Στην κανονική οικονομία, ο πληθωρισμός είναι το τίμημα που πληρώνουμε για την ανάπτυξη, και η υψηλότερη ανεργία είναι το αντάλλαγμα που δεχόμαστε για τη διατήρηση του πληθωρισμού σε χαμηλά επίπεδα. Τι γίνεται όμως αν ο πληθωρισμός και η ανεργία συσχετίζονται θετικά και η οικονομική στασιμότητα συναντήσει τον υψηλό πληθωρισμό;
Του Θάνου Νιφόρου*
Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι δυστοπικό, διότι οι πιθανότητες ενός στασιμοπληθωρισμού ενδέχεται να αυξηθούν τους επόμενους μήνες με τις κεντρικές τράπεζες να βρίσκονται αντιμέτωπες με έναν τεράστιο κίνδυνο αύξησης των τιμών καταναλωτή οι οποίες θα συνεχίζουν να επιταχύνονται πέρα από τις προϋπάρχουσες αυξανόμενες πιέσεις τιμών λόγω της αυξανόμενης ζήτησης των τελευταίων ετών για πρώτες ύλες από τις χώρες BRIC, της ενεργειακής μετάβασης και του αυξανόμενου πληθυσμού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η αύξηση των τιμών στα τρόφιμα θα είναι οξύτατη ακόμα και από αυτή στις τιμές ενέργειας.
Εκτός των τιμών του ρεύματος και του φυσικού αερίου, οι οποίες θα παραμείνουν επί μακρόν σε υψηλά επίπεδα , η κρίση αγγίζει τον πυρήνα της διατροφής ήτοι την αλευροβιομηχανία που σημαίνει διάχυση των ανατιμήσεων σε εκατοντάδες βασικά αγαθά καθώς σε είδη που δεν είναι πρώτης ανάγκης αλλά επηρεάζονται από το ενεργειακό κόστος. Ο οικονομικός πόλεμος των εξαγωγών θα ενταθεί καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία μαζί αντιπροσωπεύουν το 25% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού και η Ουκρανία το 13% των εξαγωγών καλαμποκιού. Αν προσθέσουμε κιόλας ότι η ναυτική επικράτηση της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα θα μπορούσαν να καταστήσουν μη λειτουργικά τα λιμάνια της Ουκρανίας(το 90% των εξαγωγών σιτηρών της χώρας μεταφέρεται δια θαλάσσης). Επιπλέον, η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός νιτρικού αμμωνίου, ένα κρίσιμο συστατικό στα λιπάσματα που θα επηρεάσει τον αγροτικό τομέα.
Φυσικά ως οικονομικό αποτέλεσμα ο στασιμοπληθωρισμός είναι γνωστός και το έχουμε ξαναζήσει το 1970 λόγω του πολέμου του Βιετνάμ και της ώθησης κόστους λόγω του εμπάργκο πετρελαίου και της αύξησης των τιμών των εμπορευμάτων.
Ο στασιμοπληθωρισμός είναι μια σοβαρή κατάσταση για τους επενδυτές και το δεύτερο ερώτημα είναι αν αντιμετωπίζουμε άμεσους κινδύνους στασιμότητας σήμερα; Η απάντηση είναι όχι. Ο στασιμοπληθωρισμός δεν συμβαίνει προς το παρών διότι υπάρχει πλεόνασμα ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα η οποία θα τροφοδοτεί την ανάπτυξη αλλά ο κίνδυνος να εμφανιστεί ο οικονομικός σκώληκας του παρελθόντος στο μέλλον θα φαίνεται αναπόφευκτος αν θα διατηρηθούν οι παρακάτω τρείς προϋποθέσεις:
α)τα αρνητικά παράγωγα της πανδημίας στην εφοδιαστική αλυσίδα να συνεχίζουν να επηρεάζουν την αύξηση των τιμών με δημιουργία πληθωρισμού και στη συνέχεια στασιμοπληθωρισμού άνευ υψηλότερης πραγματικής μεγέθυνσης στις δυτικές οικονομίες,
β) η επιδεινούμενη ανθρωπιστική κρίση και η μεγαλύτερη κρίση ασφάλειας από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που προκλήθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα συνεχίζει να επηρεάζει τις χρηματοπιστωτικές αγορές της Ευρώπης οι οποίες θα τιμωρούνται με ιδιαίτερη αυστηρότητα, τόσο λόγω της γεωγραφίας όσο και της ευπάθειας της ηπείρου σε διακοπές του ενεργειακού εφοδιασμό, και
γ) από την κλιμάκωση του Β’ Ψυχρού Πολέμου με τη Κίνα, τη Ρωσία, το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα να αμφισβητούν ολοένα και περισσότερο τη μακρά παγκόσμια κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών και τη διεθνή τάξη πραγμάτων που δημιούργησε η Δύση μετά τον Παγκόσμιο Πόλεμο η οποία θα σημάνει στην πραγματικότητα την έναρξη ενός ανταγωνισμού στο ποια από αυτές θα αντέξει περισσότερο, σε μια παγκόσμια στασιμοπληθωριστική ύφεση.
*Ο κος Θάνος Νιφόρος είναι Οικονομικός Αναλυτής και Σύμβουλος Στρατηγικών Επενδύσεων