Ένα πλήρως ασαφές τοπίο με απρόβλεπτες συνέπειες στους βασικούς επιχειρηματικούς παίκτες αλλά και στην ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας διαμορφώνεται στην αγορά ηλεκτρισμού. Εναν περίπου χρόνο μετά τη θεσμοθέτηση του μοντέλου ΝΟΜΕ (δημοπρασίες λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ισχύος) για τη μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ και ενώ έχουν δημοπρατηθεί οι πρώτες ποσότητες (8%), τα αδιέξοδα στην αγορά ηλεκτρισμού πολλαπλασιάζονται και καταλήγουν σε επικίνδυνο αλαλούμ.
Οι ιδιώτες πάροχοι έχουν επιδοθεί σε ανελέητο μεταξύ τους ανταγωνισμό για τη διεύρυνση των μεριδίων τους, η βάση του οποίου στηρίζεται στην εφαρμογή του μοντέλου ΝΟΜΕ, που αποτελεί μνημονιακή δέσμευση για τη μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ. Την ίδια στιγμή, η διοίκηση της ΔΕΗ προσλαμβάνει σύμβουλο, προκειμένου να προχωρήσει το δικό της σχέδιο, που προβλέπει σύσταση εταιρειών με χαρτοφυλάκιο μέρους του πελατολογίου της, στις οποίες θα συμμετέχει με μειοψηφικό πακέτο για να διαθέσει σε τρίτους, επιχειρώντας να ανατρέψει στην πράξη το σχέδιο ΝΟΜΕ που θεωρεί καταστροφικό για την επιχείρηση.
Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, οι θεσμοί, που από την αρχή αποδέχθηκαν με επιφύλαξη την αποτελεσματικότητα των ΝΟΜΕ, γι’ αυτό και επέβαλαν στον σχετικό νόμο διατύπωση περί «άλλων ισοδύναμου αποτελέσματος δομικών μέτρων», επαναφέρουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το σχέδιο «Μικρή ΔΕΗ».
Αφορμή γι’ αυτό στάθηκε η απορριπτική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στην προσφυγή της ΔΕΗ κατά της απόφασης του 2008 της Κομισιόν που της καταλόγιζε καταχρηστική και δεσπόζουσα θέση στην αγορά και την υποχρέωνε να πουλήσει μονάδες και να διαθέσει δικαιώματα εκμετάλλευσης λιγνιτικών κοιτασμάτων σε ιδιώτες.
Η νέα παρέμβαση των πιστωτών επαναπροσδιορίζει τη συζήτηση για το άνοιγμα της αγοράς και τη μείωση των μεριδίων της ΔΕΗ, θέτοντας σε δεύτερο πλάνο τα ΝΟΜΕ, οι διαπραγματεύσεις για τα οποία είχαν φθάσει σε αδιέξοδο. Ετσι, επανέρχεται στο προσκήνιο η πώληση παραγωγικού δυναμικού της ΔΕΗ, είτε όπως είχε δρομολογηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση με το σχέδιο «Μικρή ΔΕΗ» είτε με αυτόνομη πώληση μονάδων και ορυχείων. Για την κυβέρνηση η εξέλιξη αυτή αποτελεί περισσότερο οδό διαφυγής από το αδιέξοδο σχέδιο των ΝΟΜΕ που υπερασπίστηκε ο πρώην υπουργός Ενέργειας Πάνος Σκουρλέτης, στον αντίποδα του σχεδίου «Μικρή ΔΕΗ», και λιγότερο πίεση, αφού στην πορεία των διαπραγματεύσεων διαπίστωσε ότι η επιλογή των ΝΟΜΕ έχει πιο καταστροφικά αποτελέσματα για τη ΔΕΗ. Αλλωστε, οι διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς για τα ΝΟΜΕ έφθασαν σε αδιέξοδο ακριβώς γιατί η κυβέρνηση αρνείται να συναινέσει στην πώληση του 46% της λιγνιτικής παραγωγής της ΔΕΗ μέσω των δημοπρασιών, συνειδητοποιώντας εκ των υστέρων ότι αυτό θα οδηγήσει στην πλήρη κατάρρευση της επιχείρησης.
Η παραδοχή
Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, το γεγονός ότι δεν υπάρχει κυβερνητικός παράγοντας που σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις να μην παραδέχεται ότι η πώληση μονάδων ήταν καλύτερο σχέδιο για τη ΔΕΗ. «Η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου θέτει σε νέα βάση τη συζήτηση για τη μείωση των μεριδίων της ΔΕΗ», τόνιζαν κύκλοι του υπουργείου Ενέργειας αμέσως μετά τη συνάντηση του υπουργού Γιώργου Σταθάκη με τους θεσμούς την περασμένη Πέμπτη, εκφράζοντας έμμεση αποδοχή του αιτήματος των πιστωτών για πώληση μονάδων. Και σε ό,τι αφορά τη ΔΕΗ, συμπλήρωναν ότι «πρέπει να δει τι θα κάνει για την εφαρμογή της απόφασης», δίνοντας σαφές στίγμα των προθέσεων υλοποίησής της.
Σανίδα σωτηρίας φαίνεται να αποτελεί και για τη ΔΕΗ η απόφαση του Ευρωδικαστηρίου, η οποία μέσω των ΝΟΜΕ έχανε μερίδια και μάλιστα από το «φιλέτο» του πελατολογίου της, με απομείωση εσόδων 200 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ με την πώληση μονάδων έχει την ευκαιρία να βάλει στα ταμεία της ζεστό χρήμα, σε μια στιγμή που πάσχει από ρευστότητα. Ο μεγάλος κίνδυνος για τη ΔΕΗ είναι να εξακολουθήσει να διαθέτει ποσότητες μέσω των δημοπρασιών τουλάχιστον μέχρι να δρομολογηθεί το σχέδιο πώλησης μονάδων και στη συνέχεια να χάσει και παραγωγικό δυναμικό.
Οι αβεβαιότητες με την τροπή που έχει πάρει η υπόθεση στρέφονται πλέον και στο ιδιωτικό κομμάτι της αγοράς και κυρίως στις μικρές μη καθετοποιημένες εταιρείες που δύσκολα θα σταθούν όρθιες χωρίς απευθείας πρόσβαση στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σε πρώτο χρόνο οι επιπτώσεις θα αγγίξουν και τις καθετοποιημένες εταιρείες του κλάδου, αφού στο σύνολό τους σχεδίαζαν βάσει των ΝΟΜΕ, χωρίς τη συνέχιση των οποίων η βιωσιμότητα των χαρτοφυλακίων τους στη λιανική αγορά καθίσταται αμφίβολη.
Με δεδομένα τα οικονομικά προβλήματα της ΔΕΗ, η κατάσταση που διαμορφώνεται στην αγορά μοιάζει με ισορροπία τρόμου, καθώς δύσκολα θα βρεθούν αναίμακτες επιλογές.
Πηγή: Η Καθημερινή