Μια νέα γενιά δανειοληπτών, που σταμάτησαν να εξυπηρετούν τα δάνειά τους και αρνούνται, ως τώρα, να συνεργαστούν με τις τράπεζες, δημιουργήθηκε τη διετία 2015-16, με αποτέλεσμα να διπλασιαστούν τα δάνεια που βρίσκονται σε… βαθύ κόκκινο.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της πρόσφατης επισκόπησης του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος, που διενήργησε η Τράπεζα της Ελλάδος, τα δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 720 ημερών (σ.σ δύο έτη) σχεδόν διπλασιάστηκαν μέσα σε μόλις 12 μήνες.
Ενώ, δηλαδή, στο τέλος του 2015 αποτελούσαν το 28,7% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων ( Non Performing Exposures –NPEs), ένα χρόνο μετά ( σ.σ τέλος 2016), το ποσοστό εκτινάχθηκε στο 52,3%.Σημειώνεται ότι πρόκειται για δάνεια, τα οποία δεν έχουν καταγγελθεί από τις τράπεζες.
Ένα μέρος της παραπάνω αύξησης οφείλεται σε καθαρά τεχνικούς λόγους (αύξηση των καταγγελιών δανείων από τις τράπεζες, μικρή μείωση της «πίτας» των NPEs το 2016 κά). Το μεγαλύτερο μέρος της, όμως, οφείλεται στη νέα γενιά καθυστερήσεων, που δημιούργησε η όξυνση της ελληνικής κρίσης, το πρώτο εξάμηνο του 2015, και εν συνεχεία τα «σκληρά» δημοσιονομικά μέτρα.
Οι δανειολήπτες, είτε από οικονομική αδυναμία, είτε από απροθυμία (σ.σ στρατηγικοί κακοπληρωτές) σταμάτησαν να εξυπηρετούν τα δάνειά τους και δεν συνεργάζονται με τις τράπεζες προκειμένου να τα ρυθμίσουν. Όπως αναφέρει η επισκόπηση, οι ρυθμίσεις της κατηγορίας παραμένουν στα χαμηλά επίπεδα του 40%, ενώ αντίθετα κατά τη διάρκεια της περσινής χρονιάς αυξήθηκαν οι ρυθμίσεις δανείων αβέβαιης είσπραξης.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στα στεγαστικά καθώς το ποσοστό των δανείων, που είναι σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των δύο ετών (σ.σ εξαιρουμένων όσων έχουν καταγγελθεί), αγγίζει το 58%, ενώ στα επιχειρηματικά είναι οριακά μικρότερο του 52% και στα καταναλωτικά κινείται κοντά στο 34%.
Με δεδομένο, δε, ότι το 33% ( σ.σ περίπου 9 δισ.) των στεγαστικών δανείων, που βρίσκονται σε καθυστέρηση, έχει υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας μέσω του νόμου Κατσέλη ή του νόμου Δένδια, το εγχείρημα αποτελεσματικών ρυθμίσεων από πλευράς τραπεζών δυσκολεύει.
Για τον παραπάνω λόγο η ΤτΕ ζητά να επισπευθεί η εκδίκαση των υποθέσεων για δανειολήπτες που έχουν αιτηθεί προστασία.
Πρακτικά, την τελευταία διετία δημιουργήθηκε μια νέα γενιά δανείων σε … βαθύ κόκκινο, εξέλιξη που «προβληματίζει ιδιαίτερα», όπως αναφέρει η επισκόπηση της Τράπεζας της Ελλάδος, η οποία σημειώνει, πάντως, ότι η αυξητική τάση έχει σταθεροποιηθεί από το β΄ εξάμηνο του 2016.
Σημειώνεται ότι το 73,7% των μη εξυπηρετούμενων δανείων (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις) εμφανίζει καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά διαμορφώνεται στο 77,9%, για τα επιχειρηματικά στο 73,4%, ενώ για τα καταναλωτικά τα οποία έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του εξαμήνου στο 83%.
Το «καρότο» των ρυθμίσεων άφεσης χρέος
Οι τράπεζες σκοπεύουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με νέα τύπου μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις που θα προσφέρουν και διαγραφή μέρους της οφειλής, εφόσον ο δανειολήπτης σταθεί συνεπής στην εξυπηρέτηση του υπόλοιπου δανείου.
Στα στεγαστικά δάνεια, τα νέα προγράμματα θα λειτουργούν με τη δομή του διαχωρισμού της οφειλής(split balance), με τη διαφορά ότι θα γνωστοποιείται, εξ αρχής, στους δανειολήπτες ότι θα διαγραφεί το μέρος του δανείου, που «παγώνει», εφόσον εξοφληθεί το υπόλοιπο.
Η τράπεζα, αφού υπολογίσει την τρέχουσα αξία του ακινήτου, επί του οποίου έχει εγγράψει υποθήκη για το μη εξυπηρετούμενο δάνειο, θα προτείνει στο δανειολήπτη την εξής ρύθμιση: να εξοφλήσει, σε βάθος ετών, το μέρος του δανείου, που αντιστοιχεί στην εμπορική αξία του ακινήτου. Το υπόλοιπο μέρος αρχικά «παγώνει» και εν συνεχεία διαγράφεται, εφόσον ο δανειολήπτης αποδειχθεί συνεπής στη ρύθμιση.
Για παράδειγμα, για στεγαστικό δάνειο ανεξόφλητου υπολοίπου 300 χιλ. ευρώ, με τρέχουσα αξία του ενυπόθηκου ακινήτου στις 180 χιλ ευρώ, ο δανειολήπτης θα καλείται να αποπληρώσει τις 180 χιλ. και αν φανεί συνεπής θα διαγράφεται οφειλή ύψους 120 χιλ. ευρώ.
Είναι πιθανόν να υπάρχουν ρήτρες τακτικής επανεκτίμησης της εμπορικής αξίας του ενυπόθηκου ακινήτου, βάσει των οποίων θα αναπροσαρμόζεται το μέρος της οφειλής, που πρέπει να αποπληρωθεί και το σκέλος το οποίο, αρχικά, «παγώνει» και εν συνεχεία διαγράφεται.
Για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες θα προσφέρονται εξατομικευμένες ρυθμίσεις με «δέλεαρ» τη διαγραφή μέρους της οφειλής τους, εφόσον εξοφλήσουν εφάπαξ ή σε ολιγάριθμες δόσεις το υπόλοιπο.
Σημειώνεται ότι οι τράπεζες έχουν στραφεί ήδη από πέρσι στην προσφορά μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων με αποτέλεσμα στα στεγαστικά το ποσοστό των μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων να αυξηθεί κατά 300%, αλλά τους τελευταίους μήνες παρατηρούνται εμφανή σημάδια κόπωσης.
…και το «μαστίγιο» των πλειστηριασμών
Για να έχουν μεγαλύτερη απόδοση οι προτάσεις νέου τύπου ρυθμίσεων, θα πρέπει πέραν της περαιτέρω βελτίωσης του μακροοικονομικού περιβάλλοντος, να καταργηθεί η αίσθηση της «ατιμωρησίας» που έχει εγκαθιδρυθεί σε μεγάλο μέρος των πολιτών, αναφορικά με τις συνέπειες επιλογών «δεν πληρώνω».
Είναι σημαντικό, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, να λειτουργήσει ομαλά η αγορά, με διενέργεια πλειστηριασμών και να βγουν πωλήσεις χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων, ώστε να δημιουργηθεί πίεση στους δανειολήπτες, οι οποίοι δεν βρίσκονται σε ολική αδυναμία εξυπηρέτησης.
Επιπρόσθετα, εφόσον δεν υπάρξει εκ νέου επιδείνωση στο πολιτικό περιβάλλον, εκτιμάται ότι το αγοραστικό ενδιαφέρον θα διευρυνθεί και σταδιακά θα μπουν τιμές στο σύστημα, τις οποίες θα αξιοποιήσουν οι τράπεζες για τις ρυθμίσεις άφεσης χρέους.
Πηγή: Euro2day.gr