Αντιμέτωποι με την «παγίδα» των τεκμηρίων διαβίωσης είναι εκατομμύρια φορολογούμενοι. Ένας στους τέσσερις με χαμηλά εισοδήματα θα πληρώσει φόρους για τα τεκμαρτά και όχι για τα πραγματικά του εισοδήματα, με τους χαμηλόμισθους και τους χαμηλοσυνταξιούχους να είναι οι πλέον αδικημένοι.
Μεγαλύτερο φόρο από αυτόν που αντιστοιχεί στα πραγματικά τους εισοδήματα κινδυνεύουν να πληρώσουν περίπου 1,8 εκατ. νοικοκυριά λόγω των τεκμηρίων. Αφενός λόγω των αντικειμενικών δαπανών, όπως ενοίκια, ιδιωτικά σχολεία και εξυπηρέτηση δανείων και αφετέρου λόγω των τεκμαρτών δαπανών για σπίτια, οχήματα ή σκάφη αναψυχής. Για να αποφύγουν αυτήν την παγίδα, οι φορολογούμενοι πρέπει να εμφανίσουν έκτακτα έσοδα που να καλύπτουν τη διαφορά των τεκμηρίων.
Κάθε χρόνο ένας στους τέσσερις φορολογούμενους πληρώνει φόρο με βάση τα τεκμήρια και όχι τα πραγματικά του εισοδήματα.
Ακολουθεί το παρακάτω χαρακτηριστικό παράδειγμα
Άγαμος φορολογούμενος με μισθό 600 ευρώ που μένει σε διαμέρισμα 70 τ.μ. με γονική παροχή και διαθέτει αυτοκίνητο 1.600 κ.εκ. 8ετίας. Το πραγματικό του εισόδημα είναι 8.400 ευρώ, αλλά το τεκμαρτό εισόδημα φτάνει τα 10.280 ευρώ καθώς ισχύει τεκμήριο διαβίωσης 3.000 ευρώ, συν 2.800 ευρώ τεκμήριο για την κατοικία και 4.480 ευρώ τεκμήριο για το αυτοκίνητο. Άρα, θα πληρώσει φόρο 184,36 ευρώ λόγω τεκμηρίων ενώ το δηλωθέν εισόδημα είναι χαμηλότερο του αφορολόγητου και κανονικά δεν έπρεπε να πληρώσει φόρο.
Πάντως, η ψηφιοποίηση του φοροελεγκτικού μηχανισμού, αναμένεται να οδηγήσει στη σταδιακή κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης.