Τέσσερις κλάδους της αγοράς ερευνά η Επιτροπή Ανταγωνισμού, σε μια προσπάθεια να εντοπίσει την αιτία της ακρίβειας, που αποτελεί τον βασικό «πονοκέφαλο» της κυβέρνησης. Οι εν λόγω κλάδοι είναι τα εισιτήρια -και βασικά τα ακτοπλοϊκά- τα χαμηλά επιτόκια καταθέσεων των Τραπεζών, σε σχέση με τα ευρωπαϊκά, τα καύσιμα και τα τρόφιμα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του «Ελεύθερου Τύπου».
Οι μεταφορές και τα ακτοπλοϊκά
Από έρευνες προκύπτει πως η Ελλάδα είναι στην 11η θέση των ακριβότερων χωρών για ακτοπλοϊκά ταξίδια στην Ευρώπη. Οι αυξήσεις στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια έφεραν καταγγελίες και έρευνες -μέσω των Λιμενικών Αρχών- επί των τιμών των ακτοπλοϊκών, που οδήγησαν στην επιβολή διοικητικών κυρώσεων.
Πεδία που χρήζουν ιδιαίτερης διερεύνησης είναι οι αυξομειώσεις που καταγράφονται στο κόστος των ακτοπλοϊκών, αναλόγως της ημέρας και του αριθμού των εταιριών που πραγματοποιούν δρομολόγια, καθώς και οι υψηλές τιμές στα ενδονησιωτικά δρομολόγια.
Το υπουργείο Ναυτιλίας γνωστοποίησε πως θα προχωρήσει στην σύσταση Παρατηρητήριου Τιμών ειδικά για τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού, προς το παρόν, δεν έχει… ανοίξει τα χαρτιά της, βγάζοντας κάποια επίσημη ανακοίνωση για τη διεξαγωγή έρευνας σε σχέση με το θέμα.
Οι Τράπεζες
Τα χαμηλά επιτόκια καταθέσεων των ελληνικών τραπεζών, σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, οδήγησε στην απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού να αρχίσει σχετική έρευνα.
Από στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής τράπεζας (ΕΚΤ) προκύπτει πως το μέσο επιτόκιο των καταθέσεων στην Ελλάδα για καταθέσεις με διάρκεια έως ένα έτος διαμορφώνεται στο 1,83% έναντι 3,11% στην ευρωζώνη.
Από τον Ιούλιο του 2022 έως τον Σεπτέμβριο του 2023, η ΕΚΤ προχώρησε σε διαδοχικές αυξήσεις του επιτοκίου διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων (deposit facility rate). Στο διάστημα που ακολούθησε, οι αυξήσεις αυτές πέρασαν, σε κάποιον βαθμό, στα επιτόκια που προσφέρουν οι ελληνικές τράπεζες στους καταθέτες, όμως η μετακύλιση αυτή φαίνεται ότι εκδηλώθηκε σε περιορισμένη κλίμακα και με καθυστέρηση, τόσο σε σχέση με άλλα κράτη-μέλη όσο και με την παλαιότερη πρακτική του εγχώριου τραπεζικού συστήματος.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα διερευνήσει τις συνθήκες ανταγωνισμού στην αγορά των τραπεζικών καταθέσεων, προκειμένου να διαπιστώσει τυχόν στρεβλώσεις και να υποβάλει προτάσεις για την ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά, προς όφελος των καταθετών (νοικοκυριών και επιχειρήσεων).
Ο τραπεζικός κλάδος είχε απασχολήσει ακόμη μία φορά την Επιτροπή Ανταγωνισμού μέσα στην τελευταία τριετία. Υπενθυμίζεται πως η έρευνά της είχε οδηγήσει στην επιβολή προστίμων, τον Δεκέμβριο του 2023, σε πέντε τραπεζικά ιδρύματα και στην Ελληνική Ενωση Τραπεζών (ΕΕΤ). Πέρσι είχαν επιβληθεί πρόστιμα 41,7 εκατ. ευρώ, για εναρμονισμένη πρακτική στα διατραπεζικά συστήματα και στις υπηρεσίες πληρωμών και ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Τα καύσιμα
Στις 28.11.2022 η Επιτροπή Ανταγωνισμού αποφάσισε, αυτεπαγγέλτως, την εκκίνηση κανονιστικής παρέμβασης στον κλάδο των πετρελαιοειδών. Την 1η.8.2024 δημοσίευσε τις προκαταρτικές απόψεις της για τις συνθήκες ανταγωνισμού στα τρία στάδια παραγωγής και διανομής (διύλιση, εμπορία και λιανική διάθεση): αμόλυβδης βενζίνης 95, πετρελαίου κίνησης και πετρελαίου θέρμανσης. Και έπειτα, κάλεσε κάθε ενδιαφερόμενο να συνεισφέρει στη δημόσια διαβούλευση.
Στα συμπεράσματα της σχετικής έκθεσης επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, πως:
Στο στάδιο της διύλισης επικρατούν συνθήκες δυοπωλίου, με υψηλό βαθμό συγκέντρωσης. Οι καθοριστικοί παράγοντες διαμόρφωσης της τιμής για τις εγχώριες πωλήσεις κάθε προϊόντος (ιδίως τιμή Platts, φορολογία και λοιπές επιβαρύνσεις και ισοτιμία US$/ευρώ) είναι κοινοί για τις δύο εταιρίες. Από την ανάλυση των τιμών διύλισης προέκυψε ταύτιση (με οριακές διαφορές στις τιμές μεταξύ των δύο εταιριών στο τέταρτο με πέμπτο δεκαδικό ψηφίο) και παράλληλη εξέλιξη των τιμών.
Στο στάδιο της χονδρικής εμπορίας η αγορά χαρακτηρίζεται από μέτριο προς χαμηλό βαθμό συγκέντρωσης, όπου οι δραστηριοποιούμενες εταιρίες επιδιώκουν να ενισχύουν την ανταγωνιστικότητά τους μέσω της προώθησης εναλλακτικών διαφοροποιημένων προϊόντων, της παροχής υπηρεσιών καθώς και της εν γένει αξιοποίησης του σήματος που εμπορεύονται. Οι πελάτες (πρατήρια λιανικής διάθεσης) δεν πραγματοποιούν απευθείας αγορές από τα διυλιστήρια ούτε και εισαγωγές, συνεπώς δεν έχουν εναλλακτικές πηγές προμήθειας.
Συνεπώς, η διαπραγματευτική δύναμη ανήκει στις εταιρίες της χονδρικής, οι οποίες με τη σειρά τους περιορίζονται από την έλλειψη εναλλακτικών πηγών προμήθειας στο στάδιο της διύλισης.
Στο στάδιο της λιανικής δραστηριοποιούνται 6.117 πρατήρια από τα οποία τα 5.825 λειτουργούν με το σήμα κάποιας εταιρίας, ενώ τα υπόλοιπα είναι ανεξάρτητα. Ως εμπόδια εισόδου στο επίπεδο της λιανικής προμήθειας σημειώνονται το ύψος της επένδυσης για τη δημιουργία ενός πρατηρίου, τα χαμηλά περιθώρια κέρδους και η παραβατικότητα (νοθεία). Αντίστοιχα και στο στάδιο λιανικής οι εισαγωγές θα μπορούσαν να συνιστούν εναλλακτικές πηγές προμήθειας των εταιριών εμπορίας, ασκώντας ανταγωνιστική πίεση στις εταιρίες διύλισης.
Τα τρόφιμα
Στις 18 Ιουλίου 2024 η Επιτροπή Ανταγωνισμού προχώρησε στην ανάθεση σε αρμόδιο εισηγητή αυτεπάγγελτης έρευνας για πιθανές κάθετες συμπράξεις και αντι-ανταγωνιστικές πρακτικές στην αγορά προμήθειας, εμπορίας και λιανικής πώλησης δημητριακών, γάλακτος, καφέ, μαρμελάδων, ροφημάτων και τυριών.
Σημειώνεται πως η ανάθεση σε εισηγητή δεν προδικάζει το περιεχόμενο της εισήγησης ή/και της απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
στο 