Η ενδεχόμενη συμμετοχή της Ελλάδας στο QE δε θα πρέπει να
θεωρηθεί πανάκεια για την αντιμετώπιση των τεράστιων προκλήσεων που
αντιμετωπίζει η οικονομία της χώρας στην
παρούσα συγκυρία, σύμφωνα με μελέτη της
Eurobank.
συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά στην ενίσχυση της
εμπιστοσύνης των επενδυτών για τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους και τις
βραχυπρόθεσμες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.
Πρόκειται για την ειδική
μελέτη της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης και Έρευνας Διεθνών Κεφαλαιαγορών
της Eurobank, «Πιθανή Συμμετοχή της Ελλάδας στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης
της ΕKΤ: Αλλαγή Σελίδας για την Ελληνική Οικονομία;». Τη συγγραφή της
έκθεσης επιμελήθηκε, επικεφαλής Οικονομολόγος του Ομίλου Eurobank, Δρ. Πλάτων
Μονοκρούσος.
Πιο συγκεκριμένα, οι
βασικές επισημάνσεις και συμπεράσματα της μελέτης έχουν ως εξής:
«Αναφορικά με το ενδεχόμενο αγορών από το Ευρωσύστημα
διαπραγματεύσιμου χρέους το οποίο έχει εκδοθεί από / ή φέρει την εγγύηση της
Ελληνικής Δημοκρατίας στο πλαίσιο του υφιστάμενου προγράμματος ποσοτικής
χαλάρωσης (PSPP) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η παρούσα μελέτη
υποστηρίζει ότι αυτές θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν από τις αρχές του 2017.
Βασικές προϋποθέσεις για την εξέλιξη αυτή είναι: πρώτον, το Διοικητικό
Συμβούλιο της ΕΚΤ στην ανάλυσή του για τη βιωσιμότητα του ελληνικού δημοσίου
χρέους να αξιολογήσει θετικά την πρόοδο που έχει σημειωθεί και δεύτερον, να μην
υπάρξουν σημαντικές καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του
τρέχοντος προγράμματος. Η συνολική ονομαστική αξία ελληνικών τίτλων που θα
μπορούσε να συμπεριληφθεί στο εν λόγω πρόγραμμα υπολογίζεται, κατ’ ανώτατο
όριο, στα €4,2δις, ποσό το οποίο θα μπορούσε να αυξηθεί σε τουλάχιστον €5δις
εάν το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ επεκτεινόταν πέρα του Μαρτίου
2017. Αυτό θα ισοδυναμούσε με ποσό μεγαλύτερο από την ετήσια αξία του τρέχοντος
όγκου ημερησίων συναλλαγών ελληνικών κυβερνητικών τίτλων στην δευτερογενή
αγορά.
Αναμφίβολα, η συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα PSPP θα
μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών για
τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους και τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές της
ελληνικής οικονομίας. Θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε περαιτέρω σημαντική
συμπίεση των διαφορικών αποδόσεων των ελληνικών κυβερνητικών ομολόγων (bond
yield spreads), επιπρόσθετες αγορές ελληνικών κυβερνητικών τίτλων και άλλων
στοιχείων ενεργητικού από επενδυτές του ιδιωτικού τομέα, ευκολότερη (και
φθηνότερη) πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών και άλλων εγχώριων επιχειρήσεων του
μη χρηματοπιστωτικού τομέα στις διεθνείς αγορές για την άντληση ρευστότητας και
κεφαλαίων καθώς και σε βελτίωση του περιβάλλοντος για άμεσες ξένες επενδύσεις
στην εγχώρια οικονομία λόγω της υποχώρησης του κινδύνου χώρας (country risk).
Βάσει ενός θετικού σεναρίου για την εξέλιξη των εγχώριων και εξωτερικών
πολιτικοοικονομικών συνθηκών, θα μπορούσε ακόμη να επιτραπεί η εκκίνηση της
σταδιακής αποκατάστασης πρόσβασης της Ελληνικής Δημοκρατίας στις διεθνείς
χρηματοοικονομικές αγορές αγοράς πριν από το τέλος του 2017.
Ωστόσο, ένα τέτοιο ενδεχόμενο δε θα πρέπει να θεωρηθεί
πανάκεια για την αντιμετώπιση των τεράστιων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η
ελληνική οικονομία στην παρούσα συγκυρία. Μεταξύ άλλων, απαιτείται επιτάχυνση
της υλοποίησης του συμφωνηθέντος προγράμματος μεταρρυθμίσεων στη δημόσια
διοίκηση, την αγορά εργασίας και τις εγχώριες αγορές προϊόντων και υπηρεσιών με
στόχο την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την ενίσχυση της εξωστρέφειας της
ελληνικής οικονομίας. Επιπλέον, οι αρμόδιες αρχές και οι ιθύνοντες φορείς
πρέπει να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τη συσσώρευση μεγάλου όγκου προβληματικών
και μη εξυπηρετούμενων δανείων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, έτσι ώστε να
διευκολυνθεί η ροή νέων πιστώσεων για
την επανεκκίνηση της πραγματικής οικονομίας.
Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι εγχώριες οικονομικές
συνθήκες παραμένουν δύσκολες (και τα νέα φορολογικά μέτρα θα επηρεάσουν
αρνητικά την εγχώρια ζήτηση, κυρίως το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους),
κάποιες πρόσφατες σημαντικές ενδείξεις σταθεροποίησης του εγχώριου οικονομικού
κλίματος δε θα πρέπει να αγνοηθούν.
Μεταξύ άλλων, τα πλέον πρόσφατα στατιστικά στοιχεία των
εθνικών λογαριασμών και σειράς άλλων μακροοικονομικών δεικτών ενισχύουν την
πιθανότητα ολοκλήρωσης του νέου υφεσιακού κύκλου το δεύτερο με τρίτο τρίμηνο
του τρέχοντος έτους. Ως εκ τούτου, θεωρείται πιθανή η επιβεβαίωση της αρχικής
εκτίμησης των αρμόδιων αρχών για συγκράτηση του ρυθμού συρρίκνωσης του
πραγματικού ΑΕΠ το 2016 στο -0.3%. Επιπλέον, η σταθερότητα του εγχώριου
χρηματοπιστωτικού συστήματος (τόσο από την πλευρά της κεφαλαιακής επάρκειας όσο
και της ρευστότητας) έχει ενισχυθεί σημαντικά μετά την πρόσφατη
ανακεφαλαιοποίηση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών.
Στο δημοσιονομικό μέτωπο, τα τελευταία στοιχεία για την
εκτέλεση του προϋπολογισμού υποδηλώνουν ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα
0,5% του ΑΕΠ το 2016 παραμένει εφικτός και, επιπροσθέτως, δημιουργείται
σημαντικός δημοσιονομικός χώρος για την τόνωση του προγράμματος δημοσίων
επενδύσεων το 4ο τρίμηνο του έτους — υπό την προϋπόθεση ότι η τελευταία
υποδόση €2.8δις της 1ης αξιολόγησης του προγράμματος θα εκταμιευθεί πριν το
τέλος Οκτωβρίου και δε θα υπάρξουν σημαντικές καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της
2ης αξιολόγησης του προγράμματος.
Τέλος, ένας μεγάλος όγκος σημαντικών μεταρρυθμίσεων για την
αντιμετώπιση σειράς πιεστικών προβλημάτων και αγκυλώσεων που δυσχεραίνουν τις
εγχώριες μακροοικονομικές προοπτικές έχει νομοθετηθεί με την υπογραφή του νέου
προγράμματος σταθεροποίησης, τον Αύγουστο του 2015. Συνολικά, η ένταξη της
Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ θα είχε ιδιαίτερα θετικό
αντίκτυπο στην αγορά ελληνικών κυβερνητικών τίτλων και την εξέλιξη των εγχώριων χρηματοοικονομικών
συνθηκών, χωρίς όμως να περιορίζει την αναγκαιότητα για επιτάχυνση του
προγράμματος διαθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Σε κάθε περίπτωση, θα μπορούσε να
προσφέρει ένα πολύτιμο εφαλτήριο για την τόνωση της προσπάθειας σταθεροποίησης
της ελληνικής οικονομίας».