Εννιά ” μυστικά ” για τη φορολογία των δωρεών και των γονικών παροχών στην Εφορία θα πρέπει να γνωρίζουν οι πολίτες. Αναλυτικά σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία ισχύουν τα εξής:
1.Ο Φόρος γονικής παροχής ή δωρεάς
Ο φόρος αυτός επιβάλλεται στον πολίτη, όταν η μεταβίβαση περιουσιακού στοιχείου ή χρηματικού ποσού γίνεται με γονική παροχή σε φυσικό πρόσωπο. Αυτό ισχύει και για τις περιπτώσεις που δωρίζεται περιουσιακό στοιχείο ή χρηματικό ποσό σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο.
2. Ο δωρητής και ο δωρεοδόχος θα πρέπει να υποβάλουν τη δήλωση.
Η υποβολή της δήλωσης γίνεται στη ΔΟΥ της φορολογίας εισοδήματος του υπόχρεου σε φόρο δωρεοδόχου ή τέκνου. Ενώ εάν αρμόδιο για την παραλαβή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος είναι το Κέντρο Φορολογικών Διαδικασιών και Εξυπηρέτησης (ΚΕΦΟΔΕ) Αττικής, τότε η υποβολή γίνεται στο Κέντρο Φορολογίας Κεφαλαίου (ΚΕΦΟΚ) Αττικής.
Διευκρινίζεται όμως πως το ΚΕΦΟΚ Αττικής είναι αρμόδιο για αυτό σε περίπτωση που ο δωρεοδόχος ή το τέκνο κατοικεί στο εξωτερικό ή έχει την έδρα του στο εξωτερικό.
Εάν όμως για τη δωρεά ή τη γονική παροχή συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο, τότε η υποβολή της δήλωσης γίνεται πριν από την κατάρτιση του συμβολαίου. Όταν δεν συντάσσεται συμβόλαιο, τότε η υποβολή της δήλωσης γίνεται μέσα σε 6 μήνες από την παράδοση του αντικειμένου της δωρεάς ή της γονικής παροχής.
3. Ο τρόπος που υπολογίζεται ο φόρος.
Σε μια από τις παρακάτω κατηγορίες κατατάσσονται οι πολίτες για τον φόρο που θα κληθούν να πληρώσουν. Αυτό γίνεται ανάλογα με την συγγενική σχέση που έχουν οι πολίτες με τον δωρητή. Και για κάθε μια από τις κατηγορίες αυτές ισχύουν διαφορετικές φορολογικές κλίμακες με διαφορετικά αφορολόγητα ποσά και συντελεστές. Αναλυτικά:
Α΄ κατηγορία
Σε αυτήν την εντάσσονται:
- Ο/η σύζυγος ή το πρόσωπο με το οποίο ο δωρητής έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης,
- τα τέκνα,
- οι εγγονοί και
- οι γονείς του δωρητή.
Β΄ κατηγορία
Σε αυτήν την εντάσσονται:
- οι κατιόντες εξ αίματος τρίτου και επόμενων βαθμών (δισέγγονοι κ.λπ.),
- οι ανιόντες εξ αίματος δεύτερου και επόμενων βαθμών (παππούδες, προπαππούδες κ.λπ.),
- τα εκούσια ή δικαστικά αναγνωρισθέντα τέκνα έναντι των ανιόντων του πατέρα που τα αναγνώρισε,
- οι κατιόντες του αναγνωρισθέντος έναντι του αναγνωρίσαντος και των ανιόντων αυτού,
- οι αδελφοί (αμφιθαλείς ή ετεροθαλείς),
- οι συγγενείς εξ αίματος τρίτου βαθμού εκ πλαγίου (ανεψιοί του κληρονομουμένου ή του δωρητή),
- οι πατριοί και οι μητριές,
- τα τέκνα από προηγούμενο γάμο του συζύγου,
- τα τέκνα εξ αγχιστείας (γαμπροί-νύφες) και
- οι ανιόντες εξ αγχιστείας (πεθεροί-πεθερές) του κληρονομουμένου ή του δωρητή.
Γ΄ κατηγορία
Στην Γ΄ κατηγορία υπάγεται οποιοσδήποτε άλλος εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγενής ή εξωτικός του δωρητή.
4.Αφορολόγητα και κλίμακες
Τον φόρο που θα κληθεί να πληρώσει ο αποδέκτης της δωρεάς υπολογίζεται ως εξής:
Για τους δικαιούχους της Α΄ κατηγορίας.
Εδώ εφαρμόζεται νέα φορολογική κλίμακα για τις δωρεές ή τις γονικές παροχές που γίνονται προς αυτούς από την 1 Οκτωβρίου του 2021με αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ και επιβάλλεται φόρος με αυτοτελή συντελεστή 10% για την υπερβάλλουσα αξία μετά την αφαίρεση του αφορολόγητου ποσού, εφόσον δηλαδή η φορολογητέα αξία του περιουσιακού στοιχείου που δωρίζεται ή το οποίο αφορά η γονική παροχή ξεπερνά το ποσό των 800.000 ευρώ.
Υπενθυμίζεται πως για τις γονικές παροχές το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ εφαρμόζεται σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις των πολιτών.
Για δικαιούχους πρόσωπα της Β΄ και της Γ΄ κατηγορίας
Συγκεκριμένα:
Στην Κατηγορία Β’
1.Κλιμάκια: 30.000 ευρώ
- Φορολογητέα περιουσία: 30.000 ευρώ
2. Κλιμάκια: 70.000 ευρώ
- Συντελεστής κλιμακίου :5%
- Φόρος κλιμακίου :3.500 ευρώ
- Φορολογητέα περιουσία:100.000 ευρώ
- Φόρος που αναλογεί: 3.5000 ευρώ
3. Κλιμάκια:200.000 ευρώ
- Συντελεστής κλιμακίου: 10%
- Φόρος κλιμακίου : 20.000 ευρώ
- Φορολογητέα περιουσία: 300.000 ευρώ
- Φόρος που αναλογεί:23.500 ευρώ
4. Κλιμάκια: Υπερβάλλον ποσό
- Συντελεστής κλιμακίου: 20%
Στην Κατηγορία Γ’
1.Κλιμάκια: 6.000 ευρώ
- Φορολογητέα περιουσία: 6.000 ευρώ
2. Κλιμάκια: 66.000 ευρώ
- Φορολογητέα περιουσία: 6.000 ευρώ
- Φόρος που αναλογεί: 13.200 ευρώ
3. Κλιμάκια: 195.000 ευρώ
- Συντελεστής κλιμακίου : 30%
- Φόρος κλιμακίου :58.500 ευρώ
- Φορολογητέα περιουσία: 267.000 ευρώ
- Φόρος που αναλογεί: 71.700 ευρώ
4. Κλιμάκια: Υπερβάλλον
- Συντελεστής κλιμακίου : 40%
5.Για τους στενούς συγγενείς
Η κλίμακα της Α΄ κατηγορίας με το πολύ υψηλό αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ ισχύει στις δωρεές και γονικές παροχές οποιασδήποτε φύσεως περιουσίας (κινητής και ακίνητης), με δωρεοδόχους τα πρόσωπα της Α΄ κατηγορίας (σύζυγο, μέρος συμφώνου συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια και γονείς) και στις χρηματικές γονικές παροχές ή χρηματικές δωρεές προς τα ανωτέρω πρόσωπα, εφόσον αυτές διενεργούνται (αποδεδειγμένα) με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (με μεταφορά μεταξύ τραπεζικών λογαριασμών).
6.Η δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών
Εδώ το ποσό φορολογείται:
- αυτοτελώς με συντελεστή 10% για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Α΄ κατηγορία,
- 20% για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Β΄ κατηγορία
- και 40% για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Γ΄ κατηγορία.
Αυτό όμως δεν ισχύει για τα ποσά που μεταφέρονται μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, για τα οποία ισχύει αφορολόγητο 800.000 ευρώ για δικαιούχους πρόσωπα της Α΄ κατηγορίας
7.Πώς θα υποβάλλετε δήλωση -βήμα βήμα η διαδικασία
Μέσω της εφαρμογής myPROPERTY (https://myproperty.aade.gov.gr) υποβάλλονται οι αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις φόρου δωρεάς και γονικής παροχής για περιπτώσεις όπου απαιτείται η σύνταξη συμβολαίου. Αυτό θα πρέπει να γίνει πριν την σύνταξη και την υπογραφή του συμβολαίου και αυτό αφορά:
- ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές στις οποίες ισχύει το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού αξίας ακινήτων (ΑΠΑΑ),
- κινητά περιουσιακά στοιχεία κάθε είδους (ενδεικτικά μετοχές, απαιτήσεις, αξίες, αυτοκίνητα, έργα τέχνης κ.λπ.) και
- χρηματικά ποσά προς τα πρόσωπα που υπάγονται στην Α΄ κατηγορία.
Διευκρινίζεται πως η υποβολή των παραπάνω τροποποιητικών δηλώσεων γίνεται μέσω της εφαρμογής myPROPERTY, εφόσον δεν έχει συνταχθεί ακόμη το σχετικό συμβόλαιο αλλά και οι κατωτέρω αρχικές δηλώσεις φόρου δωρεάς-γονικής παροχής:
α) Οι αρχικές (εμπρόθεσμες και εκπρόθεσμες) δηλώσεις φόρου δωρεάς/γονικής παροχής κινητών περιουσιακών στοιχείων (ενδεικτικά αυτοκινήτων, εταιρικών μεριδίων, εισηγμένων ή μη μετοχών, έργων τέχνης κ.λπ.) προς τους δικαιούχους όλων των κατηγοριών της φορολογικής κλίμακας. Επίσης, οι αρχικές (εμπρόθεσμες και εκπρόθεσμες) δηλώσεις φόρου δωρεάς/γονικής παροχής χρημάτων, που μεταβιβάζονται στους δικαιούχους της Α΄ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας με μεταφορά μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
β) Οι αρχικές (εμπρόθεσμες και εκπρόθεσμες) δηλώσεις φόρου δωρεάς/γονικής παροχής χρημάτων, πλην των οριζόμενων στην περ. α).
8.Πρώτη κατοικία: Ποιοι λαμβάνουν έξτρα αφορολόγητο
Εάν κάποιος αποκτά πρώτη κατοικία με γονική παροχή έχει το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ αλλά και πρόσθετο αφορολόγητο όριο που ανέρχεται σε 200.000 ευρώ για κάθε ανήλικο ή άγαμο τέκνο και μέχρι 250.000 ευρώ για κάθε έγγαμο τέκνο.
Προσαυξάνεται περαιτέρω κατά 25.000 ευρώ το ποσό του πρόσθετου αφορολογήτου για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα ανήλικα τέκνα, των οποίων την επιμέλεια έχει ο δικαιούχος. Στο ποσό της απαλλαγής συμπεριλαμβάνεται και η αξία μιας θέσης στάθμευσης αυτοκινήτου και ενός αποθηκευτικού χώρου, για επιφάνεια εκάστου έως 20 τ.μ., εάν είναι στο ίδιο ακίνητο και αποκτώνται ταυτόχρονα.
Επιπλέον δίνεται πρόσθετο αφορολόγητο σε περίπτωση γονικής παροχής οικοπέδου. Το πρόσθετο αυτό αφορολόγητο διαμορφώνεται:
- στα 50.000 ευρώ για κάθε δικαιούχο που είναι ανήλικο ή άγαμο τέκνο
- και στα 100.000 ευρώ για κάθε δικαιούχο έγγαμο τέκνο, με περαιτέρω προσαύξηση κατά 10.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα τέκνα και κατά 15.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα τέκνα του δικαιούχου. Τα παραπάνω ποσά ισχύουν για την απόκτηση πρώτης κατοικίας με γονική παροχή.
Εάν μετά την αφαίρεση των ισχύοντων κατά περίπτωση αφορολόγητων ποσών προκύπτει υπερβάλλον ποσό αξίας των μεταβιβαζόμενων με δωρεά ή γονική παροχή περιουσιακών στοιχείων, τότε επιβάλλεται επ’ αυτού φόρος βάσει της κατά περίπτωση ισχύουσας φορολογικής κλίμακας.
Η χορήγηση των παραπάνω αφορολόγητων ορίων γίνεται:
- είτε μόνα τους
- είτε ως πρόσθετα. Αυτό ισχύει σε περίπτωση που υπάρχει ήδη κι άλλο αυτοτελές αφορολόγητο όριο αλλά και σε κάθε άλλη περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας
- είτε με δωρεά προς άλλα πρόσωπα της Α΄
- είτε με δωρεά προς πρόσωπα της Β΄ ή της Γ΄ κατηγορίας είτε με αγορά είτε με κληρονομιά.
9. Η πληρωμή του φόρου
Η καταβολή του φόρου γίνεται με συγκεκριμένους τρόπους . Αναλυτικά:
- Ο φόρος θα πρέπει να εξοφληθεί σε 12 ίσες διμηνιαίες δόσεις, όχι μικρότερες των 500 ευρώ πλην της τελευταίας
- Aν ο δωρεοδόχος-τέκνο είναι ανήλικος, ο αριθμός των δόσεων διπλασιάζεται, με την προϋπόθεση ότι κάθε δόση δεν είναι μικρότερη των 500 ευρώ, πλην της τελευταίας.
- Μετά την υποβολή εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης ή μετά τον έλεγχο, ο φόρος θα πρέπει να πληρωθεί μέσα σε 30 ημέρες από την κοινοποίηση της πράξης διορθωτικού προσδιορισμού. Εάν όμως εκδοθεί οριστική απόφαση διοικητικού δικαστηρίου, τότε ο φόρος θα πρέπει να εξοφληθεί σε δύο ίσες μηνιαίες δόσεις.
- Στην περίπτωση δωρεάς-γονικής παροχής χρηματικών ποσών και κινητών, ο φόρος πληρώνεται κατά κανόναμέσα σε 3 ημέρες από την υποβολή της δήλωσης ή από την έκδοση της πράξης διοικητικού προσδιορισμού του φόρου αντίστοιχα.