Με «φόντο» το εκρηκτικό άλμα κατά 140% πλειστηριασμών και κατασχέσεων, το οποίο κατέγραψε η Ελληνική Στατιστική Αρχή, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας επιχειρεί να «κλείσει τα παράθυρα» που επιτρέπουν στους πιστωτές να οδηγούν με μεγάλη ευκολία ακίνητα στο «σφυρί»:
Μέσα στο νομοσχέδιο για τους servicers, ορίζονται για πρώτη φορά με σαφήνεια οι υποχρεώσεις Τραπεζών και Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων έναντι των οφειλετών πριν φθάσουν στο στάδιο του πλειστηριασμού ακινήτου.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Έτσι, θα μπορούσε να πει κανείς πως μετά τους κανόνες που θέτειτο ίδιο νομοσχέδιο στις σχέσεις μεταξύ δανειοληπτών και χρηματοπιστωτικών φορέων, μπαίνει και ένα μικρό «φρένο» στις «ορέξεις» των Εταιρειών Διαχείρισης και την σπουδή τους να βγάζουν ακίνητα στο «σφυρί».
Μπαίνει «φρένο» στις «ορέξεις» των πιστωτών
Έτσι, με την προσαρμογή στην πρόσφατη σχετική κοινοτική Οδηγία (2021/2167), στο νέο νομοσχέδιο γίνεται προσπάθεια να… «κλείσουν τα όποια παράθυρα», πόσο μάλλον όταν η διαδικασία ανάκτησης «κόκκινων δανείων» μπαίνει στην πλέον «ζωηρή» φάση της και οι πλειστηριασμοί ακινήτων, ακόμη και πρώτων κατοικιών, αναμένεται να πληθύνουν.
Οι διατυπώσεις της σχετικής διάταξης δεν αφήνουν περιθώριο αμφιβολίας ότι ο νομοθέτης περιμένει από τους πιστωτικούς φορείς να αξιολογήσουν σοβαρά την οικονομική κατάσταση του
δανειολήπτη και να του προτείνουν λύσεις ρύθμισης ή διευθέτησης, πριν του βγάλουν στο «σφυρί» τα υποθηκευμένα ακίνητα.
Η νέα παράγραφος που αντικαθιστά προηγούμενη ασαφή διάταξη γύρω από το θέμα, αναφέρει ότι:
«1. Οι πιστωτικοί φορείς συμμορφώνονται με τον Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4224/2013 (Α’ 288), ιδίως όσον αφορά την εκ μέρους τους θέσπιση κατάλληλων πολιτικών και διαδικασιών για την εξεύρεσηλύσεων ρύθμισης ή την οριστική διευθέτηση πριν την εκκίνηση διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης. Για τις εν λόγω λύσεις λαμβάνονται υπόψη, ιδίως η κατάσταση του καταναλωτή, καθώς και αυτές που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ της υπ’ αρ. 392/1/31.5.2021 απόφασης της Επιτροπής Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων της Τράπεζας της Ελλάδος (Β΄ 2411).».
Τι αλλάζει στους πλειστηριασμούς με τη νέα διάταξη
Ο Κώδικας Δεοντολογίας προβλέπει αναλυτικά τις διαδικασίες που οφείλουν να ακολουθούν οι πιστωτικοί φορείς πριν φθάσουν στον πλειστηριασμό για δάνεια καταναλωτών και μικρών επιχειρήσεων και, ειδικότερα, ότι αξιολογούν την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη και τη δυνατότητα αποπληρωμής με βάση τις ελάχιστες δαπάνες διαβίωσης και προτείνουν λύσεις ρύθμισης που θα μπορούν να εφαρμοσθούν με βιώσιμο τρόπο.
Ο δανειολήπτης έχει δικαίωμα να αντιπροτείνει γραπτώς τη δική του λύση, ή να ζητήσει διαμεσολάβηση φορέα της επιλογής του. Τα παραπάνω ισχύουν, βεβαίως, με την προϋπόθεση ότι πρόκειται περί συνεργάσιμου δανειολήπτη.
Η απόφαση της Επιτροπής της ΤτΕ και, ειδικότερα, το Παράρτημα ΙΙ, που μνημονεύεται στη διάταξη του νομοσχεδίου απαριθμεί όλες τις πιθανές λύσεις που μπορεί να προταθούν σε έναν οφειλέτη, από βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες (σε αυτές περιλαμβάνεται και η μερική διαγραφή χρέους) ως τις λύσεις οριστικής διευθέτησης, που περιλαμβάνουν την εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου, ή ακόμη και την ολική διαγραφή οφειλής, όταν έχει διαπιστωθεί ότι δεν μπορεί να εισπραχθεί.
Η νέα διάταξη, όπως αναφέρουν νομικοί, μπορεί υπό προϋποθέσεις να περιορίσει αυθαίρετες συμπεριφορές από servicers, οι οποίες φαίνεται ότι έχουν πάρει αρκετή έκταση. Σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται το φαινόμενο να προτείνονται εντελώς ανεδαφικές ρυθμίσεις σε οφειλέτες, με αμφίβολης σοβαρότητας αξιολόγηση της οικονομικής κατάστασής τους, και όταν αυτοί δεν τις αποδέχονται να αρχίζουν αμέσως οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης.
Υπάρχει, μάλιστα, η υποψία πολλών, που είναι πρακτικά αδύνατο να διαπιστωθεί αν ευσταθεί και σε ποιο βαθμό, αφού οι servicers λειτουργούν σε καθεστώς αδιαφάνειας, ότι σε πολλές περιπτώσεις, ειδικά όταν υπάρχει κάποιο αξιόλογο ακίνητο, οι προτάσεις ρύθμισης υποβάλλονται εντελώς προσχηματικά, με σκοπό να αποτύχει η προσπάθεια ρύθμισης και να περάσει ο servicer
γρήγορα στο στάδιο του πλειστηριασμού για να εισπράξει πολλά περισσότερα από όσα θα εισέπραττε με ένα συμβιβασμό.
Οι οφειλέτες, θα έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν καταγγελία στην Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία θα έχει ως επόπτης από τον νόμο μεγάλες δυνατότητες επιβολής κυρώσεων, από πρόστιμα μέχρι ανάκληση άδειας.
«Μυρίζει μπαρούτι»: Υπερδιπλασιάστηκαν οι πλειστηριασμοί
Η αλλαγή αυτή έρχεται σε ένα τοπίο που «μυρίζει μπαρούτι» κάτι που αποτυπώνεται και στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ: Σύμφωνα με αυτά υπερδιπλασιάστηκαν οι πλειστηριασμοί και οι κατασχέσεις το 2022 σε σχέση με το 2021.
Συγκεκριμένα, οι καταγραμμένες πράξεις που αφορούν πλειστηριασμούς είναι 5.760, έναντι 2.393, με αύξηση 140,7%. Αντίστοιχα, οι καταγραμμένες πράξεις που αφορούν καταθέσεις κατασχετήριων εκθέσεων έκαναν άλμα 141% στις 14.939, έναντι 6.199.
Το 2022 οι συμβολαιογραφικές πράξεις που πραγματοποιήθηκαν ανέρχονται σε 804.322 έναντι 727.610 το 2021, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 10,5%.
Από την ανάλυση των στοιχείων της τελευταίας δεκαετίας παρατηρείται άνοδος των εργασιών από 555.473 πράξεις το 2013 σε 804.322 πράξεις το 2022, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 44,8%.
Αναλυτικά: Το 2022 σε σχέση με το έτος 2021, τη μεγαλύτερη αύξηση
παρουσιάζουν οι κατηγορίες:
«Καταθέσεις κατασχετηρίων εκθέσεων», 14.939 πράξεις από 6.199.
«Αγοραπωλησίες ακινήτων», 112.283 πράξεις από 104.746, και
«Πλειστηριασμοί», 5.760 πράξεις από 2.393