ΑΑΔΕ: Σχέδιο δράσης και ενέργειες για την ενίσχυση της ακεραιότητας στις φορολογικές και τελωνειακές υπηρεσίες  

Διαρκείς διαχειριστικοί και πειθαρχικοί έλεγχοι και έλεγχοι περιουσιακής κατάστασης στελεχών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το σχέδιο  δράσης της Αρχής και οι ενέργειες για την ενίσχυση της ακεραιότητας στις φορολογικές και τελωνειακές υπηρεσίες . Αναλυτικότερα:

1. Διαρκείς διαχειριστικοί και πειθαρχικοί έλεγχοι και έλεγχοι περιουσιακής κατάστασης στελεχών ΑΑΔΕ

Από το 2017, έτος σύστασης της Αρχής, έως σήμερα, η Διεύθυνση Εσωτερικού Ελέγχου και η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων έχουν διενεργηθεί / πραγματοποιηθεί:

• 226 έλεγχοι διαδικασιών, για τον εντοπισμό αδυναμιών και την βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους
• 800 έλεγχοι για διερεύνηση ποινικών και πειθαρχικών παραπτωμάτων, εκ των οποίων 146 εντόπισαν παραβάσεις
• 747 έλεγχοι περιουσιακής κατάστασης και 41 υπάλληλοι βρέθηκαν με αδικαιολόγητη προέλευση περιουσιακών στοιχείων
• Έχουν αξιολογηθεί 2.097 καταγγελίες προς τη Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων της ΑΑΔΕ
• Έχουν διενεργηθεί 95 στοχευμένοι οικονομικοί και διαχειριστικοί έλεγχοι δημοσίων υπολόγων και δημοσίων διαχειρίσεων
• Έχουν πραγματοποιηθεί 355 επιτόπιοι αιφνιδιαστικοί έλεγχοι στις κατά τόπους υπηρεσίες

Συνολικά, 450 υπάλληλοι έχουν παραπεμφθεί στο Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΑΑΔΕ για να επιβληθούν οι ποινές που προβλέπονται στο νόμο. Σε όλες τις περιπτώσεις που προβλέπεται από το νόμο, οι υποθέσεις έχουν παραπεμφθεί στους αρμόδιους εισαγγελείς για την άσκηση ποινικών διώξεων.

Στο πλαίσιο των ελέγχων που διενεργούν οι ελεγκτές της Διεύθυνσης Εσωτερικών Υποθέσεων της ΑΑΔΕ έχουν αξιοποιηθεί και πληροφορίες που έχουν υποβληθεί μέσω της πλατφόρμας «Καταγγελίες Πολιτών»

2. Υλοποιούμε συνολικό σχέδιο δράσης για φυσική και ψηφιακή απόσταση μεταξύ ελεγκτών και ελεγχομένων

• Από το 2022, ο φορολογικός έλεγχος αφαιρέθηκε από τις 20 ΔΟΥ στην Αττική και τις 6 ΔΟΥ στη Θεσσαλονίκη και συγκεντρώθηκε σε 4 Ελεγκτικά Κέντρα στην Αττική και 2 στη Θεσσαλονίκη
• Από το 2024, οι έλεγχοι της Αττικής και της Θεσσαλονίκης κατανέμονται βάσει αλγορίθμου και γίνονται από οποιοδήποτε Ελεγκτικό Κέντρο εντός της αντίστοιχης περιφέρειας.
• Από το 2025, η κατανομή των υποθέσεων θα γίνεται μεταξύ όλων των Ελεγκτικών Κέντρων. Άρα, υπόθεση της Αττικής θα μπορεί να ελέγχεται στη Θεσσαλονίκη και αντίστροφα. Σταδιακά στην κατανομή των υποθέσεων θα ενταχθούν και οι υποθέσεις της υπόλοιπης Ελλάδας.
• Τα Ελεγκτικά Κέντρα Αττικής και Θεσσαλονίκης είναι εφοδιασμένα με ειδικούς χώρους για βιντεοσκόπηση των συναντήσεων με τους ελεγχομένους. Απαγορεύθηκαν οι επισκέψεις πολιτών στα γραφεία των ελεγκτών και των Προϊσταμένων. Αντίστοιχες αναβαθμίσεις έχουν προβλεφθεί να υλοποιηθούν και στην υπόλοιπη χώρα εντός του 2024.
• Η ΑΑΔΕ εισηγήθηκε διατάξεις που έγιναν νόμος του κράτους, για να επιτρέπεται η βιντεοσκόπηση των ελέγχων και των συναντήσεων με τους ελεγχόμενους. Το σχετικό κανονιστικό πλαίσιο βρίσκεται σε τελικό στάδιο, μετά και τη σχετική επεξεργασία από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.
• Οι επιτόπιοι έλεγχοι γίνονται κατά το μεγαλύτερο μέρος τους από ελεγκτές που προέρχονται από άλλες περιοχές. Το ποσοστό επιτόπιων ελέγχων που γίνονται από ελεγκτές άλλων περιοχών, από 61%, το 2018, έφτασε το 72% το 2023.
• Οι έλεγχοι επιστροφών ΦΠΑ γίνονται μόνο στοχευμένα, με βάση κριτήρια ανάλυσης κινδύνου από το κεντρικό ψηφιακό σύστημα της ΑΑΔΕ, χωρίς δυνατότητα παρέμβασης από τις τοπικές ελεγκτικές υπηρεσίες. Το 90% των αιτήσεων επιστροφής ΦΠΑ αποδίδεται χωρίς έλεγχο.

3. Ψηφιοποίηση διαδικασιών – Νέο μοντέλο οργάνωσης και λειτουργίας

Έχει οικοδομηθεί ένα νέο μοντέλο εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων χωρίς επαφή τους με τις ΔΟΥ και τα Τελωνεία.

• Ψηφιακά Αιτήματα

Από το 2022, μέσω της πλατφόρμας «Τα Αιτήματά μου» στην ψηφιακή πύλη myAADE έχουν διεκπεραιωθεί σχεδόν 5.500.000 αιτήματα, τα οποία αποτελούν το 98% του συνόλου των αιτημάτων που έχουν υποβληθεί.

• Νέο μοντέλο λειτουργίας και φορολογικής εξυπηρέτησης σε Αττική και Θεσσαλονίκη

Για την καλύτερη εξυπηρέτηση πολιτών κι επιχειρήσεων, στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη έχει δρομολογηθεί η διεκπεραίωση διαδικασιών και η εξυπηρέτηση πολιτών κι επιχειρήσεων μέσα από ειδικά κέντρα.

Τα κέντρα αυτά:

• • διεκπεραιώνουν τα ψηφιακά αιτήματα,
  • απαντούν σε τηλεφωνικές κλήσεις και
  • υποδέχονται κοινό σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους, ενώ δεν επιτρέπεται η πρόσβαση και οι συναντήσεις με το κοινό στους λοιπούς χώρους εργασίας.

Ειδικότερα, στην Αττική:

• • το Κέντρο Βεβαίωσης και Είσπραξης (ΚΕΒΕΙΣ) έχει συσταθεί και λειτουργεί από το Νοέμβριο 2023
  • το Κέντρο Φορολογίας Κεφαλαίου (ΚΕΦΟΚ) έχει συσταθεί και λειτουργεί από το Μάιο 2024
  • το Κέντρο Φορολογικών Διαδικασιών και Εξυπηρέτησης (ΚΕΦΟΔΕ) θα λειτουργήσει εντός του Ιουνίου 2024.

Αντίστοιχα, εντός του Ιουλίου 2024 αναμένεται να έχουν τεθεί σε λειτουργία το ΚΕΒΕΙΣ και το ΚΕΦΟΚ Θεσσαλονίκης, ενώ μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχει συσταθεί και το ΚΕΦΟΔΕ Θεσσαλονίκης.

Ταυτόχρονα, οι ΔΟΥ της Αττικής και της Θεσσαλονίκης μετατρέπονται σε Υπηρεσίες Φορολογικής Εξυπηρέτησης, για την εξυπηρέτηση όσων δεν έχουν πρόσβαση σε ψηφιακά μέσα, καθώς και με συμβουλευτικό ρόλο για την εξυπηρέτηση των πολιτών κι επιχειρήσεων.

• Ψηφιακή έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας

Τα αποδεικτικά ενημερότητας χωρίς οφειλές εκδίδονται αποκλειστικά ψηφιακά, ενώ:

• από τον Οκτώβριο 2023 εκδίδονται ψηφιακά και τα αποδεικτικά φορολογικής ενημερότητας με παρακράτηση φόρου για ρυθμισμένες οφειλές
• από τον Μάρτιο 2024 εκδίδονται πλέον ψηφιακά οι Βεβαιώσεις Οφειλής με παρακράτηση φόρου για αρρύθμιστες οφειλές

Από τον Οκτώβριο 2023, το 98,2% των Αποδεικτικών Ενημερότητας και Βεβαίωσης Οφειλής έχουν εκδοθεί ψηφιακά (1.123.060 ψηφιακά Αποδεικτικά Ενημερότητας και Βεβαίωσης Οφειλής, ενώ μόλις 20.781 Αποδεικτικά ενημερότητας και βεβαιώσεις οφειλής έχουν εκδοθεί από τις ΔΟΥ).

Βρίσκεται σε εξέλιξη βρίσκεται η πλήρης ψηφιοποίηση των υπολοίπων περιπτώσεων.

• Κεντρική ψηφιακή διαδικασία επιστροφών φόρου

Η διαδικασία επιστροφών φόρου έχει αλλάξει εκ βάθρων. Μέχρι και το 2023, οι επιστροφές γίνονταν κατά βάση από τις ΔΟΥ και οι κεντρικές επιστροφές και συμψηφισμοί γίνονταν κατά διαστήματα και συμπληρωματικά προς τις επιστροφές των ΔΟΥ.

Πλέον οι επιστροφές και οι συμψηφισμοί γίνονται πρώτα κεντρικά και αυτοματοποιημένα, και στη συνέχεια οι ΔΟΥ διεκπεραιώνουν μόνον εκείνες οι περιπτώσεις που δεν μπορούν να γίνουν με την κεντρική αυτόματη διαδικασία για ειδικούς λόγους (πχ. συμψηφισμοί με ασφαλιστικές οφειλές, έλλειψη ΙΒΑΝ, θανόντες, οφειλές σε Δήμους κλπ).

To 2021, κεντρικά και αυτοματοποιημένα είχαν γίνει το 31,5% του πλήθους των αιτήσεων και το 4,4% των αιτούμενων ποσών. Το Μάιο 2024, τα αντίστοιχα ποσοστά αυτοματοποιημένης διαδικασίας έχουν φτάσει το 78% των αιτήσεων και το 55% των αιτούμενων ποσών. Από την αρχή της χρονιάς, 1.041.325 αιτήσεις επιστροφής έχουν ολοκληρωθεί με αυτοματοποιημένες διαδικασίες.

Ειδικές περιπτώσεις επιστροφών

Φόρος Εισοδήματος: Ειδικά για τις αυτοματοποιημένες επιστροφές και συμψηφισμού φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, το ποσοστό φέτος έχει αγγίξει το 91%, έναντι 85% πέρυσι.

ΦΠΑ αγροτών ειδικού καθεστώτος: Το 2023 ψηφιοποιήθηκε η διαδικασία επιστροφών του ΦΠΑ στους αγρότες του ειδικού καθεστώτος, που μέχρι τότε γινόταν με χειρόγραφες αιτήσεις. Με τη νέα ψηφιακή κεντρική διαδικασία:

o   Το 2023 επιστράφηκε ΦΠΑ 44.100.000 € σε 132.610 ΑΦΜ (αύξηση ποσού κατά 42% και πλήθους ΑΦΜ κατά 36% σε σχέση με το 2022, όπου η διαδικασία ήταν χειρόγραφη).

o   Το α΄ τετράμηνο του 2024 επιστράφηκαν 10.900.000 € από 29.536 αιτήσεις επιστροφής.

• Πλατφόρμα myPROPERTY για την ψηφιακή υποβολή δηλώσεων φορολογίας κεφαλαίου

Ένας κατεξοχήν λόγος συναλλαγής με τις ΔΟΥ περιορίστηκε δραστικά. Μέσα από την πλατφόρμα myPROPERTY υποβάλλονται ψηφιακά η συντριπτική πλειονότητα των δηλώσεων Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτων, γονικών παροχών, δωρεών, κληρονομιών. Ειδικότερα, από το 2021 έχουν υποβληθεί μέσω της πλατφόρμας myProperty, συνολικά 928.000 ψηφιακές δηλώσεις

• 244δηλώσεις Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτων
• 192 δηλώσεις Φόρου Δωρεάς ακίνητων
• 213δηλώσεις Φόρου Γονικής Παροχής Ακινήτων και
• 220δηλώσεις Φόρου Κληρονομιάς.

4. Οργανωτικές αλλαγές στα Τελωνεία

• Σύστημα κυκλικής μετακίνησης ελεγκτών σε κρίσιμα Τελωνεία της χώρας (Αττική και Θεσσαλονίκη)

Στις αρχές του 2024 θεσπίσθηκε σύστημα κυκλικής υποχρεωτικής μετακίνησης (rotation) τελωνειακών υπαλλήλων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και είναι σε τελικό στάδιο υλοποίησης η πρώτη φάση μετακίνησης.

• Ενίσχυση της εποπτείας των Τελωνείων από Οικονομικούς Επιθεωρητές

• Κεντρικοποίηση του ελέγχου εγγράφων στις τελωνειακές διαδικασίες

Έχει δρομολογηθεί η σύσταση δύο Τελωνειακών Ελεγκτικών Κέντρων στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη, για τον απαιτούμενο έλεγχο γραφείου (back office) των εγγράφων εισαγωγής και εξαγωγής αγαθών. Στόχος, ο εν λόγω έλεγχος να γίνεται πλέον απομακρυσμένα βάσει κεντρικού συστήματος ανάλυσης κινδύνου και να δίνεται από τα κέντρα αυτά εντολή για φυσικό έλεγχο (δηλ. άνοιγμα container) στα κατά τόπους τελωνεία.

4. Ακεραιότητα, Διαφάνεια, λογοδοσία

• Δημοσιοποίηση των αποφάσεων της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών

Από το 2016, δημοσιεύεται το σύνολο των αποφάσεων της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, από συστάσεώς της το 2013, έως σήμερα. Μέχρι σήμερα, έχουν δημοσιευθεί συνολικά πάνω από 65.000 αποφάσεις.

• Πλατφόρμα «Καταγγελίες Πολιτών»

Λειτουργεί από τον Οκτώβριο 2023 και μέσω αυτής, παρέχεται η δυνατότητα στον καταγγέλλοντα, είτε επώνυμα είτε ανώνυμα, να παρέχει πληροφορίες, επιλέγοντας μία ή περισσότερες από τις εξής θεματικές  κατηγορίες: 1. Διαφθορά – παραβάσεις ακεραιότητας, 2. Φορολογικές παραβάσεις, 3. Τελωνειακές παραβάσεις.

Οι υποβληθείσες μέσω της εφαρμογής καταγγελίες/πληροφορίες διοχετεύονται συστημικά και αυτοματοποιημένα, ανάλογα με το αντικείμενο και το περιεχόμενό τους, στις αρμόδιες δομές για περαιτέρω διενέργεια έρευνας ή ελέγχου κατά περίπτωση.

Από τις 270 καταγγελίες που έχουν προτεραιοποιηθεί μέχρι σήμερα (υποβληθείσες  μέσω της πλατφόρμας κατά το διάστημα 30/10/2023 – 27/5/2024) για ζητήματα παραβίασης ακεραιότητας, το 11,1% αφορούν στην ΑΑΔΕ και το 43% εξ αυτών (ήτοι 13 υποθέσεις) αφορούν περιπτώσεις διαφθοράς. Οι 5 από αυτές δεν κατέληξαν σε κάποιο εύρημα ενώ 8 είναι υπό έρευνα.

• Πρωτόκολλο Συνεργασίας μεταξύ της ΑΑΔΕ και της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ)
• Σύσταση και λειτουργία Συμβούλου Ακεραιότητας για το σύνολο των Υπηρεσιών της ΑΑΔΕ
• Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση υπαλλήλων σε θέματα ακεραιότητας στη βάση καλών διεθνών πρακτικών και σύγχρονων εργαλείων
• Απόφαση για τη διαδικασία σύστασης Επιτροπής Ελέγχου, που θα εγγυάται την ανεξαρτησία της Διεύθυνσης Εσωτερικών Ελέγχων της ΑΑΔΕ και θα διασφαλίζει την ποιότητα της λειτουργία της.
• Υποβολή αιτήματος προς το ΔΝΤ στις 29/3/2024, το οποίο έγινε αποδεκτό στις 7/5/2024, για την αποστολή εμπειρογνωμόνων με σκοπό την ενσωμάτωση βέλτιστων πρακτικών με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας, της λογοδοσίας και του εσωτερικού ελέγχου.