Τα στατιστικά στοιχεία που ανακοινώθηκαν αυτήν την εβδομάδα αναδεικνύουν την μεταβατική φάση στην οποία βρίσκεται και τις προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, τονίζει η Alpha Bankστην εβδομαδιαία επισκόπησή της.
* Πρώτον, η ανάλυση της πορείας των δημοσιονομικών στοιχείων το τρέχον έτος αποκαλύπτει από τη μία πλευρά την ικανοποιητική πορεία έναντι των δημοσιονομικών στόχων του προγράμματος αλλά και τη διατήρηση ορισμένων δομικών ανισορροπιών του φορολογικού συστήματος της χώρας.
* Δεύτερον, η αποδυνάμωση που παρουσιάζει η εξαγωγική δραστηριότητα όπως αποτυπώνεται στην πορεία των εξαγωγών αγαθών με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (αλλά και στις πωλήσεις της βιομηχανίας στην εξωτερική αγορά με βάση τα στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ) συνδέεται με την ανακοίνωση από το World Economic Forum περί της υποχωρήσεως της χώρας κατά πέντε θέσεις στον δείκτη παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας.
Είναι θετικό, ωστόσο, ότι ο δείκτης επιβεβαιώνει την καλή θέση της χώρας στις υποδομές, την τεχνολογική ετοιμότητα, την υψηλή κατάρτιση και την εκπαίδευση. Τα πλεονεκτήματα αυτά είναι μία ισχυρή βάση εκκινήσεως για την προσέλκυση επενδύσεων.
Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με το World Economic Forum, η αβεβαιότητα, το υφεσιακό μακροοικονομικό περιβάλλον και η αναποτελεσματικότητα των αγορών προϊόντων και εργασίας συνιστούν τους κύριους ανασταλτικούς παράγοντες για την επιχειρηματικότητα και την ανταγωνιστικότητα στη χώρα.
Υπό το πρίσμα αυτό, σημειώνει , είναι σημαντικό ότι η ψήφιση από την Ελληνική Βουλή των προαπαιτούμενων για το τελευταίο μέρος της πρώτης αξιολογήσεως μειώνει σημαντικά την αβεβαιότητα και τονώνει τις συνθήκες ρευστότητας διευκολύνοντας την έξοδο από την ύφεση ενώ η ταχεία ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολογήσεως θα εισαγάγει σειρά μεταρρυθμίσεων που θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των αγορών.
Α. Ειδικότερα, η ανάλυση των δημοσιονομικών εξελίξεων οδηγεί στα εξής συμπεράσματα:
ι) Η πορεία εκτελέσεως του κρατικού προϋπολογισμού εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα στο οκτάμηνο του 2016 υψηλότερο (€3,75 δισ.), σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2015 (€ 3,8 δισ.) αλλά και σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί (€0,98 δισ.)
ιι) Αυτή η υπέρβαση των στόχων προκύπτει τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και των πρωτογενών δαπανών.
ιιι) Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού αυξήθηκαν κατά 4,1% στο οκτάμηνο του 2016, ενώ διαμορφώθηκαν και υψηλότερα σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί για το διάστημα αυτό κατά €458 δισ. Η ανωτέρω εξέλιξη αποδίδεται, ωστόσο, περισσότερο στην αύξηση των έμμεσων φόρων, οι οποίοι διαμορφώνονται υψηλότερα έναντι των στόχων, εν αντιθέσει με τους άμεσους φόρους που παρουσίασαν υστέρηση στο οκτάμηνο του 2016.
Συγκεκριμένα, οι έμμεσοι φόροι στο οκτάμηνο, που αποτελούν και τη βασική κατηγορία εσόδων διαμορφώθηκαν στα €16,25 δισ., υψηλότερα κατά €608 εκατ. σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί για το διάστημα αυτό. Αντίθετα, τα έσοδα από άμεσους φόρους υπολείπονται του στόχου κατά €244 εκατ.
Από την ανάλυση των βασικών κατηγοριών εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού προκύπτει η πολύ ικανοποιητική επίδοση των εσόδων από ΦΠΑ, κατά €287 εκατ. υψηλότερα του στόχου, αλλά και σε σχέση με το οκτάμηνο του 2015 (αύξηση κατά 12% σε ετήσια βάση).
ιv) Διατηρείται η ετεροβαρής στήριξη στους έμμεσους φόρους στην κατανάλωση έναντι των άμεσων φόρων που επιβαρύνει περισσότερο τα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΟΟΣΑ, τα έσοδα από τον φόρο προστιθέμενης αξίας στην Ελλάδα αντιστοιχούν στο 39% των συνολικών εσόδων, ενώ σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γερμανία το ποσοστό αυτό κυμαίνεται μεταξύ 26% και 28%.
v) Η σημαντική αύξηση των έμμεσων φόρων και κυρίως των εσόδων από ΦΠΑ οφείλεται εν μέρει στην αύξηση των φορολογικών συντελεστών που επιβλήθηκαν στις περισσότερες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών και εν μέρει στην ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών καθώς και την αυξημένη χρήση τωνηλεκτρονικών μέσων πληρωμής μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων.
νι) Οι δυσχέρειες στην προσπάθεια διευρύνσεως της φορολογικής βάσεως γίνεται εμφανής από το γεγονός ότι η επίτευξη του στόχου για τα έσοδα, χάρη στην άνοδο των φορολογικών συντελεστών, συνοδεύεται από τη συνεχή αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών των ιδιωτών προς τον δημόσιο τομέα. Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων οι ληξιπρόθεσμες φορολογικές οφειλές ανήλθαν στα €91,6 δισ. σωρευτικά στο τέλος του Αυγούστου 2016.
Β. Οι εξαγωγικές επιδόσεις της ελληνικής βιομηχανίας συμβαδίζουν με την εξέλιξη των πωλήσεων της βιομηχανίας στην εξωτερική αγορά. Ανησυχητικός παράγοντας παραμένει η μείωση, τόσο των εξαγωγών αγαθών, όσο και του δείκτη κύκλου εργασιών της βιομηχανίας στην εξωτερική αγορά στα επτάμηνα των τριών τελευταίων ετών, μείωση που επιταχύνθηκε σημαντικά το 2016. Συγκεκριμένα, στο επτάμηνο του 2016 καταγράφεται μείωση των εξαγωγών αγαθών κατά 7,2% σε ετήσια βάση, η οποία συνοδεύτηκε από μείωση του δείκτη κύκλου εργασιών στη βιομηχανία (εξωτερική αγορά) κατά 15% στην ίδια περίοδο.
Η πτώση των εξαγωγών στο επτάμηνο του 2016 οφείλεται στη μείωση των εξαγωγών πετρελαιοειδών κατά 20,9% και λιγότερο στη μείωση των εξαγωγών εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών (-2,1%). Η εικόνα αυτή έρχεται σε αντίθεση με την αύξηση των εξαγωγών χωρίς πετρελαιοειδή κατά 6,4% σε ετήσια βάση στο επτάμηνο του 2015.
Γ. Οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκαν σε μηνιαία βάση τον Αύγουστο του 2016 κατά €1.316 εκατ. με αποτέλεσμα το υπόλοιπό τους να ανέλθει σε €123.895 εκατ. στο τέλος του Αυγούστου 2016. Ικανοποιητική εξέλιξη είναι η ανοδική τάση των καταθέσεων από το δεύτερο τρίμηνο του 2016. Η πορεία των καταθέσεων σηματοδοτεί σε μεγάλο βαθμό τη σταδιακή βελτίωση της εμπιστοσύνης στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.