Πτώση εμφανίζει η επιβατική ακτοπλοϊκή κίνηση το τρίμηνο του καλοκαιριού (Ιούνιος-Αύγουστος) του τρέχοντος έτους σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας που δημοσιεύει η Ναυτεμπορική.
Ειδικότερα, το διάστημα Ιουνίου-Αυγούστου (μέχρι 18/8) του τρέχοντος έτους διακινήθηκαν από τα τρία μεγάλα λιμάνια της Αττικής (Πειραιάς, Ραφήνα, Λαύριο) προς τα νησιά του Αιγαίου 4.023.496 επιβάτες, έναντι 4.441.658 επιβάτες το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Παρατηρείται δηλαδή μία πτώση 9,14% φέτος σε σύγκριση με πέρυσι.
Η εικόνα που παρουσιάζει το διάστημα αυτό η ακτοπλοϊκή αγορά είναι η πιο ενδιαφέρουσα, καθώς ουσιαστικά καταγράφεται το 50% σχεδόν της ετήσιας κίνησης.
Από την παρουσίαση των στοιχείων ανά μήνα είναι εμφανές ότι η επιβατική κίνηση στην ακτοπλοΐα επηρεάσθηκε αρνητικά από τα capital controls που επεβλήθησαν πέρυσι στο τέλος Ιουνίου, ενώ επηρεάστηκε θετικά από την «αθόρυβη» τους δύο πρώτους μήνες του καλοκαιριού (Ιούνιος, Ιούλιος του 2015) παρουσία των προσφύγων σε ορισμένες γραμμές του Αιγαίου (Δωδεκάνησα, Μυτιλήνη). Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Ναυτιλίας, τον Ιούνιο πέρυσι διακινήθηκαν από τον Πειραιά προς τα νησιά του Αιγαίου 518.678 επιβάτες, ενώ φέτος μόλις 489.676 επιβάτες. Επίσης, πέρυσι τον Ιούλιο διακινήθηκαν 833.948 επιβάτες, ενώ φέτος ξεπέρασαν το ένα εκατομμύριο (1.027.146 επιβάτες).
Ωστόσο, τον Αύγουστο φέτος (μέχρι 18/8) διακινήθηκαν 739.739 επιβάτες, ενώ πέρυσι 1.128.194.
Η ύπαρξης των capital controls και των προσφύγων (οι οποίοι από τις αρχές Αυγούστου του 2015 μεταφέρονταν και με ναυλωμένα πλοία) «θολώνουν» ως ένα βαθμό την πραγματική εικόνα, σε κάθε περίπτωση όμως η κίνηση είναι μάλλον συγκρατημένη, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τους Έλληνες επιβάτες, οι οποίοι έχουν επηρεαστεί σημαντικά από την οικονομική κρίση.
Εξετάζοντας την κίνηση ανά λιμάνι θα πρέπει να σημειωθεί ιδιαίτερα η εικόνα που εμφανίζει η Ραφήνα, όπου φέτος ο ανταγωνισμός ήταν ιδιαίτερα έντονος μεταξύ των εταιρειών, ενώ προστέθηκαν και νέα πλοία. Όμως ενώ τους δύο μήνες Ιούνιο και Ιούλιο η κίνηση είναι αυξημένη σε σύγκριση με τους ίδιους μήνες, τις επόμενες 18 πρώτες ημέρες του Αυγούστου παρατηρείται σημαντική πτώση.
Η εικόνα του φετινού καλοκαιριού στην ακτοπλοΐα δεν διαφέρει και πολύ από αυτή του 2015 όπως προκύπτει και από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατικής Αρχής, που δείχνουν μείωση της επιβατικής κίνησης στα κυριότερα λιμάνια και τις σημαντικότερες γραμμές της χώρας.
Η συνολική επιβατική κίνηση το 2015 κατέγραψε οριακή κάμψη, συγκεκριμένα από τους 14.463.293 επιβάτες του 2014 μειώθηκε στους 14.277.698 επιβάτες το 2015. Δηλαδή, χάθηκαν 185.595 ή ποσοστό 1,28%. Αν από την επιβατική κίνηση του 2015 αφαιρέσουμε τους πρόσφυγες, η πτώση στην επιβατική κίνηση ξεπέρασε το 8%.
Πάντως, εκτός από τη μείωση της ζήτησης ένα μέρος της πτώσης της επιβατικής κίνησης οφείλεται, όπως εκτιμούν ακτοπλοϊκοί παράγοντες και αναλυτές, και στον ανταγωνισμό που δέχεται η ακτοπλοΐα από τις αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους.
Όπως επισημαίνει στην ετήσια μελέτη της η εταιρεία συμβούλων XRTC «σημαντικό πλήγμα ανταγωνισμού οι ακτοπλοϊκές εταιρείες υφίστανται πλέον μόνο από αέρος. Η εξάπλωση και ενδυνάμωση του δικτύου αεροπορικών συγκοινωνιών μέσω ελληνικών και ξένων εταιρειών δημιουργεί έντονο ανταγωνισμό, αφού οι οικονομικά αδύναμες ακτοπλοϊκές εταιρείες έχουν να ανταγωνιστούν ισχυρές οικονομικά αεροπορικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη και σε άλλα μέρη του κόσμου. Η είσοδος στη χώρα μας των αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστους έχουν περιορίσει τις ακτοπλοϊκές υπηρεσίες σε προορισμούς με υψηλό τουριστικό ή οικονομικό ενδιαφέρον σε ετήσια βάση.
Ουδείς αμφιβάλλει για το γεγονός ότι ο νησιωτικός πληθυσμός είναι πλέον πολύ πιο φιλικός προς τις αεροπορικές μεταφορές απ’ ό,τι στο παρελθόν, καθώς επίσης και η σχέση κόστους/χρόνου μεταφοράς δίνει ισχυρό πλεονέκτημα στην αεροπλοΐα έναντι της ακτοπλοΐας. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι σε πολλούς προορισμούς επιβάτες προτιμούν να στείλουν τα αυτοκίνητά τους με το πλοίο και να ταξιδέψουν οι ίδιοι με αεροπλάνο, ενώ σε άλλους εταιρείες δεν δέχονται να μεταφέρουν αυτοκίνητα χωρίς να πληρωθεί το κόστος επιβάτη/οδηγού».
Επίσης, σύμφωνα πάντα με την XRTC, «η αιτιολόγηση της πτώσης της κίνησης των επιβατών και οχημάτων στις εσωτερικές μεταφορές συμπληρώνεται επίσης από το υψηλό κόστος εισιτηρίων των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών. Ένα εύλογο ερώτημα είναι γιατί οι τιμές των εισιτηρίων, οι οποίες αυξήθηκαν από την άνοδο των τιμών του πετρελαίου, δεν μειώνονται τώρα που οι τιμές αυτές έχουν μειωθεί αρκετά. Η απάντηση στο ερώτημα είναι ότι το πλοίο διατηρεί τόσο τη συχνότητα όσο και την ταχύτητα μεταφορών ανεξαρτήτως της μειωμένης κίνησης, αλλά η κίνηση έχει μειωθεί αισθητά λόγω της οικονομικής χρήσης.
Πέραν της επιβατικής μείωσης από τον ανταγωνισμό του αεροπλάνου η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση των Ελλήνων αποφέρει δύο σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία της ακτοπλοϊκής αγοράς. Αφενός τον περιορισμό χρήσης των πλοίων λόγω οικονομικής αδυναμίας και αφετέρου τη σημαντική συρρίκνωση της περιόδου υψηλής ζήτησης που έφτασε στα επίπεδα της δεκαετίας του ‘80, ήτοι περίπου 30-45 μέρες τον χρόνο. Υπενθυμίζεται ότι η αντίστοιχη περίοδος υψηλής ζήτησης στην άνθηση της ακτοπλοϊκής αγοράς άγγιξε τις 110 ημέρες. Η κρίση δημιούργησε για το μέσο Έλληνα εναλλακτικούς προορισμούς, κυρίως στην ηπειρωτική Ελλάδα και έτσι η χρήση του πλοίου αποφεύγεται».
στο 