Τα μεγάλα προβλήματα που έχουν προκύψει από την εκβιαστική στάση των Ευρωπαίων δανειστών της χώρας μας, που έχουν οδηγήσει την ελληνική οικονομία να βρίσκεται επί έξι χρόνια σε συνεχή ύφεση και τους πολίτες να ζουν σε εξαντλητική λιτότητα, έχουν οδηγήσει τους Έλληνες να αναρωτιούνται κατά πόσο ωφέλησε τον τόπο η ένταξή μας στην ΕΟΚ και μετέπειτα Ενωμένη Ευρώπη.
Ο ερευνητικός οργανισμός «διαΝΕΟσις», του πρώην προέδρου του ΣΕΒ Δημήτρη Δασκαλόπουλου ανέθεσε στην εταιρεία GPO να διεξάγει έρευνα για το τι πιστεύουν οι Έλληνες, της οποίας το αποτέλεσμα ως προς την γνώμη για την Ε.Ε. έχει μεταβληθεί δραστικά.
Τόσο η φιλοευρωπαϊκή τάση όσο και η αντιευρωπαϊκή συγκεντρώνουν από 40% περίπου του πληθυσμού. Μάλιστα δε, το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι η πρώτη τάση δεν υποστηρίζει τόσο θερμά την Ευρώπη αλλά διακατέχεται από «ευρωρεαλισμό» – όπως τον αποκαλεί ο καθηγητής της Παντείου, κ. Μοσχονάς, ο οποίος έχει αναλάβει την επιστημονική επιμέλεια του «διαΝΕΟσις» – που δεν είναι άλλος από την αποδοχή μιας πραγματικότητας. Ακούγεται άλλωστε συχνά η άποψη, αφού μπήκαμε στην Ε.Ε. δεν μπορούμε τώρα να βγούμε.
Άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι η θετική γνώμη για την Ευρώπη προέρχεται κυρίως από άνδρες ηλικίας άνω των 55 ετών. Όσο μεγαλύτερης ηλικίας είναι, τόσο περισσότερο κυριαρχεί η φιλοευρωπαϊκή τάση. Προφανώς πρόκειται για εκείνους που με ενθουσιασμό αποδέχθηκαν την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Τάσσονται κατά συντριπτική πλειονότητα υπέρ του ευρώ και τα 2/3 θεωρούν πως κατά την παρούσα ύφεση της οικονομίας μας, η Ε.Ε. βοήθησε αρκετά για να την αντιμετωπίσουμε. Η δε πολιτική τοποθέτησή τους δεν είναι σε κανένα άκρο, όπως είναι φυσικό.
Ο κ. Γ. Μοσχονάς, γράφει ότι «η Ευρώπη είναι μια ξεκάθαρη και στέρεη επιλογή, όχι όμως ένα σχέδιο κοινωνίας που υιοθετείται ανεπιφύλακτα και με ενθουσιασμό». Γι’ αυτός ίσως ένα πολύ μικρό ποσοστό των φιλοευρωπαϊστών δέχεται περαιτέρω εκχώρηση στην Ε.Ε. κυριαρχικών δικαιωμάτων μας.
Εξ αντιθέτου, το 40% περίπου των ερωτηθέντων πιστεύει πως «κατά την διάρκεια της κρίσης χώρες της Ευρωζώνης επεχείρησαν να καθυποτάξουν την Ελλάδα», ενώ πολύ υψηλός είναι ο αριθμός στους οποίους κυριαρχεί η άποψη σε όλες τις τάσεις ότι «η Ε.Ε. εξελίσσεται σε ένωση κρατών υπό την κυριαρχία της Γερμανίας».
Είναι αξιοσημείωτο, ότι ενώ οι φιλοευρωπαϊστές βρίσκονται πολιτικά στα αστικά κόμματα -από κεντροαριστερά, έως δεξιά- οι αντιευρωπαϊστές βρίσκονται παντού. Δεν είναι μόνον αριστεροί ή ακροδεξιοί, αλλά και κεντρώοι με όλες τις εκφάνσεις του Κέντρου.
Ισχυρή σε όλες τις τάσεις είναι η άποψη ότι η Ευρώπη απειλεί την εθνική ταυτότητά μας και βλάπτει τον πολιτισμό και την παιδεία μας. Περισσότεροι δε από τους μισούς Έλληνες δηλώνουν ότι «η Ε.Ε. είναι πιο ωφελημένη από τη σχέση της με την Ελλάδα», όχι μόνον στην οικονομία και στον πολιτιστικό τομέα.
Από όλα αυτά συνάγεται πως οι δύο τάσεις, δεν εκφράζεται η κάθε μία από κάποιον κομματικό σχηματισμό, αλλά οι εκφραστές και των μεν και των δε απόψεων βρίσκονται σχεδόν παντού. Ίσως αυτός είναι ένας προβληματισμός, και δεν αποκλείεται να βρει την έκφρασή του -ως προς τον ευρωσκεπτικισμό- από κάποιον αστικό φορέα, που δεν θα δυσφημείται ως ακραίος, με αποτέλεσμα να υπάρξουν πολλές ανατροπές στην χώρα μας.