ΣΕΣΜΑ: Βελτίωση των προσδοκιών των συμβούλων μάνατζμεντ στο δ’ τρίμηνο

Όπως ανέφερε ο Βασίλης Ρεγκούζας, Πρόεδρος ΔΣ ΣΕΣΜΑ, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης των αποτελεσμάτων του Δείκτη Εμπστοσύνης Συμβούλων Μάνατζμεντ GMCCI για το τέταρτο τρίμηνο του 2016, «μετά από έξι χρόνια ύφεσης (2008-2013) και τρία χρόνια σχετικής σταθερότητας (2014-2016), βρισκόμαστε τελικά στη φάση της ανάκαμψης και της εισόδου της οικονομίας σε πορεία υγειούς ανάπτυξης, σύμφωνα με τις επίσημες προβλέψεις. Επομένως, σήμερα είναι η καταλληλότερη ευκαιρία για τη διαμόρφωση ενός εθνικού σχεδίου ανάπτυξης, καθώς τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη της χώρας έχουν βελτιωθεί σημαντικά, ταυτόχρονα έχουν γίνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις, αν και πρέπει να ακολουθήσουν και άλλες, ενώ η αποτελεσματικότητα του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας εξακολουθεί να είναι πολύ καλή».

Σύμφωνα με τον κ. Ρεγκούζα, «αν οι προβλέψεις δεν επιβεβαιωθούν και η οικονομία παραμείνει στα σημερινά χαμηλά επίπεδα, με ανάπτυξη “γύρω από το μηδέν”, τότε ελλοχεύει μεγάλος κίνδυνος που μοιάζει με την “ευθεία γραμμή του καρδιογραφήματος”. Μια τέτοια εξέλιξη, θα σήμαινε διατήρηση της κακής ψυχολογίας, αυξανόμενο αριθμό νέων Ελλήνων οικονομικών μεταναστών που συνεπάγεται χώρα μέσης και προχωρημένης ηλικίας και διαρκή εξάρτηση από τρίτους. Η παραπάνω εξέλιξη δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε να συμβεί, δεδομένου ότι, η αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή και η γενικότερη σταθεροποίηση της οικονομίας έχουν ήδη πραγματοποιηθεί με βάση τις εκ βάθρων διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που υλοποιήθηκαν στην περίοδο 2010-2016 και τη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας. Σε αυτά στηρίζεται η σταθεροποίηση της περιόδου 2014-2016 και οι εκτιμήσεις για υγιή ανάπτυξη της οικονομίας το 2017 και στα επόμενα χρόνια, με βάση τα αξιόλογα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και την ανακτηθείσα ανταγωνιστικότητά της. Και με αυτή την ανάπτυξη δεν υπάρχουν δημοσιονομικά κενά ούτε το 2018, ούτε μετά το 2018» πρόσθεσε ο κ. Ρεγκούζας.

Όπως τόνισε ο κ. Ρεγκούζας, «είναι σημαντικό να καταλάβουν όλοι οι εμπλεκόμενοι που σχετίζονται με την πορεία της χώρας, είτε βρίσκονται στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό (Θεσμοί), ότι δεν πρέπει να δημιουργούν εμπόδια στην ανάπτυξη της οικονομίας, όπως ανατροπή της οικονομικής πολιτικής, καθυστερήσεις στις αξιολογήσεις, καθυστερήσεις στις ιδιωτικοποιήσεις, υπερφορολόγηση, αλλά να ενισχύσουν την ανάπτυξη και την προοπτική επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων. Ας επικεντρωθούν στην περαιτέρω ενίσχυση του οικονομικού κλίματος στη χώρα και του επενδυτικού κλίματος για τη χώρα και στην εκλογίκευση του φορολογικού συστήματος της χώρας, ιδιαίτερα με την εξάλειψη των πληγών υπερφορολόγησης που ανοίχτηκαν τα δύο τελευταία χρόνια. Τέλος, θα πρέπει να ασχοληθούν με τη διαμόρφωση ενός πλαισίου κανόνων που θα επιτρέπει τη εύρυθμη λειτουργία και ανάπτυξη της αγοράς».

Οι προβλέψεις για τα βασικά οικονομικά μεγέθη το επόμενο δωδεκάμηνο

Το τέταρτο τρίμηνο του 2016 καταγράφηκε βελτίωση των προσδοκιών των συμβούλων μάνατζμεντ. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των «θετικών» – «αρνητικών» προβλέψεων για τις μεταβλητές του GMCCI – Οικονομική Συγκυρία, δηλαδή: ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές και ποσοστό μεταβολής του γενικού επιπέδου των τιμών περιορίστηκε στο -1,9% το τέταρτο τρίμηνο του 2016, έναντι -7,6% το προηγούμενο τρίμηνο και -2,8% στο τέλος Δεκεμβρίου 2015.

Η βελτίωση των προσδοκιών είναι εμφανής και από τη σύγκριση των τιμών του GMCCI για ολόκληρο το 2015 και το 2016. Από -14,4% το 2015 η μέση διαφορά αισιοδοξίας – απαισιοδοξίας των τεσσάρων τριμήνων διαμορφώθηκε σε -7,7% το 2016. Η θετική αυτή εξέλιξη οφείλεται στη βελτίωση όλων των επιμέρους δεικτών. Οι μεγαλύτερες μειώσεις της αρνητικής διαφοράς καταγράφηκαν στις προσδοκίες για την οικονομική μεγέθυνση και τις ιδιωτικές επενδύσεις.

Η ανάκαμψη αυτή των προσδοκιών σχετίζεται προφανώς με τη θετική πορεία του ΑΕΠ και άλλων βασικών μακροοικονομικών μεγεθών, καθώς και τις προβλέψεις για σημαντική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 2017.

Οι προβλέψεις για τους παραγωγικούς συντελεστές το επόμενο δωδεκάμηνο

Αντίθετα με τις προσδοκίες για τα μακροοικονομικά μεγέθη, αυτές που αφορούν στην εξέλιξη των παραγωγικών συντελεστών παρέμειναν σχεδόν στάσιμες το τέταρτο τρίμηνο 2016. Ο σύνθετος δείκτης GMCCI – Παραγωγικοί Συντελεστές παρέμεινε ουσιαστικά αμετάβλητος.

Ο μέσος όρος της διαφοράς «θετικών» – «αρνητικών» απαντήσεων των πέντε μεταβλητών που απαρτίζουν το δείκτη ήταν -13,7% στο τέλος του 2016, έναντι -13,2% στο τέλος Σεπτεμβρίου 2016. Επιδείνωση όμως υπήρξε σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2015, όπως φαίνεται στο επόμενο γράφημα. Αυτή οφείλεται στη χειροτέρευση των τεσσάρων επιμέρους δεικτών, εξαιρουμένου του θεσμικού πλαισίου.

Όσον αφορά όμως τη σύγκριση του δείκτη για ολόκληρο το 2016 με αυτόν του 2015, προκύπτει μία λιγότερο απαισιόδοξη εικόνα. Συγκεκριμένα, ο δείκτης του 2016, δηλαδή ο μέσος όρος των τεσσάρων τριμήνων, διαμορφώθηκε σε -17,7% από -21,9% το 2015.

Οι ανασχετικοί παράγοντες στην επιχειρηματική δράση

Κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2016 δεν σημειώθηκαν σημαντικές αλλαγές στις απόψεις των συμβούλων μάνατζμεντ, όσον αφορά τους κυριότερους ανασχετικούς για την επιχειρηματική ανάπτυξη παράγοντες. Η κατάταξη των πέντε πρώτων παρέμεινε ίδια: Η υψηλή φορολογία, οι συχνές αλλαγές στο φορολογικό σύστημα, η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις και η «ασυνέχεια» στη λειτουργία του κράτους. Όλοι οι παράγοντες αυτοί είχαν σκορ μεγαλύτερο του 4 σε πενταβάθμια κλίμακα. Σκορ 4,0 είχε το σύστημα απονομής δικαιοσύνης. Σημειώνεται ότι χαμηλή θέση διατηρούν οι ελλείψεις σε καταλλήλως εκπαιδευμένο προσωπικό.

Η πορεία υλοποίησης του ΕΣΠΑ και η συμβολή του στην ανάπτυξη της χώρας

Η έρευνα του ΣΕΣΜΑ κατέγραψε για τρίτη φορά τις απόψεις των επιχειρήσεων συμβούλων μάνατζμεντ όσον αφορά τη συμβολή του ΕΣΠΑ 2014-2020 στην οικονομική μεγέθυνση και στις διαρθρωτικές αλλαγές που χρειάζεται η ελληνική οικονομία. Στις δύο προηγούμενες έρευνες (πρώτο και τέταρτο τρίμηνο 2014) παρουσιάσθηκαν οι απόψεις για το ΕΣΠΑ 2007-2013.

Οι σύμβουλοι είναι επικριτικοί για το ΕΣΠΑ 2014-2020 και οι απόψεις τους δεν έχουν μεταβληθεί ουσιαστικά τα δύο τελευταία χρόνια. Κατ’ αρχήν, η πλειονότητα θεωρεί ότι η κατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ μεταξύ των ΕΠ συμβάλει μέτρια στην οικονομική ανάπτυξη. Το μερίδιό της μάλιστα είναι αυξημένο έναντι του τέλους του 2015, 65,3% έναντι 61,2%. Περιορίστηκε επίσης το τμήμα εκείνων που θεωρούν τη συμβολή σημαντική, 22,4% από 32,7%. Παρόμοια είναι η εικόνα που προκύπτει όσον αφορά την συμβολή του ΕΣΠΑ στην επίλυση διαρθρωτικών προβλημάτων και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Τα ποσοστά μάλιστα του «καθόλου» είναι πολύ υψηλά και αυξήθηκαν πολύ μεταξύ 2015 και 2016.

Από την ανάλυση των απαντήσεων των συμβούλων προκύπτει επίσης ότι προτείνουν αύξηση των κονδυλίων για παρεμβάσεις που σχετίζονται με την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και ειδικά αυτών που αποσκοπούν στην παραγωγή καινοτόμων προϊόντων με στόχο τις ξένες αγορές. Επισημαίνεται επίσης η ανάγκη χρηματοδότησης έργων που θα εκσυγχρονίσουν τη δημόσια διοίκηση. Για προγράμματα των κατηγοριών αυτών προτείνεται ενεργοποίηση των χρηματοδοτήσεων κατά προτεραιότητα. Από την άλλη πλευρά, οι σύμβουλοι θεωρούν ότι θα πρέπει να περιοριστούν οι πόροι που διατίθενται για αναποτελεσματικά προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις που επιχειρούν να ενισχυθούν μέσω του ΕΣΠΑ σχετίζονται με τη χρηματοδότηση: Υπάρχουν δυσκολίες στη κάλυψη της ίδιας συμμετοχής, στο δανεισμό, καθώς επίσης και λόγω των καθυστερήσεων που παρατηρούνται στις εκταμιεύσεις. Η ένταση μάλιστα των δύο πρώτων έχει αυξηθεί μεταξύ 2015 και 2016. Η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων θεωρείται από τους συμβούλους το τέταρτο σημαντικότερο πρόσκομμα. Σημαντική είναι επίσης η μείωση της σημασίας της διαφθοράς: χαμηλή τη θεωρεί το 2016 περισσότερο από το ένα τρίτο των απαντησάντων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό που είχε καταγραφεί από την έρευνα του προηγουμένου έτους ήταν μόνο 14,3%.

Η πλειονότητα των συμβούλων θεωρεί ότι οι σοβαρότερες δυσκολίες κατά τη διαδικασία ενίσχυσης των επιχειρήσεων δημιουργούνται στο στάδιο της εκταμίευσης. Η σημασία της μάλιστα παρέμεινε σταθερή μεταξύ 2015 και 2016. Σημαντικά είναι επίσης τα προβλήματα τήρησης των υποχρεώσεων υλοποίησης των έργων. Αντίθετα, λίγες δυσκολίες παρουσιάζονται κατά την προετοιμασία των αιτήσεων.