Το δραματικό παρασκήνιο για το πώς η Ελλάδα πλήρωσε το ΔΝΤ στις 12 Μαΐου 2015 περιγράφει ο πρώην εκπρόσωπος της χώρας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο Θάνος Κατσάμπας στο προσωπικό του blog με τίτλο «Econothoughts».
Ακόμη, ο κ. Κατσάμπας αναφέρεται στα γεγονότα του Απριλίου και στο πώς οι χειρισμοί του τότε υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη, όπως το αιφνιδιαστικό ταξίδι του στην Ουάσινγκτον ανήμερα του Πάσχα των Καθολικών, η παρουσία του στην εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ και οι τοποθετήσεις του πριν και κατά το Eurogroup της 24 Απριλίου στη Ρίγα οδήγησαν τη διεθνή κοινότητα να κρατήσει αρνητική στάση απέναντι στην Ελλάδα, κάτι που καταδείχθηκε σαφώς τόσο στο Eurogroup της Ρίγας, όσο και στο Eurogroup της 12 Ιουλίου.
Ο πρώην εκπρόσωπος της χώρας στο ΔΝΤ αναφέρεται και στις προοπτικές του νέους προγράμματος.
Συγκεκριμένα τονίζει τα εξής:
«Με το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης υπό εξέλιξη και τις νέες γενικές εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου πολλοί αναλυτές εύλογα αναρωτιούνται τι θα είναι διαφορετικό αυτή τη φορά. Χωρίς μια δραματική αλλαγή στην πολιτική διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ελλάδα, η απάντηση είναι τίποτα».
Ο ίδιος υποστηρίζει πως για να εξέλθει η Ελλάδα από την κρίση απαιτείται μια διττή προσέγγιση: Πρώτον, μια κυβέρνηση βασισμένη στις ευρύτερες δυνατές συμμαχίες, που θα αποτελείται από μια οικονομική ομάδα, η οποία θα περιλαμβάνει διεθνώς αναγνωρισμένους ειδικούς (οικονομολόγους, επιχειρηματίες, δικηγόρους, φοροτεχνικούς και εμπειρογνώμονες στις ιδιωτικοποιήσεις). Δεύτερον, μια κυβέρνηση που η Βουλή θα της επιτρέψει να νομοθετεί με ευχέρεια -υπό κοινοβουλευτική εποπτεία- μέχρι το τέλος του προγράμματος διάσωσης.
«Αυτές οι έκτακτες εξουσίες κρίνονται απαραίτητες για να παρακάμψουν τα γραφειοκρατικά εμπόδια και τα κοινοβουλευτικά οδοφράγματα κατά τη διάρκεια μιας περιόδου που η έγκαιρη εφαρμογή των αποφάσεων θα είναι κρίσιμη» σημειώνει ο κ. Κατσάμπας.
Tο παρασκήνιο πληρωμής της δόσης
Αναφερόμενος στην πληρωμή της δόσης του Μαΐου 2015 προς το ΔΝΤ ο κ. Κατσάμπας περιγράφει το παρασκήνιο του συντονισμού της καταβολής της δόσης ως εξής: «Την Τρίτη, 12 Μαΐου 2015, η Ελλάδα όφειλε να αποπληρώσει 750 εκατομμύρια ευρώ στο ΔΝΤ από το πρώτο δάνειο στήριξης. Η κυβέρνηση αντιμετώπιζε το δίλημμα να αποπληρώσει το Ταμείο και να καθυστερήσει τη πληρωμή μισθών και συντάξεων του δημοσίου ή το αντίστροφο. Δεν υπήρχαν αρκετά χρήματα στον κεντρικό λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδος για την εμπρόθεσμη εκπλήρωση και των δύο υποχρεώσεων», επισημαίνει.
» Την Πέμπτη το βράδυ, 7 Μαΐου, είχε πραγματοποιηθεί σύσκεψη στο γραφείο του Διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης κ. Γιάννη Δραγασάκη και τον τότε υφυπουργό Εξωτερικών με αρμοδιότητα οικονομικά θέματα και μετέπειτα υπουργό Οικονομικών κ. Ευκλείδη Τσακαλώτο. Ο λόγος της σύσκεψης ήταν να εξασφαλιστούν τα περίπου 750 εκατομμύρια ευρώ που απαιτούνταν προκειμένου να πληρωθεί την επόμενη Τρίτη η δόση προς το Ταμείο.
Αργά το βράδυ της ίδιας ημέρας ο κ. Στουρνάρας μου ζήτησε να επικοινωνήσω μαζί του.
Στην τηλεφωνική επικοινωνία που επακολούθησε ο Διοικητής μου περιέγραψε συνοπτικά τη κατάσταση και μου ζήτησε να διευκρινίσω αν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν γι αυτό το σκοπό χρήματα που υπήρχαν σε ένα ειδικό λογαριασμό της ΤτΕ στο ΔΝΤ με το τίτλο «SDR holdings», δηλαδή χρήματα που είχαν κατανεμηθεί την Ελλάδα (και στα άλλα κράτη-μέλη) από το ίδιο το ΔΝΤ με τη μορφή Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων ή Special Drawing Rights (SDRs). Η τελευταία κατανομή είχε γίνει το 2009. Αυτά τα χρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για συναλλαγές με το ΔΝΤ.
» Η απάντησή μου στον Διοικητή ήταν διττή: πρώτον, ότι ήμουν σχεδόν βέβαιος ότι αυτά τα χρήματα θα ήταν διαθέσιμα, εκτός αν υπήρχαν συγκεκριμένοι περιορισμοί για την Ελλάδα, πράγμα που θα μπορούσα να διευκρινίσω. Δεύτερον, δεδομένου ότι μία τέτοια κίνηση θα ήταν ανορθόδοξη και οπωσδήποτε σπανιότατη, θα ήθελα να είχα διαβεβαίωση από τη κυβέρνηση ότι συμφωνεί με την παρέμβασή μου, ειδικά διότι είχα ήδη υποβάλει τη παραίτησή μου από τη θέση του εκπροσώπου της Ελλάδος από τις 7 Απριλίου (με ισχύ από 1ης Ιουνίου).
» Ο κ. Στουρνάρας με διαβεβαίωσε ότι θα με ενημέρωνε σχετικά είτε ο κ. Βαρουφάκης είτε ο κ. Μάρδας.
» Παρά την επίσημη τοποθέτησή μου ότι χρειαζόμουν κάλυψη από τη κυβέρνηση, άρχισα αμέσως άτυπες ενέργειες για να διευκρινίσω (α) αν τα χρήματα στον ειδικό λογαριασμό θα ήταν διαθέσιμα για την αποπληρωμή της δόσης, και (β) αν θα ήταν δυνατόν η διαδικασία να ολοκληρωθεί μέσα στο Σαββατοκύριακο, ώστε να τηρηθεί η προθεσμία της Τρίτης. Ο λόγος που έκανε την άτυπη παρέμβαση μου εφικτή ήταν ότι στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν ήμουν ακόμη στέλεχος του ΔΝΤ, είχα ανώτερη θέση στη Διεύθυνση που χειρίζεται αυτά τα θέματα (Finance Department) και τα στελέχη με αντιμετώπιζαν περισσότερο σαν πρώην συνάδελφο παρά σαν μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου. Μου υποσχέθηκαν να χειριστούν το θέμα εμπιστευτικά και διακριτικά και σε τρεις ώρες μου έδωσαν καταφατική απάντηση και στα δύο ερωτήματα και ενημέρωσα σχετικά τον Διοικητή της ΤτΕ.
» Το Σάββατο το μεσημέρι πραγματοποιήθηκε δεύτερη σύσκεψη στην Αθήνα και πάρθηκε τελική απόφαση να χρησιμοποιηθεί ο ειδικός λογαριασμός στο ΔΝΤ. Τα όσα διαδραματίσθηκα κατόπιν τα περιγράφω με βάση την ανταλλαγή τηλεφωνημάτων και emails, ώστε να αποκτήσει ο αναγνώστης μια γεύση των εξελίξεων οιονεί σε πραγματικό χρόνο:
• Το Σάββατο 9/5 μου τηλεφωνεί ο κ. Μάρδας και μου δίνει το πράσινο φως να προχωρήσω επίσημα τη διαδικασία.
• Το Σάββατο 9/5 επικοινωνώ με τη κα Μίχου στη ΤτΕ, οποία θα συντόνιζε τη διαδικασία από πλευράς Τράπεζας.
• Τη Κυριακή 10/5 (Ημέρα της Μητέρας) παίρνω σημείωμα από τις υπηρεσίες του Ταμείου που με ενημερώνουν ότι υπάρχουν τρεις επιλογές και η κυβέρνηση πρέπει να αποφασίσει ποια προτιμά να επιλέξει. Προωθώ το μήνυμα άμεσα στον κ. Μάρδα και στη κα Μίχου μέσω του Διοικητή Στουρνάρα.
• Μεταξύ 0:49 και 10:27 το πρωί της Κυριακής, 10/5 αντηλλάγησαν 26 emails με σκοπό να διευκρινιστεί αφενός η επιλογή της κυβέρνησης και αφετέρου ο τρόπος της επίσημης υποβολής του αιτήματος στο ΔΝΤ για τη πληρωμή της δόσης μέσω του ειδικού λογαριασμού.
• Στο τελευταίο email η κα Μίχου ενημερώνει το Ταμείο ότι η κυβέρνηση επέλεξε την επιλογή υπ. αριθ. 2 και ότι τη Δευτέρα, 11/5 επρόκειτο να στείλει την εντολή μέσω του συστήματος SWIFT όπως απαιτούν οι κανονισμοί του ΔΝΤ. Η δεύτερη επιλογή σήμαινε ότι περί τα 30 εκατομμύρια ευρώ θα παρέμεναν στο υπόλοιπο του λογαριασμού και το κενό θα το κάλυπτε η κυβέρνηση από τα κρατικά έσοδα.
• Τη Δευτέρα 11/5 πήρα επιβεβαίωση και από τη κα Μίχου και από τις υπηρεσίες του ΔΝΤ ότι είχαν σταλεί οι απαραίτητες εντολές για τη πληρωμή της δόσης.
• Την Τρίτη 12/5 οι υπηρεσίες του ΔΝΤ με ενημερώνουν επίσημα ότι η πληρωμή πραγματοποιήθηκε κανονικά.
• ΤηνΤρίτη 12/5 η Τράπεζα της Ελλάδος με ευχαρίστησε μέσω διαφόρων εκπροσώπων της για το χειρισμό του θέματος».
στο 