Τους έξι λόγους για τους οποίους θα υπάρξει περαιτέρω ανάκαμψη της οικονομίας της Ελλάδας στο τρίτο και κυρίως στο τέταρτο τρίμηνο του 2017 αναφέρει η τράπεζα, Alpha Bank στο εβδομαδιαίο δελτίο της.
Παράλληλα, επισημαίνει ότι η διατήρηση της ανοδικής πορείας της οικονομικής δραστηριότητας στο δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους επιβεβαιώνει την έξοδο της χώρας από τη στασιμότητα των τελευταίων ετών.
Όπως αναφέρει η τράπεζα, η άνοδος αυτή υποστηρίχθηκε από τη βελτίωση του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών και κυρίως από την ιδιαίτερα ικανοποιητική επίδοση του τουρισμού, τη σημαντική συμβολή της δημόσιας καταναλωτικής δαπάνης καθώς και της ιδιωτικής καταναλώσεως.
Από την άλλη πλευρά, η κάμψη των επενδύσεων, αν και δύναται να αποδοθεί εν μέρει σε αποτέλεσμα βάσεως από το αντίστοιχο περυσινό τρίμηνο, αντανακλά, επιπροσθέτως, σε σημαντικό βαθμό την επίπτωση της αβεβαιότητας από την καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων στα προηγούμενα τρίμηνα για τη δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας, εξέλιξη που οδήγησε σε αναβολή υλοποιήσεως επενδυτικών αποφάσεων. Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί το μέγεθος των δυσχερειών που αντιμετωπίζει η χώρα στην προσπάθειά της να μεταβάλλει δομικά το παραγωγικό της υπόδειγμα.
Ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας: τυπικά χαρακτηριστικά
Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,8%, σε ετήσια βάση, στο δεύτερο τρίμηνο του 2017, έναντι αύξησης 0,4% στο πρώτο τρίμηνο του έτους. Αναλύοντας τις συνιστώσες του ΑΕΠ, η τράπεζα παρατηρεί ότι:
Α. Στο δεύτερο τρίμηνο του 2017, η ιδιωτική κατανάλωση συνέβαλε κατά 0,5 εκατοστιαίες μονάδες στην αύξηση του ΑΕΠ, έναντι 0,9 εκατοστιαίες μονάδες στο πρώτο τρίμηνο του 2017. Σημειώνεται ότι η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε, για τέταρτο συνεχές τρίμηνο, κατά 0,7% σε ετήσια βάση, στο δεύτερο τρίμηνο του 2017, έναντι αυξήσεως 1,2% στο πρώτο τρίμηνο.
Παρά τη μεγάλη αύξηση των φορολογικών υποχρεώσεων, η ιδιωτική κατανάλωση παραμένει ανθεκτική καθώς υποστηρίζεται από την αύξηση της απασχολήσεως κατά 1,7%, σε ετήσια βάση, στο πρώτο πεντάμηνο του έτους. Η αύξηση αυτή ενίσχυσε το διαθέσιμο εισόδημα και κατά συνέπεια την αγοραστική ικανότητα των νοικοκυριών καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2017, παρά το γεγονός ότι, κατά ένα πολύ μεγαλύτερο μέρος σε σχέση με το παρελθόν, αφορά σε θέσεις μερικής απασχολήσεως. Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, στο πρώτο τρίμηνο του 2017 το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 0,4% σε ετήσια βάση.
Η δημόσια καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε σημαντικά κατά 3,3% σε ετήσια βάση συμβάλλοντας στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,7 εκατοστιαίες μονάδες, έναντι ωστόσο μεγάλης μείωσης κατά 1,9% σε ετήσια βάση στο πρώτο τρίμηνο του 2017. Η τόνωση των καταναλωτικών δαπανών του κράτους το δεύτερο τρίμηνο συνδέεται με τη διαφαινόμενη πρόοδο των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές, που επέτρεψε τη χαλάρωση τον Μάιο και τον Ιούνιο της προσπάθειας περιορισμού των δαπανών.
Β. Ο εξωτερικός τομέας συνέβαλε θετικά στον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης κατά 1,8 εκατοστιαίες μονάδες. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 9,5% (αγαθά: 8,8%, υπηρεσίες:11,5%) που υπερκάλυψε την αύξηση των αντίστοιχων εισαγωγών (+3,1%). Η προσαρμογή που έχει επιτευχθεί στις εξωτερικές συναλλαγές στην περίοδο των προγραμμάτων προσαρμογής είναι αξιοσημείωτη.
Είναι ενδεικτικό ότι, από την έναρξη της κρίσεως έως και το δεύτερο τρίμηνο του 2017, το ποσοστό των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών προς το ΑΕΠ έχει αυξηθεί σημαντικά (δεύτερο τρίμηνο 2017: 31,7%, δεύτερο τρίμηνο 2008: 24,1%). Η αύξηση των εισαγωγών προήλθε κυρίως από τις εισαγωγές υπηρεσιών (15,7% σε ετήσια βάση στο δεύτερο τρίμηνο του 2017).
Γ. Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου μειώθηκε κατά 4,6% σε ετήσια βάση, στο δεύτερο τρίμηνο του 2017, συμβάλλοντας αρνητικά στη μεταβολή του ΑΕΠ κατά 0,5 εκατοστιαίες μονάδες.
Οι επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένουν σε πολύ χαμηλό επίπεδο, στο 11,0%, στο δεύτερο τρίμηνο του 2017, έναντι 23,8% στο πρώτο τρίμηνο του 2008. Τέλος, και η μεταβολή των αποθεμάτων επέδρασε αρνητικά στο ΑΕΠ κατά -1,7 εκατοστιαίες μονάδες.
Ειδικότερα, η μείωση των επενδύσεων στο δεύτερο τρίμηνο του 2017 αποδίδεται κυρίως στην πτώση των επενδύσεων σε μηχανολογικό και μεταφορικό εξοπλισμό κατά 3,4%, σε ετήσια βάση, έναντι, ωστόσο, μεγάλης αύξησης κατά 30,5% στο δεύτερο τρίμηνο του 2016, οπότε η αρνητική αυτή εξέλιξη αποδίδεται σε κάποιο βαθμό σε επίδραση βάσης (base effect). Επιπλέον, οι επενδύσεις σε κατοικίες συνεχίζουν να μειώνονται, κατά 5,1% σε ετήσια βάση στο δεύτερο τρίμηνο του 2017. Η κατάρρευση της αγοράς ακινήτων, απόρροια της κρίσης, έχει ως αποτέλεσμα οι επενδύσεις σε κατοικίες να αποτελούν μόλις το 0,6% του ΑΕΠ στο δεύτερο τρίμηνο του 2017 (από 10,8% στο δεύτερο τρίμηνο του 2007).
Ως αποτέλεσμα, παρά τη συνεχή μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες, η αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ περιορίζεται σε 0,03 εκατοστιαίες μονάδες. Οι επενδύσεις σε κατασκευές εξαιρουμένων των κατοικιών επίσης μειώθηκαν κατά 9,3% σε ετήσια βάση στο δεύτερο τρίμηνο του 2017, αντανακλώντας τις περιορισμένες δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα € 0,9 δισ. στο πρώτο εξάμηνο του 2017, έναντι στόχου για δαπάνες ύψους € 1,2 δισ. στο διάστημα αυτό, και έναντι € 1,3 δισ. στο πρώτο εξάμηνο του 2016.
Σταδιακή επιτάχυνση της ανακάμψεως στο δεύτερο εξάμηνο: προσδιοριστικοί παράγοντες
Μια σειρά δεικτών οικονομικής συγκυρίας με μηνιαία συχνότητα υποδηλώνουν, όπως έχει επανειλημμένως αναλύσει η τράπεζα, ότι θα έχουμε βαθμιαία περαιτέρω ανάκαμψη στο τρίτο και, κυρίως, το τέταρτο τρίμηνο του 2017.
Πρώτον, η ιδιωτική κατανάλωση δεν φαίνεται να εξασθενεί. Αποτυπώνεται και στην αύξηση του δείκτη κύκλου εργασιών των λιανικών πωλήσεων κατά 2,5% σε ετήσια βάση στο δεύτερο τρίμηνο του 2017. Επίσης, διαφαίνεται τάση βελτιώσεως της καταναλωτικής εμπιστοσύνης αν και παραμένει σε χαμηλό επίπεδο (-57 μονάδες τον Αύγουστο του 2017, από -61,5 τον Ιούλιο του 2017 και -70,1 τον Αύγουστο του 2016).
Δεύτερον, οι τουριστικές εισπράξεις και αφίξεις αναμένεται να διατηρήσουν, και ενδεχομένως να αυξήσουν, στο τρίτο τρίμηνο τη δυναμική που παρουσίασαν στο πρώτο εξάμηνο του 2017. Η επίδραση αυτής της ανόδου αναμένεται να καταγραφεί τόσο στις εξαγωγές υπηρεσιών όσο και στην ιδιωτική κατανάλωση.
Τρίτον, μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης ενισχύθηκε το οικονομικό κλίμα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2017. Στο δίμηνο αυτό, ο δείκτης οικονομικού κλίματος ανήλθε στις 98,6 μονάδες, από 94 μονάδες στο δεύτερο τρίμηνο του 2017, εξέλιξη που αναμένεται να έχει θετική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα.
Τέταρτον, οι δράσεις που ανακοινώθηκαν για την εντατικοποίηση της υλοποίησης του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων αναμένεται να διευκολύνουν την προσέλκυση επενδύσεων.
Πέμπτον, η επανεκκίνηση του προγράμματος εκκαθάρισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών εκτιμάται ότι θα τονώσει τις συνθήκες ρευστότητας στην οικονομία, επιτρέποντας την πραγματοποίηση επενδυτικών πρωτοβουλιών.
Τέλος, η ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας επιχειρήσεων κυρίως του μεταποιητικού τομέα που παρατηρείται από το 2010 εκτιμάται ότι θα συνεχισθεί, όπως φανερώνει η αύξηση της μεταποιητικής παραγωγής κατά 2,8% σε ετήσια βάση στο πρώτο εξάμηνο του 2017, αλλά και η αξιοσημείωτη άνοδος του δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ σε επίπεδο άνω του 50 που σηματοδοτεί την αύξηση της παραγωγής για τρίτο συνεχή μήνα τον Αύγουστο του 2017 (52,2).
στο 