Επισήμως και επί τάπητος
το πανευρωπαϊκό «πακέτο» στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων για την
αναχαίτιση της ενεργειακής «θύελλας» με τις ανατιμήσεις.
«Κουπόνια» για τη μερική
εξόφληση λογαριασμών, αναβολή πληρωμής υποχρεώσεων έως και μειώσεις φόρων,
περιλαμβάνουν οι εισηγήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τη Σύνοδο Αρχηγών, η
οποία και καλείται να καταλήξει με ποιο τρόπο θα στηρίξει τους πολίτες της
Γηραιάς Ηπείρου.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Το «πακέτο» που προωθεί προς συζήτηση στη Σύνοδο Κορυφής η Κομισιόν χωρίζεται
σε δύο μέρη: Εκείνο που περιέχει μέτρα άμεσης στήριξης και ανακούφισης
νοικοκυριών και επιχειρήσεων από το βάρος του ενεργειακού κόστους και αυτό που
προβλέπει μακροπρόθεσμες πολιτικές που θα συμβάλλουν ώστε να μην ξαναβρεθεί η
Ευρώπη εκτεθειμένη σε ανάλογης έντασης «θύελλα».
Ποια μέτρα
συστήνει η Κομισιόν για νοικοκυριά και επιχειρήσεις
Συγκεκριμένα, με τα βραχυπρόθεσμα μέτρα η Κομισιόν δίνεται προτεραιότητα σε
στοχευμένες δράσεις που μπορούν να μετριάσουν γρήγορα τον αντίκτυπο της αύξησης
των τιμών για τους ευάλωτους καταναλωτές και τις μικρές επιχειρήσεις και τα
οποία αναμένεται να προσαρμοστούν την άνοιξη, καθώς τότε εκτιμάται ότι θα
αρχίσει να σταθεροποιείται η κατάσταση.
Τα άμεσα μέτρα για την προστασία των
καταναλωτών και των επιχειρήσεων που προτείνει η Επιτροπή είναι τα εξής:
- Έκτακτη
υποστήριξη εισοδήματος για καταναλωτές σε ενεργειακή φτώχεια, για
παράδειγμα μέσω κουπονιών ή μερικής πληρωμής λογαριασμών, η οποία μπορεί
να υποστηριχθεί με έσοδα από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων (ETS) της ΕΕ.
Εδώ βεβαίως πρέπει να σημειωθεί ότι η Αθήνα ήδη έχει προχωρήσει σε
επιδοτήσεις που μεταφράζονται σε εκπτώσεις των λογαριασμών ρεύματος
νοικοκυριών και επιχειρήσεων. - Εξουσιοδότηση
προσωρινών αναβολών πληρωμών λογαριασμών. - Παροχή
εγγυήσεων για να αποφευχθούν αποσυνδέσεις από το δίκτυο. - Παροχή
προσωρινών, στοχευμένων μειώσεων των φορολογικών συντελεστών για τα
ευάλωτα νοικοκυριά. - Παροχή
βοήθειας σε εταιρείες ή βιομηχανίες, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για
τις κρατικές ενισχύσεις. - Διερεύνηση
πιθανής αντι-ανταγωνιστικής συμπεριφοράς στην αγορά ενέργειας και ενίσχυση
της παρακολούθησης στην αγορά άνθρακα από την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών
και Αγορών (ESMA). - Διευκόλυνση
ευρύτερης πρόσβασης σε συμφωνίες αγοράς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και
υποστήριξή τους μέσω συνοδευτικών μέτρων.
Πώς θα μειωθεί η τιμή του ρεύματος
Η Επιτροπή θεωρεί πως η μετάβαση στην
καθαρή ενέργεια είναι η καλύτερη ασφάλεια έναντι των «κραδασμών» στις τιμές της
ενέργειας στο μέλλον και ζητά την επιτάχυνσή της.
Εκτιμά επίσης ότι, σύμφωνα με τον τρέχοντα
σχεδιασμό της αγοράς, το φυσικό αέριο εξακολουθεί να καθορίζει τη συνολική τιμή
ηλεκτρικής ενέργειας.
Όπως αναφέρει η Κομισιόν, η κρίση
υπογραμμίζει τη σημασία της αποθήκευσης για τη λειτουργία της αγοράς φυσικού
αερίου της ΕΕ.
Η ΕΕ διαθέτει σήμερα χωρητικότητα
αποθήκευσης για περισσότερο από το 20% της ετήσιας χρήσης φυσικού αερίου, αλλά
δεν έχουν όλα τα κράτη μέλη εγκαταστάσεις αποθήκευσης και η χρήση τους και οι
υποχρεώσεις για τη συντήρησή τους ποικίλλουν.
Σε ό,τι αφορά στο «κομμάτι» των
μεσοπρόθεσμων μέτρων για ένα ενεργειακό σύστημα πιο ανθεκτικό και χωρίς
άνθρακα, η Επιτροπή προτείνει τα εξής:
- Ενίσχυση
των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές, ανακαινίσεις και ενεργειακή απόδοση
και επιτάχυνση δημοπρασιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και διαδικασιών
αδειοδότησης. - Ανάπτυξη
της ικανότητας αποθήκευσης ενέργειας, για να υποστηριχθεί το εξελισσόμενο
μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των μπαταριών
και του υδρογόνου. - Η
Ευρωπαϊκή Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ACER) να
μελετήσει τα οφέλη και τα μειονεκτήματα του υφιστάμενου σχεδιασμού της
αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να προτείνει συστάσεις στην Επιτροπή, όπου
χρειάζεται. - Να
εξεταστεί το ενδεχόμενο αναθεώρησης της ασφάλειας του κανονισμού
εφοδιασμού για να διασφαλιστεί η καλύτερη χρήση και λειτουργία των
αποθεμάτων αερίου στην Ευρώπη. - Να
διερευνηθούν τα πιθανά οφέλη των εθελοντικών κοινών προμηθειών από τα
κράτη μέλη των αποθεμάτων φυσικού αερίου.
Η σημασία των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
Σύμφωνα με την Κομισιόν τα μέτρα που
καθορίζονται στην εργαλειοθήκη θα βοηθήσουν στην έγκαιρη απάντηση στις
τρέχουσες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας, οι οποίες είναι συνέπεια μιας «εξαιρετικής»
παγκόσμιας κατάστασης.
Η Επιτροπή
τονίζει ότι οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ενεργειακή
απόδοση όχι μόνο θα μειώσουν την εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, αλλά
θα παράσχουν και πιο προσιτές τιμές χονδρικής ενέργειας που είναι πιο
ανθεκτικές στους παγκόσμιους περιορισμούς εφοδιασμού. Η μετάβαση στην καθαρή
ενέργεια είναι η καλύτερη ασφάλιση έναντι των σοκ τιμών στο μέλλον και πρέπει
να επιταχυνθεί, επίσης για χάρη του κλίματος.
Τέλος, όσον αφορά τις αιτίες της απότομης ανόδου των τιμών στην ενέργεια, η
Κομισιόν εκτιμά ότι αυτό οφείλεται κυρίως στην αυξημένη παγκόσμια ζήτηση για
ενέργεια, και ειδικότερα για φυσικό αέριο, καθώς οι οικονομίες ανακάμπτουν από
την πανδημία του COVID-19.
Η ευρωπαϊκή τιμή του άνθρακα αυξήθηκε επίσης απότομα το 2021, αλλά σε
μικρότερο ρυθμό από τις τιμές του φυσικού αερίου. Η επίδραση της αύξησης της
τιμής του φυσικού αερίου στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας είναι εννέα φορές
μεγαλύτερη από την επίπτωση της αύξησης της τιμής του άνθρακα.
Αρκετά κράτη μέλη έχουν ήδη ανακοινώσει εθνικά μέτρα για τον μετριασμό των
αυξήσεων των τιμών, αλλά αρκετά εξ αυτών προσβλέπουν στην Επιτροπή για
καθοδήγηση σχετικά με τα μέτρα που μπορούν να λάβουν.
Η αύξηση των τιμών στην ενέργεια θα συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής στις 21
και 22 Οκτωβρίου.