H αυξημένη χρήση των
ηλεκτρονικών πληρωμών κατά 10% ετησίως επί τέσσερα συνεχή έτη μπορεί να μειώσει
την παραοικονομία μέχρι πέντε εκατοστιαίες μονάδες, αναφέρει η Alpha Bank στο
Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων.
Το σχετικό
δελτίο αναφέρει ότι «η Ελλάδα εξακολουθεί να εμφανίζει υψηλό επίπεδο
παραοικονομίας συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ τονίζει ότι η χρήση
πιστωτικών καρτών μπορεί να συμβάλλει στην καταπολέμησή της.
Για την Ελλάδα ο κατά κεφαλήν αριθμός καρτών το 2015
διαμορφώθηκε στο 1,3, ενώ το ποσοστό της παραοικονομίας στο ΑΕΠ, αν και έχει
μειωθεί σταδιακά στην περίοδο της οικονομικής κρίσεως από 25,4% το 2010 σε
22,4% το 2015, κυμαίνεται σε υψηλό επίπεδο σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο (18,3%)».
Πιο αναλυτικά, η
Alpha Bank σημειώνει:
Η θετική πορεία των εσόδων από το φόρο προστιθέμενης αξίας
του Τακτικού Προϋπολογισμού στο οκτάμηνο του 2016, που συνεχίσθηκε και τον
Σεπτέμβριο με βάση τα προσωρινά στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων
Εσόδων, οδήγησε σε υπερκάλυψη του τεθέντα στόχου για το διάστημα αυτό. Η
εξέλιξη αυτή μπορεί να αποδοθεί σε τρείς κυρίως παράγοντες:
1. στις αυξήσεις του φορολογικού συντελεστή στην κατανάλωση
σε δύο στάδια με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται πλέον στο 24% σε ένα ευρύ φάσμα
αγαθών και υπηρεσιών,
2.στην εντατικοποίηση των ελέγχων κατά τους καλοκαιρινούς
μήνες, ιδιαίτερα σε νησιά μεγάλης τουριστικής κινήσεως, και
3.στην αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών .
Ο αριθμός των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών αυξήθηκε κατά
128% στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2015
(στοιχεία της Τραπέζης Ελλάδος, Νομισματική
Έκθεση Ιούνιος 2016). Η αύξηση αυτή συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την
επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων τον Ιούνιο του 2015. Η τάση αυτή εκτιμάται ότι
συνεχίζεται και το 2016 καθώς οι ιδιώτες εξοικειώνονται ολοένα και περισσότερο
στη χρήση των νέων τεχνολογιών για την πραγματοποίηση των συναλλαγών τους χωρίς μετρητά.
Επομένως είναι απαραίτητη η διεύρυνση της φορολογικής βάσεως
ώστε να μην επωμίζονται τα βάρη
αποκλειστικά οι συνεπείς φορολογούμενοι. Αποτελεί δε ικανή και αναγκαία συνθήκη
για την μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων, μια εξέλιξη που μπορεί να
πυροδοτήσει την οικονομική δραστηριότητα τα επόμενα χρόνια.
Ηλεκτρονικές
Συναλλαγές και Παραοικονομία: Μία αντίστροφή σχέση
Έχει διαπιστωθεί ότι η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών
έναντι εκείνων με μετρητά συνάδει με την αύξηση της διαφάνειας στις συναλλαγές
και συμβάλλει στον περιορισμό της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής, καθώς οι ηλεκτρονικές
πληρωμές εντοπίζονται ευκολότερα. Για παράδειγμα, από την εμπειρική συσχέτιση
του αριθμού των καρτών σε κυκλοφορία ανά άτομο και της παραοικονομίας ως
ποσοστό στο ΑΕΠ, προκύπτει ότι υπάρχει μεταξύ τους αρνητική συσχέτιση
(διαστρωματικά δεδομένα 28 χωρών). Συγκεκριμένα, όσο μεγαλύτερος είναι ο κατά
κεφαλήν αριθμός καρτών στην οικονομία τόσο
μικρότερο το ποσοστό της παραοικονομίας στο ΑΕΠ.
Ειδικότερα σημειώνεται ότι, για την Ελλάδα ο κατά κεφαλήν
αριθμός καρτών το 2015 διαμορφώθηκε στο 1,3, ενώ το ποσοστό της παραοικονομίας
στο ΑΕΠ, αν και έχει μειωθεί σταδιακά στην περίοδο της οικονομικής κρίσεως από
25,4% το 2010 σε 22,4% το 2015, κυμαίνεται σε υψηλό επίπεδο σε σχέση με το Ευρωπαϊκό μέσο όρο (18,3%). Γενικά,
σύμφωνα με σχετική μελέτη , η αυξημένη χρήση των ηλεκτρονικών πληρωμών κατά 10%
ετησίως επί τέσσερα συνεχή έτη μπορεί να μειώσει την παραοικονομία μέχρι πέντε
εκατοστιαίες μονάδες.
Η χρήση των μετρητών
και ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών στην Ελλάδα
Από την αρχή της οικονομικής κρίσεως έως και το 2014, στην
Ελλάδα, ο αριθμός των πιστωτικών καρτών και ο αριθμός των τερματικών στα σημεία
πωλήσεως (POS) μειώθηκε σταδιακά λόγω της υποχωρήσεως της καταναλωτικής δαπάνης
ως αποτέλεσμα της μειώσεως του
διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, καθώς και της εισόδου στην αγορά
τερματικών από παρόχους που εξυπηρετούν συναλλαγές περισσότερων τραπεζών με το
ίδιο τερματικό. Αντίθετα μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων, τον Ιούνιο
του 2015, παρατηρήθηκε αύξηση στον αριθμό των καρτών και στη χρήση των
ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών (σε όρους αριθμού συναλλαγών).
Η χρήση μετρητών στις πληρωμές έναντι άλλων μέσων
αποτυπώνεται, μεταξύ άλλων, στο δείκτη τραπεζογραμμάτια σε κυκλοφορία εκτός
χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ανά άτομο. Αντιθέτως, μέτρα της χρήσεως
ηλεκτρονικών μέσων πληρωμών είναι ο αριθμός των καρτών σε κυκλοφορία ανά άτομο,
η μεταβολή του αριθμού των συναλλαγών μέσω τερματικών POS και ο βαθμός
διεισδύσεως της διαδικτυακής τραπεζικής (internet banking).