Από την Κροατία στα τέλη Ιανουαρίου άρχισαν οι καταναλωτές να μποϊκοτάρουν σούπερ μάρκετ προκειμένου να εκφράσουν τη δυσαρέσκεια τους για τις αυξανόμενες τιμές στα προϊόντα.
Παρόμοια είναι η εικόνα και σε άλλα κράτη -μέλη της ΕΕ και κάποια από αυτά επιθυμούν να ενταχθούν στον ευρωπαϊκό συνασπισμό. Υπενθυμίζεται πως μια ομάδα του Facebook με την ονομασία «Αλό, Επιθεωρητή» («Halo, inspektore» στα κροατικά) άρχισε το μποϊκοτάζ στα σούπερ μαρκετ. Στο πλευρό της ομάδας ως προς την κίνηση αυτή ήταν οι οργανώσεις προστασίας των καταναλωτών, τα εργατικά συνδικάτα, τα πολιτικά κόμματα αλλά και ο υπουργός Οικονομίας.
«Σήμερα μποϊκοτάρουμε ξανά τα πάντα, από σούπερ μάρκετ μέχρι φαρμακεία, αρτοποιεία, καφέ και εστιατόρια. Να μην μπούμε σε κανένα κατάστημα ούτε να μισθώσουμε οποιαδήποτε υπηρεσία», δήλωσε ο Γιόζιπ Κέλεμεν, σύμβουλος μιας από τις Ενώσεις Καταναλωτών που διοργάνωσαν το μποϊκοτάζ «Halo, inspektore».
Ο Κέλεμαν δήλωσε τα παραπάνω πριν γίνει στις 7 Φεβρουαρίου το μποϊκοτάζ στην Κροατία. Η πρωτοβουλία άρχισε με μηνύματα που κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μέσω των οποίων οι καταναλωτές καλούνταν να απόσχουν από κάθε αγορά.
Και μετά αυτή επεκτάθηκε στην περιοχή των Βαλκανίων και έφτασε μέχρι τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Βουλγαρία και τη Σερβία.
Λιγότερο ψωμί στο καλάθι
Το πρόβλημα της ακρίβειας είναι διπλό: Από τη μία πλευρά οι καταναλωτές δυσκολεύονται να τα φέρουν βόλτα με τις υψηλές τιμές σε προϊόντα και από την άλλη οι τοπικοί παραγωγοί υποστηρίζουν πως δεν μπορούν να ανταγωνισθούν τις μεγάλες αλυσίδες των σούπερ μάρκετ επειδή οι εισαγωγές είναι φθηνότερες και τα χρήματα που δίνουν δεν καλύπτουν τα κόστη παραγωγής.
Οικονομολόγοι μιλούν για το νέο κύμα αυξήσεων σε τιμές προϊόντων και παροχών στην Κροατία. Όπως υποστηρίζουν από τη μια είναι η σημαντικά αυξημένη προσωπική κατανάλωση και η συνολική εγχώρια ζήτηση και από την άλλη η περιορισμένη αύξηση της προσφοράς.
Ένα σημαντικό μέρος της αύξησης της ζήτησης έγκειται στο κράτος με τη μεγάλη εισροή ευρωπαϊκών κεφαλαίων, κεφαλαίων σύγκλισης και κεφαλαίων για την ανάκαμψη από την πανδημία. Το κόστος ζωής αυξάνεται σε ολόκληρη την ΕΕ διότι οι μισθοί των εργαζομένων δεν συμβαδίζουν με τις αυξανόμενες τιμές στα τρόφιμα.
Διάδοση των μποϊκοτάζ
Οι καταναλωτές -στις υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ χώρες -Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία, Βόρεια Μακεδονία και Μαυροβούνιο κόλλησαν επίσης τον ιό των μποϊκοτάζ.
Οι πολίτες στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη αισθάνονται όλο και περισσότερο την πίεση από την αύξηση των τιμών σε προϊόντα και υπηρεσίες καθώς το βιοτικό επίπεδο τους πέφτει. Δηλαδή οι μισθοί τους δεν συμβαδίζουν με το αυξανόμενο κόστος ζωής.
Για να ανατραπεί αυτή η τάση, η ανεπίσημη Οργάνωση «Bojcot u BiH» (BiH είναι τα αρχικά της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης) απηύθυνε έκκληση στις 7 και 8 Φεβρουαρίου μέσω των κοινωνικών δικτύωσης για μποϊκοτάζ σε μεγάλες αλυσίδες λιανικής. Ο τζίρος τους μειώθηκε και τις δύο αυτές ημέρες.
Στις 31 Ιανουαρίου και στις 7 Φεβρουαρίου τα σούπερ μάρκετ της Βόρειας Μακεδονίας ήταν μισοάδεια, καθώς οι καταναλωτές έκαναν τα ψώνια τους στις λαϊκές αγορές και στα συνοικιακά καταστήματα ή δεν ψώνιζαν καθόλου.
Οι πολίτες υποστήριξαν την εκστρατεία, αν και εξέφραζαν αμφιβολίες για το αν το μποϊκοτάζ 1 ημέρας μπορεί να λύσει προβλήματα, και επεσήμαναν πως οι τιμές ανεβαίνουν συνεχώς ενώ οι μισθοί παραμένουν στάσιμοι. Πριν από το μποϊκοτάζ, μερικά καταστήματα λιανικής ανακοίνωσαν προσφορές και οφέλη για τους καταναλωτές,και επέρριψαν στους προμηθευτές τους την ευθύνη για τις αυξήσεις των τιμών.
Η σερβική Οργάνωση Καταναλωτών «Efektiva» ζήτησε από τους καταναλωτές να προβούν σε μονοήμερο μποϊκοτάζ των αλυσίδων λιανικής στις 31 Ιανουαρίου
και τους υπενθύμισε πως τον περασμένο Οκτώβριο η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού άρχισε τις διαδικασίες σε βάρος τεσσάρων αλυσίδων λιανικής με υποψίες για αυθαίρετο καθορισμό τιμών. Ανακοίνωσε επίσης νέο μποϊκοτάζ με το μότο «Θέλετε να σας κλέβουν ή όχι;». Από τις 10 Φεβρουαρίου, πέντε μεγάλες αλυσίδες λιανικής επρόκειτο να αποτελέσουν στόχους μποϊκοτάζ για 5 ημέρες.
Μποϊκοτάζ έγιναν στο γειτονικό Μαυροβούνιο στις 31 Ιανουαρίου και στις 7-8 Φεβρουαρίου.
«Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες άνευ προηγουμένου αυξήσεων στις τιμές βασικών προϊόντων, ενώ οι ιδιοκτήτες μεγάλων αλυσίδων συσσωρεύουν κέρδη σε βάρος του λαού. Είναι καιρός να πούμε: φτάνει πια!», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η οργάνωση «Alternative Montenegro».
Την δράση αυτή στήριξαν ο πρωθυπουργός Μιλόικο Σπάγιτς, μη κυβερνητικές οργανώσεις αλλά και συνδικάτα , ενώ αντιτάχθηκαν σ’ αυτή το Εμπορικό Επιμελητήριο και η Ένωση Καταναλωτών Μαυροβουνίου.
Η ιδέα διαδίδεται και στη Βουλγαρία, όπου τέσσερις οργανώσεις κάλεσαν σήμερα σε μποϊκοτάζ των αλυσίδων λιανικής και των παντοπωλείων, σύμφωνα με τον Βελιζάρ Έντσεφ, συντονιστή της πρωτοβουλίας και πρώην πρεσβευτή της Βουλγαρίας στην Κροατία.
Μέχρι στιγμής η κίνηση αυτή δεν έχει επηρεάσει την Αλβανία και τη Σλοβενία, ενώ οι Ρουμάνοι αμφιταλαντεύονται.
Οι Ρουμάνοι κλήθηκαν από μερικούς πολιτικούς να μποϊκοτάρουν για 1 ημέρα τα σούπερ μάρκετ, με το επιχείρημα ότι δεν πωλούν ρουμανικά προϊόντα. Αντιθέτως ο υπουργός Γεωργίας Φλορίν-Ιονούτ Μπαρμπού δήλωσε πως πιστεύει ότι ένα τέτοιο μποϊκοτάζ θα σήμαινε «τη χρεοκοπία των ρουμανικών εταιριών επεξεργασίας», καθώς 70% των προϊόντων στα καταστήματα λιανικής στη Ρουμανία παράγονται από ρουμανικές εταιρείες επεξεργασίας τροφίμων.
Δεν υπήρξε μποϊκοτάζ των σούπερ μάρκετ στην Αλβανία, παρά τις σποραδικές εκκλήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πέρυσι η κυβέρνηση αύξησε τους μισθούς των δημόσιων υπαλλήλων και τις συντάξεις ενώ φέτος μείωσε τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος.
Με την αύξηση των μισθών και των συντάξεων δεν “τσίμπησαν” σημαντικά οι τιμές στα σούπερ μάρκετ. Οργανωμένο μποϊκοτάζ δεν υπήρξε ούτε στα καταστήματα της Σλοβενίας παρόλο που οι υψηλές τιμές των τροφίμων είναι μείζον ζήτημα για τη χώρα. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, οι τιμές των τροφίμων και των μη αλκοολούχων ποτών σταθεροποιήθηκαν το 2024 έπειτα από μια περίοδο αυξήσεων.
Εντούτοις στα εμπορικά κέντρα σε σλοβενικές πόλεις0 κατά μήκος των συνόρων με την Κροατία0 αυξήθηκε ο αριθμός των καταναλωτών κατά τη διάρκεια του μποϊκοτάζ της χώρας.
Καταναλωτές από την Κροατία ανέφεραν πως οι τιμές στα τρόφιμα και στα προϊόντα καθαρισμού είναι πολύ πιο φθηνές στη Σλοβενία. Ωστόσο, οι καταναλωτές της Σλοβενίας επισκέπτονται όλο και πιο συχνά τη γειτονική Ιταλία για να πραγματοποιήσουν φθηνότερες αγορές.
Το κείμενο του European Newsroom συντάχθηκε από κοινού από τα ευρωπαϊκά πρακτορεία ειδήσεων Agerpres, ATA, BTA, EFE, FENA, HINA, MIA, MINA, STA, Tanjug.
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Το ΙΝΚΑ καλεί την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2025 τους Έλληνες πολίτες σε μποϊκοτάζ προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για τη ακρίβεια.
«Το ΙΝΚΑ Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας καλεί τους πολίτες καταναλωτές την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2025 να μην ξοδέψουμε ούτε καν ένα ευρώ στην αγορά. Εάν είναι δυνατόν, να μην πληρώσουμε εκείνη την ημέρα του μήνα, 19 Φεβρουαρίου 2025, ούτε ένα ευρώ σε τράπεζες, κράτος, νερό, ρεύμα, τηλέφωνα, καύσιμα, σούπερ μάρκετ, καφέ, εστιατόρια, εμπορική αγορά, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά καταστήματα και πουθενά στην αγορά» αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.
στο 