Χωρίς πρόβλεψη για κοινωνικό μέρισμα ο Προϋπολογισμός – Ολόκληρο το πακέτο μέτρων

Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης

Αν και οι αντιξοότητες δεν λείπουν, ωστόσο ο Προϋπολογισμός προχωρά σε εκτίμηση
για άλμα ανάπτυξης και επενδύσεων, αλλά και μείωση της ανεργίας. Επίσης,
ενσωματώνει ολόκληρο το πακέτο μέτρων που λαμβάνει η Κυβέρνηση για την στήριξη
νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Εκρηκτική ανάπτυξη και μείωση ανεργίας

Συγκεκριμένα, ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2021 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί
στο 6,9% από 3,6% που προβλεπόταν στο ΜΠΔΣ 2022-2025 και 6,1% στο
προσχέδιο Προϋπολογισμού 2022.

«Αυτό σηματοδοτεί ότι σε σχέση με την ύφεση ύψους 9,0% που παρατηρήθηκε το
2020, η οικονομία έχει ήδη καλύψει άνω των δύο τρίτων του απολεσθέντος εγχώριου
προϊόντος, εντός μάλιστα ενός έτους που κατά το πρώτο εξάμηνο υπήρχαν ακόμη σε
ισχύ σημαντικά περιοριστικά μέτρα στην άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας. Επιπλέον, η σωρευτική ανάπτυξη των ετών 2021-2022
αυξάνεται στο 11,7%, 1,6% υψηλότερα σε σχέση με τις προβλέψεις στο ΜΠΔΣ
2022-2025, σηματοδοτώντας ότι κατά το έτος 2022 όχι μόνο αναμένεται να
αποκατασταθεί το επίπεδο του εγχώριου προϊόντος του 2019, αλλά αυτό να αυξηθεί
περαιτέρω, κατά 1,7%» τονίζει το υπουργείο Οικονομικών.

Παράλληλα, οι επενδύσεις εκτιμάται ότι το 2021 θα αυξηθούν κατά 11,7% φέτος
και 21,9% το 2022 καθώς καθοριστικός θα είναι ο ρόλος των κεφαλαίων που θα
αρχίσουν να εισρέουν από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Οι εξαγωγές το 2021 θα αυξηθούν κατά 14,1% φέτος και 11,1% το 2022.
Χαρακτηριστικό και δομικό στοιχείο της οικονομικής ανάπτυξης που ήδη βρίσκεται
σε εξέλιξη, είναι η σημαντική μείωση του ποσοστού ανεργίας, από 16,5% τον
Σεπτέμβριο του 2020, σε 13% τον Σεπτέμβριο του 2021.

Στον προϋπολογισμό εκτιμάται ότι

· η ανεργία θα υποχωρήσει
στο 15,9% το 2021 και στο 14,2% το 2022.

· το πρωτογενές έλλειμμα σε
όρους ενισχυμένης εποπτείας θα διαμορφωθεί στο 7,3% του ΑΕΠ το 2021 για να
υποχωρήσει στο 1,2% του ΑΕΠ το 2022

· το χρέος από φέτος θα
υποχωρήσει κάτω από το 200%, στο 197,1% του ΑΕΠ και το 2022 θα καταγράψει
περαιτέρω μείωση στο 189,6%

Πάνω τα φορο- έσοδα, «ψαλιδισμένες» οι δαπάνες και ανάγκη για
νέες επιδοτήσεις

Τα φορολογικά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού αναμένεται να ανέλθουν
σε 50.055 εκατ. ευρώ,
αυξημένα κατά 536 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προσχέδιο, λόγω της μεγαλύτερης
προβλεπόμενης αύξησης του ΑΕΠ.

Η συνολική μεταβολή των φορολογικών εσόδων μεταξύ 2021 και 2022 ανέρχεται
συνολικά στα 3,5 δισ. ευρώ, με τους φόρους κατανάλωσης να συνεισφέρουν κατά
περίπου 2,2 δισ. ευρώ και τους φόρους εισοδήματος κατά 1,3 δισ. ευρώ. Επίσης,
προβλέπεται αύξηση κατά 520 εκατ. ευρώ των εσόδων των ΟΚΑ από ασφαλιστικές
εισφορές, λόγω αύξησης της απασχόλησης.

Οι συνολικές δαπάνες του
Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2022 προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 65.594
εκατ. ευρώ, σημαντικά χαμηλότερες κατά 5.253 εκατ. ευρώ σε σχέση με εκτιμώμενο
ύψος τους για το 2021, εξαιτίας των μειωμένων δαπανών για την αντιμετώπιση της
πανδημίας.

Ωστόσο, οι δαπάνες αυτές εμφανίζονται αυξημένες σε σχέση με το προβλεπόμενο
ύψος τους στο ΜΠΔΣ 2022-2025 κατά 2.600 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση των
συνεπειών της πανδημίας.

Εδώ, πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το οικονομικό
επιτελείο είναι σε εγρήγορση τόσο για την πορεία της πανδημίας όσο και για τα
ενεργειακά κόστη: Άλλωστε, πριν ακόμη στεγνώσει το μελάνι από τις νέες επιδοτήσεις στις
τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, οι διεθνείς εξελίξεις με τον αγωγό Nord Stream
οδηγούν σε νέο «τσουνάμι» αυξήσεων
και ξαναγράφουν τα σενάρια και τα μέτρα για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Τo κλίμα
αυτό προοιωνίζεται νέους φουσκωμένους λογαριασμούς ρεύματος από τον
επόμενο μήνα, σε μια περίοδο μάλιστα που οι καταναλωτές μπαίνουν στην καρδιά
του χειμώνα και οι ανάγκες σε ενέργεια συνεχώς μεγαλώνουν. Οι διεθνείς
εξελίξεις πυροδοτούν την ανάγκη για νέα μέτρα αφού η κλιμάκωση των
τιμών πολύ σύντομα θα έχει υπερκαλύψει και την τελευταία επιδότηση των λογαριασμών
που προβλέπει 39 ευρώ τον μήνα στη χαμηλή τάση τάση
για τις 300 πρώτες κιλοβατώρες.

Ποια
είναι τα μέτρα στήριξης που περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός

Ο προϋπολογισμός του 2022 ενσωματώνει όλα τα μέτρα
στήριξης που έχει λάβει μέχρι σήμερα η κυβέρνηση, τα οποία για την
περίοδο 2020-22 φτάνουν τα 43,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 23,1 δισ. ευρώ αφορούν
το έτος 2020, 16,9 δισ. ευρώ το έτος 2021 και 3,3 δισ. ευρώ το 2022. Δεν
περιλαμβάνονται νέα μέτρα.

Το δημοσιονομικό κόστος των παρεμβάσεων ανέρχεται σε 31,1 δισ.
ευρώ, εκ των οποίων 12,0 δισ. ευρώ αφορούν το έτος 2020, 15,8 δισ. ευρώ το έτος
2021 και 3,3 δισ. ευρώ το έτος 2022. Για το τέταρτο τρίμηνο του 2021 και το
έτος 2022, οι κυριότερες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των οικονομικών
συνεπειών της πανδημίας είναι οι εξής:

• Επεκτείνεται έως το τέλος του 2022 η απαλλαγή από την ειδική
εισφορά αλληλεγγύης και η μείωση των τριών μονάδων των ασφαλιστικών εισφορών
στον ιδιωτικό τομέα. Κόστος 1,58 δισ. ευρώ για το 2021 και 1,65 δισ. ευρώ για
το 2022.

• Μειώνεται το ποσοστό επιστροφής όλων των επιστρεπτέων
προκαταβολών ανάλογα με την πτώση των ακαθάριστων εσόδων της επιχείρησης. Το
συνολικό κόστος του μέτρου ανέρχεται σε 1.230 εκατ. ευρώ, εκ του οποίου 1.093
εκατ. ευρώ είναι το δημοσιονομικό κόστος από τη μη επιστροφή ποσοστού των
επιστρεπτέων προκαταβολών που χορηγήθηκαν εντός του 2020 και 137 εκατ. ευρώ από
τη μη επιστροφή ποσοστού των επιστρεπτέων προκαταβολών που χορηγήθηκαν εντός
του 2021. Το σύνολο του κόστους επιβαρύνει δημοσιονομικά το έτος 2021 με την
έκδοση των σχετικών αποφάσεων. Από τα 1.230 εκατ. ευρώ, τα 569 εκατ. ευρώ, που
αφορούσαν τη μη αποπληρωμή ενός ποσοστού των τριών πρώτων κύκλων της
επιστρεπτέας προκαταβολής, είχαν προβλεφθεί στο ΜΠΔΣ 2022- 2025, συνεπώς το
κόστος των επιπλέον μειώσεων ανέρχεται σε 661 εκατ. ευρώ.

• Επεκτείνεται η εφαρμογή των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στις
μεταφορές, στον καφέ και μη αλκοολούχα ποτά, στους κινηματογράφους, στις
θεατρικές παραστάσεις, στις συναυλίες και σστο τουριστικό πακέτο έως τον Ιούνιο
του 2022. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 249 εκατ. ευρώ για το 2021 και
211 εκατ. ευρώ για το 2022.

• Μειώνεται ο συντελεστής ΦΠΑ στα γυμναστήρια και στις σχολές
χορού από 24% σε 13% από τον Οκτώβριο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2022. Το
δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 1 εκατ. ευρώ για το 2021 και 4,5 εκατ. ευρώ
για το 2022.

• Επεκτείνεται η αναστολή πληρωμής του τέλους συνδρομητικής
τηλεόρασης έως τον Ιούνιο του 2022. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 18
εκατ. ευρώ για το 2021 και 9 εκατ. ευρώ για το 2022.

• Από το πρόγραμμα επιδότησης παγίων δαπανών συμψηφίζονται
οφειλές συνολικού ύψους 458 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 215 εκατ. ευρώ προς τη
φορολογική αρχή και 243 εκατ. ευρώ προς τα ασφαλιστικά ταμεία.

• Επεκτείνεται το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ επιδότησης δόσεων δανείων
νοικοκυριών που επλήγησαν από την πανδημία για τρεις μήνες εντός του 2021. Το
δημοσιονομικό κόστος του προγράμματος ανέρχεται σε 241 εκατ. ευρώ για το 2021.

• Επεκτείνεται το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ έως το τέλος του 2021.
Το δημοσιονομικό κόστος του προγράμματος ανέρχεται σε 156 εκατ. ευρώ για το
2021 και 30 εκατ. ευρώ για το 2022.

• Επεκτείνεται το πρόγραμμα των 100.000 νέων θέσεων εργασίας για
άλλες 50.000 νέες θέσεις μέχρι εξαντλήσεώς τους. Το δημοσιονομικό κόστος του
προγράμματος εκτιμάται σε 296 εκατ. ευρώ για το 2021 και 186 εκατ. ευρώ για το
2022.

• Επεκτείνεται το πρόγραμμα επιδότησης κενών θέσεων στον
πολιτισμό έως τον Δεκέμβριο του 2021. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 34
εκατ. ευρώ για το 2021 και 5 εκατ. ευρώ για το 2022.

• Επιπλέον τους επόμενους μήνες, οι επιχειρήσεις εξακολουθούν
και ωφελούνται (α) από το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ 2 για την επιδότηση δανείων νομικών
προσώπων δημοσιονομικού κόστους 236 εκατ. ευρώ για το 2021 και 61 εκατ. ευρώ
για το 2022, (β) από τη μειωμένη προκαταβολή φόρου εισοδήματος (70% για τα
νομικά πρόσωπα και 55% για τα φυσικά πρόσωπα-επιτηδευματίες) με δημοσιονομικό κόστος
1.100 εκατ. ευρώ για το 2021, (γ) από την εκταμίευση των υπολειπόμενων ποσών
από τις επιχορηγήσεις των προγραμμάτων στήριξης των κλάδων της εστίασης, του
τουρισμού, των γυμναστηρίων και λοιπών κλάδων μέσω ΠΔΕ, εκτιμώμενου ύψους 492
εκατ. ευρώ για το 2021 και (δ) από το εγγυοδοτικό πρόγραμμα πολύ μικρών
επιχειρήσεων συνολικού ύψους 450 εκατ. ευρώ.

Το «πακέτο» για τη «νέα γενιά»

Σύμφωνα με τις προβλέψεις και το 2022 ο ρυθμός ανάπτυξης θα συνεχίσει να
κινείται σε υψηλά ποσοστά. Με αυτό ως δεδομένο, δίνεται η δυνατότητα επιπλέον
στοχευμένων παρεμβάσεων για την τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας, της
απασχόλησης αλλά και των ευκαιριών της νέας γενιάς. Οι παρεμβάσεις αυτές,
συνολικού κόστους 697 εκατ. ευρώ για το 2021 και 433 εκατ. ευρώ για το 2022,
αναλύονται ως εξής:

• Από την 1η Οκτωβρίου 2021, καταργείται ο φόρος γονικών παροχών-δωρεών για
συγγενείς πρώτου βαθμού, που αφορά γονικές παροχές-δωρεές έως 800.000 ευρώ. Το
δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 7 εκατ. ευρώ για το 2021 και 26 εκατ. ευρώ
για το 2022.

• Το πρόγραμμα «Πρώτο Ένσημο»: Προκειμένου
να αντιμετωπιστεί η ανεργία των νέων, όλοι οι νέοι από 18 έως 29 ετών που δεν
έχουν προηγούμενη εργασιακή εμπειρία και θα προσληφθούν εντός του έτους 2022,
λαμβάνουν συνολικό ποσό ύψους 1.200 ευρώ για τους πρώτους έξι μήνες
απασχόλησης, εκ των οποίων το 50% αποτελεί επιδότηση μισθολογικού κόστους και
το 50% προσαύξηση μισθού. Το δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε 28 εκατ. ευρώ
για το 2022.

• Μειώνεται το τέλος συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας από 12% έως 20% που
κυμαίνεται σήμερα, στο 10% και καταργείται για νέους έως 29 ετών από 1η
Ιανουαρίου 2022. Το δημοσιονομικό κόστος για το 2022 ανέρχεται σε 68 εκατ.
ευρώ.

• Από το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 επεκτείνεται η χορήγηση στεγαστικού
επιδόματος και στους σπουδαστές των δημόσιων ΙΕΚ. Το δημοσιονομικό κόστος για
το 2022 ανέρχεται σε 5 εκατ. ευρώ.

• Για την κατανάλωση
ηλεκτρικής ενέργειας της περιόδου Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2021
επιδοτούνται, για το σύνολο του πληθυσμού, οι πρώτες 300 Kwh μηνιαίως,
αντισταθμίζοντας το μεγαλύτερο μέρος της αναμενόμενης αύξησης του ρεύματος. Η
δαπάνη του ταμείου ενεργειακής μετάβασης για τον εν λόγω σκοπό εκτιμάται σε 523
εκατ. ευρώ για το 2021.

• Αυξάνεται το ποσό ενίσχυσης για το επίδομα θέρμανσης της χειμερινής περιόδου 2021-2022 από τα 84
εκατ. σε 174 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 90 εκατ. αναμένεται να εκταμιευτούν από
το ταμείο ενεργειακής μετάβασης εντός του 2021 και 84 εκατ. ευρώ από τον
τακτικό προϋπολογισμό τους πρώτους μήνες του 2022.

• Φορολογικά κίνητρα για τη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών: Από τον
Ιανουάριο του 2022 και έως το 2025, το 30% των δαπανών που πραγματοποιούνται με
ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής προς συγκεκριμένους επαγγελματικούς κλάδους και μέχρι
του ποσού των 5.000 ευρώ ετησίως, εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα των
φυσικών προσώπων.

• Εντός του Δεκεμβρίου θα δοθεί διπλή δόση του ελάχιστου εγγυημένου
εισοδήματος. Το επιπλέον δημοσιονομικό κόστος για το 2021 ανέρχεται σε 64 εκατ.
ευρώ.

Μέτρα ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας

• Από τον Ιανουάριο του 2022, μειώνεται ο φόρος νομικών προσώπων από το 24%
στο 22%. Το δημοσιονομικό κόστος για το 2022 ανέρχεται σε 183 εκατ. ευρώ.

• Από την 1η Οκτωβρίου 202, μειώνεται
κατά 50% ο φόρος στη συγκέντρωση κεφαλαίου. Το δημοσιονομικό κόστος
για το 2021 ανέρχεται σε 9 εκατ. ευρώ και για το 2022 σε 38 εκατ. ευρώ.

• Από την 1η Οκτωβρίου 2021, μειώνεται ο ΦΠΑ των ζωοτροφών που προορίζονται
για ζωική παραγωγή από το 13% στο 6%. Το δημοσιονομικό κόστος για το 2021
ανέρχεται σε 4 εκατ. ευρώ και για το 2022 σε 15 εκατ. ευρώ.

• Χορήγηση προσαυξημένης έκπτωσης για δαπάνες που αφορούν σε πράσινη
οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση από την 1η Ιανουαρίου 2022. Το
δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 20 εκατ. ευρώ κατ’ έτος και αναμένεται να
επηρεάσει τα έτη 2023 και έπειτα.

• Κίνητρα για συνενώσεις και συνεργασίες μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών
επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της έκπτωσης επί του φόρου εισοδήματος,
δημιουργώντας σημαντικές οικονομίες κλίμακας και αυξημένες δυνατότητες
δανεισμού.

• Επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο κίνησης σε νέους
αγρότες και αγρότες-μέλη συνεργατικών σχημάτων για το έτος 2022. Το
δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται στο ποσό των 50 εκατ. ευρώ.