολογητέο εισόδημα για τις επιχειρήσεις (νομικά πρόσωπα / νομικές οντότητες ή φυσικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα) που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19». Ως προς τα φυσικά πρόσωπα που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, οποιοδήποτε όφελος αποκομίζουν από τη μείωση φορολογικής τους υποχρέωσης προς τη Φορολογική Διοίκηση, δεν συγκεντρώνει τα εννοιολογικά στοιχεία του εισοδήματος από καμία κατηγορία και συνεπώς δεν αναγράφεται στη φορολογική τους δήλωση.

«Αφορολόγητο το 25%»
Περαιτέρω, με την ίδια εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι για το υπόψη έκτακτο έσοδο, σε περίπτωση διανομής ή κεφαλαιοποίησής του, δεν εμπίπτει στην έννοια του εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα. Τέλος, ειδικά για το φορολογικό έτος 2019 για τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες των οποίων το φορολογικό έτος 2019 δεν ταυτίζεται με το αντίστοιχο ημερολογιακό, ήτοι λήγει σε ημερομηνία μετά την 31/12/2019, το ποσό αυτό καταχωρείται, κατ’ εξαίρεση, στον κωδικό 458 «Υπεραξία από αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου». Επισημαίνεται ότι για τα παραπάνω νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες τα οποία έχουν ήδη υποβάλει τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν τροποποιητική δήλωση μέσω TAXISnet χωρίς την επιβολή των κυρώσεων του άρθρου 54 του ν. 4174/2013 έως 26.02.2021. Άρα με βάση την εγκύκλιο, καθαρό χωρίς φόρο θα μείνει στο ταμείο των επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών η επιστροφή 25% για ποσά ΦΠΑ ή δόσεων χρεών που πλήρωσαν εμπρόθεσμα οι πληγέντες από τον κορωνοϊό το 2020.

Η αιτιολογία από την ΑΑΔΕ
Αιτιολογώντας τα παραπάνω, στην διευκρινιστική εγκύκλιο τονίζονται τα εξής:
1. Με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 1 της από 11.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, που κυρώθηκε με το άρθρο 2 του ν. 4682/2020 και οι οποίες τροποποιήθηκαν με το άρθρο τρίτο της από 13.4.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4690/2020 ορίζεται ότι σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, όπως προσδιορίζονται με τις αποφάσεις της παρ. 2 του άρθρου 1 της από 11.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, εφόσον εξοφλήσουν ολοσχερώς μέχρι και τις 30 Απριλίου 2020 το συνολικό ποσό της οφειλής που αντιστοιχεί στην απόδοση του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) που προκύπτει από τις δηλώσεις α’ τριμήνου του 2020 για τους υπόχρεους σε τήρηση απλογραφικών βιβλίων και του τρίτου μήνα του 2020 για τους υπόχρεους σε τήρηση διπλογραφικών βιβλίων, παρέχεται το ευεργέτημα του συμψηφισμού ποσού ίσου με το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) επί της καταβληθείσας οφειλής, με άλλες οφειλές ή δόσεις ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής στη Φορολογική Διοίκηση, οι οποίες έχουν καταληκτικές ημερομηνίες καταβολής μετά και την 1 η Μαΐου 2020.
2. Στην αιτιολογική έκθεση του ν. 4690/2020 αναφέρεται ότι με τις ως άνω διατάξεις επιδιώκεται η αντιμετώπιση των αρνητικών οικονομικών συνεπειών που συνεπάγεται η εμφάνιση και διάδοση του κορωνοϊού COVID-19, με την παροχή διευκόλυνσης στις πληγείσες επιχειρήσεις και κινήτρου για την ταχεία αποπληρωμή των οφειλών Φ.Π.Α. από τις δηλώσεις α’ τριμήνου του 2020 για τους υπόχρεους σε τήρηση απλογραφικών βιβλίων και του τρίτου τριμήνου του 2020 για τους υπόχρεους σε τήρηση διπλογραφικών βιβλίων. Ειδικότερα, παρέχεται στις ανωτέρω επιχειρήσεις το ευεργέτημα του συμψηφισμού ποσού ίσου με το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) επί της καταβληθείσας οφειλής, με άλλες οφειλές ή δόσεις ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής στη Φορολογική Διοίκηση, οι οποίες έχουν καταληκτικές ημερομηνίες καταβολής μετά και την 1η Μαΐου 2020, εφόσον εξοφλήσουν ολοσχερώς μέχρι και τις 30 Απριλίου 2020 το συνολικό ποσό της οφειλής που αντιστοιχεί στην απόδοση του Φ.Π.Α.. Παράλληλα, επιδιώκεται η αύξηση των εσόδων του Κρατικού Προϋπολογισμού για τον μήνα Απρίλιο 2020 λόγω της καταβολής των οφειλών από δηλώσεις Φόρου Προστιθέμενης Αξίας.
3. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 2 της από 11.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, που κυρώθηκε με το άρθρο 2 του ν.4682/2020 και οι οποίες τροποποιήθηκαν με την παρ.1 του άρθρου 3 του ν.4690/2020 και το άρθρο 36 του ν.4701/2020, ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, καθώς και σε μισθωτούς των επιχειρήσεων αυτών, καθώς και σε φυσικά πρόσωπα που εκμισθώνουν ακίνητα σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, εκπίπτει ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) των δόσεων των βεβαιωμένων στη Φορολογική Διοίκηση οφειλών τους με ημερομηνία καταβολής από τις 30 Μαρτίου 2020 έως και τις 30 Απριλίου 2020, εφόσον αυτές καταβάλλονται εμπρόθεσμα. Σε περίπτωση οφειλών που τελούν σε καθεστώς ρύθμισης/ διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής, εκπίπτει ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του ποσού της δόσης της ρύθμισης. Από το ευεργέτημα του προηγούμενου εδαφίου εξαιρούνται οι οφειλές από Φ. Π. Α. και παρακρατούμενους φόρους που δεν έχουν υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης/διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής, καθώς και οφειλές που προέρχονται από ανάκτηση κρατικών ενισχύσεων και χρέη υπέρ αλλοδαπού Δημοσίου. Η έκπτωση ποσοστού είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) επεκτείνεται και σε εμπροθέσμως καταβαλλόμενες δόσεις βεβαιωμένων οφειλών και δόσεις ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής με ημερομηνία καταβολής εντός των μηνών Μαΐου και Ιουνίου 2020 για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα, για τα οποία η προθεσμία καταβολής των εν λόγω οφειλών τους παρατείνεται με τις αποφάσεις της παρ. 2 του άρθρου 2 της από 11.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, με την επιφύλαξη των εξαιρέσεων του προηγουμένου εδαφίου. Η έκπτωση ποσοστού είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του τέταρτου εδαφίου ισχύει και για οφειλές που καταβλήθηκαν από τις 11 Μαρτίου 2020 έως και τις 29 Μαρτίου 2020 και διενεργείται μέσω συμψηφισμού ποσού ίσου με το ποσό της έκπτωσης με άλλες βεβαιωμένες οφειλές, ή δόσεις ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής στη Φορολογική Διοίκηση, οι οποίες έχουν καταληκτικές ημερομηνίες καταβολής μετά από την 1 η Ιουνίου 2020.
4. Στην αιτιολογική έκθεση του ν.4690/2020 αναφέρεται ότι με τις ως άνω διατάξεις επιχειρείται η περαιτέρω στήριξη τόσο των επιχειρήσεων όσο και των φυσικών προσώπων που πλήττονται από τη διασπορά του κορωνοϊού COVID-19. Ειδικότερα επεκτείνεται το ευεργέτημα της έκπτωσης ποσοστού είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) και σε εμπροθέσμως καταβαλλόμενες δόσεις βεβαιωμένων οφειλών και δόσεις ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής με ημερομηνία καταβολής εντός του μηνός Μαΐου 2020 για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα, για τα οποία οι προθεσμίες καταβολής των βεβαιωμένων στη Φορολογική Διοίκηση οφειλών που λήγουν ή έληξαν από 1η Μαΐου 2020 έως και 31 Μαΐου 2020 παρατείνονται με τις αποφάσεις της παρ.2 του άρθρου 2 της από 11.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου. Από το ευεργέτημα, εξαιρούνται οι οφειλές από Φ.Π.Α. και παρακρατούμενους φόρους που δεν έχουν υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης/ διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής, καθώς και οφειλές που προέρχονται από ανάκτηση κρατικών ενισχύσεων και χρέη υπέρ αλλοδαπού Δημοσίου.
5. Με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 47 του ν.4172/2013 ορίζεται ότι όλα τα έσοδα που αποκτούν τα νομικά πρόσωπα και οι νομικές οντότητες που αναφέρονται στις περιπτώσεις του άρθρου 45 θεωρούνται έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα. Περαιτέρω, με τις διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παρ.1 του άρθρου 47 του ίδιου ως άνω νόμου ορίζεται ότι σε περίπτωση κεφαλαιοποίησης ή διανομής κερδών για τα οποία δεν έχει καταβληθεί φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων, το ποσό που διανέμεται ή κεφαλαιοποιείται φορολογείται σε κάθε περίπτωση ως κέρδος από επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από την ύπαρξη φορολογικών ζημιών.
6. Το Συμβούλιο Λογιστικής Τυποποίησης με την αριθ.πρωτ.834/23.6.2020 γνωμοδότησή του, αναφορικά με τον λογιστικό χειρισμό της έκπτωσης σε ποσοστό 25% των ρυθμισμένων οφειλών, στο πλαίσιο των φορολογικών ελαφρύνσεων λόγω COVID-19, γνωμοδότησε ότι η εν λόγω έκπτωση θα πρέπει να καταχωρίζεται ως κρατική ενίσχυση (ευεργέτημα). Το έσοδο αυτό θα μπορούσε να καταχωρισθεί ως έκτακτο έσοδο στον λογαριασμό 81.01 για τις επιχειρήσεις που ακολουθούν το σχέδιο λογαριασμών του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου ή στον λογαριασμό 79 «Ασυνήθη έσοδα και κέρδη» του Σχεδίου Λογαριασμών του ν. 4308/2014.