Τα 10 μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής – Όλα όσα ανακοινώθηκαν

Δέκα μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής ανακοίνωσε η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Αναλυτικά:

1. Ολοκληρώνεται η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS τους πρώτους μήνες του 2024 (αφορά 450.000 περίπου επιχειρήσεις). Έτσι θα πιστοποιείται ότι κάθε συναλλαγή POS θα καταγράφεται στην ταμειακή μηχανή και τα δεδομένα θα διαβιβάζονται σε σχεδόν πραγματικό χρόνο στην ΑΑΔΕ.

2. Καθίστανται μέσα στο 2024 υποχρεωτικά τα ηλεκτρονικά τιμολόγια. Ώστε οι συναλλαγές να διασταυρώνονται και να επαληθεύονται σε πραγματικό χρόνο! Παράλληλα αυξάνονται, αυτοματοποιούνται και ψηφιοποιούνται οι έλεγχοι των φορολογικών αρχών.

3. Εφαρμόζονται καθολικά τα ηλεκτρονικά βιβλία (myDATA). Τα έσοδα που δηλώνονται δεν μπορεί να υπολείπονται από αυτά που προκύπτουν από την ηλεκτρονική πληροφόρηση (myDATA, ταμειακές-POS), ενώ ως τιμολόγια εξόδων θα προσμετρώνται για φορολογικούς σκοπούς μόνο όσα έχουν διαβιβαστεί ηλεκτρονικά στο myDATA. Η επέκταση του myDATA βρίσκεται σε εξέλιξη και η πλήρης εφαρμογή θα ολοκληρωθεί εντός του 2024.

4. Επεκτείνεται η υποχρέωση κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών (EFT/POS) στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς που σήμερα δεν έχουν την υποχρέωση. Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές οδήγησαν στην αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ και στον περιορισμό της διακίνησης «μαύρου» χρήματος και η επέκτασή τους θα διευρύνει τη φορολογική βάση, θα διευκολύνει το έργο των ελεγκτικών μηχανισμών και θα περιορίσει τα περιθώρια φοροδιαφυγής.

5. Θεσμοθετείται η υποχρέωση αγοραπωλησίας ακινήτων μόνο με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Τα συμβόλαια αγοραπωλησίας ακινήτων θα αναγράφουν υποχρεωτικά την εξόφληση του τιμήματος μεταβίβασης αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής. Στόχος, να καταργηθεί η δυνατότητα αγοράς ακινήτων με μετρητά, η οποία συντηρεί φαινόμενα φοροδιαφυγής και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.

Σημειώνεται ότι από την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας myPROPERTY (Μάρτιος 2021) έχουν καταχωριστεί 42.613 δηλώσεις μεταβίβασης ακινήτων, το τίμημα των οποίων εξοφλήθηκε αποκλειστικά με μετρητά και ανέρχεται αθροιστικά στα 462.493.710,3 €. Έχουν καταχωριστεί επιπλέον 41.741 δηλώσεις μεταβίβασης ακινήτων το τίμημα των οποίων εξοφλήθηκε εν μέρει μόνο με μετρητά και ανέρχεται αθροιστικά στα 2.980.580.395.13€ (το ποσό είναι το συνολικό για τις δηλώσεις αυτές, διότι δεν καταχωρείται διακριτά το ποσό που καταβάλλεται με μετρητά).

Συνολικά οι μεταβιβάσεις που έγιναν αποκλειστικά ή εν μέρει με μετρητά αποτελούν το 24,9 % του συνόλου των μεταβιβάσεων (μία στις τέσσερις).

6. Ενεργοποιείται το ψηφιακό δελτίο αποστολής (πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως πριν από το τέλος του ίδιου έτους) με στόχο να γίνεται σε πραγματικό χρόνο (real time) η παρακολούθηση των διακινούμενων αγαθών.

7. Αυξάνεται το πρόστιμο χρήσης μετρητών άνω των 500 ευρώ, σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής, με ενίσχυση των ελέγχων για εφαρμογή του μέτρου μέσω ψηφιακής πληροφόρησης.

8. Θεσμοθετείται η πληρωμή της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (επιδόματα τέκνων, επίδομα γέννησης, επιδόματα ανεργίας) μέσω χρεωστικών καρτών. Σε συνδυασμό με την διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, το μέτρο αποκλείει την διοχέτευση των επιδομάτων προς την παραοικονομία.

9. Αποκλείονται οι παραβάτες λαθρεμπορίας από συνεργασία με όλες τις εταιρίες εμπορίας καυσίμων, με νομοθετική ρύθμιση με την οποία θεσμοθετείται η υποχρέωση λήψης μέτρων δέουσας επιμέλειας στην εφοδιαστική αλυσίδα καυσίμων, η δημιουργία μητρώου παραβατών και η απαγόρευση συνεργασίας με παραβάτες λαθρεμπορίας.

Στόχος, το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο να ενισχύσει την υποχρέωση και την ευθύνη όσων συμμετέχουν στην εφοδιαστική αλυσίδα καυσίμων να προβαίνουν στους αναγκαίους ελέγχους για τα πρόσωπα με τα οποία συναλλάσσονται και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου.

10. Στον τομέα των βραχυχρόνιων μισθώσεων θεσμοθετείται συνδυασμός παρεμβάσεων με στόχο την αντιμετώπιση αθέμιτου ανταγωνισμού με τα ξενοδοχεία (στις περιπτώσεις που η δραστηριότητα αυτά αποκτά επιχειρηματικά χαρακτηριστικά χωρίς, έως τώρα, να συνοδεύεται από τις αντίστοιχες υποχρεώσεις), αλλά και την αντιμετώπιση των δευτερογενών αρνητικών επιπτώσεων στην κτηματαγορά και τα ενοίκια. Δεν θίγεται η ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων που αποτελούν σημαντική πηγή εισοδήματος για χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων αλλά και για τη χώρα συνολικά.

Οι παρεμβάσεις περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Τροποποίηση ορισμού της Βραχυχρόνιας Μίσθωσης: Βραχυχρόνια μίσθωση θα ορίζεται η μίσθωση ή υπεκμίσθωση για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη των 60 ημερών, ακινήτου που είναι αναρτημένο σε ψηφιακή πλατφόρμα και εφόσον δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων.

2. Δημιουργείται νέος Κωδικός Αριθμός Δραστηριότητας (ΚΑΔ) ειδικά για Βραχυχρόνια Μίσθωση. Όλα τα νομικά πρόσωπα και τα φυσικά που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα βραχυχρόνιας μίσθωσης θα υποχρεούνται σε έναρξη ή προσθήκη δραστηριότητας με βάση τον νέο ΚΑΔ.

3. Υποχρέωση έναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας για φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν σε ψηφιακή πλατφόρμα τρία ή περισσότερα προς εκμίσθωση/υπεκμίσθωση για σκοπούς βραχυχρόνιας μίσθωσης. Με την συγκεκριμένη παρέμβαση οι ιδιώτες που αναρτούν προς μίσθωση (ή υπεκμίσθωση) τρία ή περισσότερα ακίνητα σε ψηφιακή πλατφόρμα, θα καθίστανται επιχειρήσεις (ατομική ή νομικό πρόσωπο) και θα υποχρεούνται σε έναρξη όπως υποχρεούνται ήδη τα νομικά πρόσωπα που ασκούν την συγκεκριμένη δραστηριότητα, (με ανάλογες ασφαλιστικές εισφορές, τέλος επιτηδεύματος και ΦΠΑ από το πρώτο ακίνητο).

4. Επιβολή ΦΠΑ, Τέλους Παρεπιδημούντων και τέλους αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής που αντικαθιστά το φόρο διαμονής: Για τους εκμισθωτές/ υπεκμισθωτές νομικά πρόσωπα/ατομικές επιχειρήσεις με ΚΑΔ βραχυχρόνιας μίσθωσης: α) το εισόδημα από βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων θα υπόκειται σε ΦΠΑ, β) θα υπόκεινται σε τέλος Παρεπιδημούντων και γ) θα υπόκεινται σε τέλος αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής που αντικαθιστά το φόρο διαμονής.

Επισημαίνεται ότι το νέο τέλος που αντικαθιστά το φόρο διαμονής, θα ισχύει και για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις των εκμισθωτών/υπεκμισθωτών φυσικών προσώπων (ιδιωτών) με ένα ή δύο ακίνητα. (περισσότερες πληροφορίες για το τέλος αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής στο τέλος του σημειώματος, στην ενότητα για τις φυσικές καταστροφές).

Η παλιά κλίμακα του φόρου διαμονής και το νέο τέλος αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής ανάλογα με την κατηγορία του καταλύματος έχουν ως εξής:

5. Εντατικοποίηση ελέγχων, με βάση τα δεδομένα των ηλεκτρονικών πλατφορμών και επιβολή κυρώσεων στις περιπτώσεις φοροδιαφυγής ή παροχής επιπρόσθετων υπηρεσιών πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων.

6. Αυστηροποίηση κυρώσεων: Σε περίπτωση μη εγγραφής στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης, αυστηροποιείται το πρόστιμο και ορίζεται, ανά χρήση, σε 50%, των ακαθαρίστων εσόδων του τελευταίου φορολογικού έτους και κατ’ ελάχιστο 5.000 ευρώ (σήμερα το πρόστιμο είναι οριζόντιο και ανέρχεται σε 5.000 ευρώ). Σε περίπτωση υποτροπής για επόμενη χρήση το ανωτέρω πρόστιμο θα διπλασιάζεται.

7. Εκμίσθωση συνόλου διαμερισμάτων πολυκατοικίας: Σε περίπτωση που το σύνολο των διαμερισμάτων πολυκατοικίας ή συγκροτήματος κατοικιών διατίθεται προς βραχυχρόνια μίσθωση, θα θεωρείται τουριστικό κατάλυμα, το οποίο θα πρέπει να διαθέτει την αντίστοιχη αδειοδότηση.

Σημειώνεται ότι στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής της ΑΑΔΕ είναι καταχωρημένα 168.819 ακίνητα που ανήκουν σε 107.719 ΑΦΜ (νομικά και φυσικά πρόσωπα). Από αυτά:
27.367 ακίνητα ανήκουν σε 5.297 νομικά πρόσωπα
141.452 ακίνητα ανήκουν σε 102.422 φυσικά πρόσωπα. Από αυτά έως 2 ακίνητα έχουν 94.982 φυσικά πρόσωπα (92,7% των φυσικών προσώπων). Τρία ή περισσότερα ακίνητα έχουν 7.440 φυσικά πρόσωπα και αντιστοιχούν σε 30.329 ακίνητα.

Συνεπώς, συνολικά θα κληθούν να καταβάλουν ΦΠΑ και τέλος παρεπιδημούντων 7.440 φυσικά πρόσωπα και 5.297 νομικά πρόσωπα με 57.696 ακίνητα (το 34,2% των ακινήτων), εκτός εάν επιλέξουν μέρος αυτών να τα μετατρέψουν σε μακροχρόνια μίσθωση. Σημειώνεται ότι 4.100 φυσικά πρόσωπα έχουν ακριβώς τρία ακίνητα (και επιπλέον 1.687 φυσικά πρόσωπα έχουν τέσσερα ακίνητα).

5. Εντατικοποίηση ελέγχων, με βάση τα δεδομένα των ηλεκτρονικών πλατφορμών και επιβολή κυρώσεων στις περιπτώσεις φοροδιαφυγής ή παροχής επιπρόσθετων υπηρεσιών πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων.

6. Αυστηροποίηση κυρώσεων: Σε περίπτωση μη εγγραφής στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης, αυστηροποιείται το πρόστιμο και ορίζεται, ανά χρήση, σε 50%, των ακαθαρίστων εσόδων του τελευταίου φορολογικού έτους και κατ’ ελάχιστο 5.000 ευρώ (σήμερα το πρόστιμο είναι οριζόντιο και ανέρχεται σε 5.000 ευρώ). Σε περίπτωση υποτροπής για επόμενη χρήση το ανωτέρω πρόστιμο θα διπλασιάζεται.

7. Εκμίσθωση συνόλου διαμερισμάτων πολυκατοικίας: Σε περίπτωση που το σύνολο των διαμερισμάτων πολυκατοικίας ή συγκροτήματος κατοικιών διατίθεται προς βραχυχρόνια μίσθωση, θα θεωρείται τουριστικό κατάλυμα, το οποίο θα πρέπει να διαθέτει την αντίστοιχη αδειοδότηση.

Σημειώνεται ότι στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής της ΑΑΔΕ είναι καταχωρημένα 168.819 ακίνητα που ανήκουν σε 107.719 ΑΦΜ (νομικά και φυσικά πρόσωπα). Από αυτά:
27.367 ακίνητα ανήκουν σε 5.297 νομικά πρόσωπα
141.452 ακίνητα ανήκουν σε 102.422 φυσικά πρόσωπα. Από αυτά έως 2 ακίνητα έχουν 94.982 φυσικά πρόσωπα (92,7% των φυσικών προσώπων). Τρία ή περισσότερα ακίνητα έχουν 7.440 φυσικά πρόσωπα και αντιστοιχούν σε 30.329 ακίνητα.

Συνεπώς, συνολικά θα κληθούν να καταβάλουν ΦΠΑ και τέλος παρεπιδημούντων 7.440 φυσικά πρόσωπα και 5.297 νομικά πρόσωπα με 57.696 ακίνητα (το 34,2% των ακινήτων), εκτός εάν επιλέξουν μέρος αυτών να τα μετατρέψουν σε μακροχρόνια μίσθωση. Σημειώνεται ότι 4.100 φυσικά πρόσωπα έχουν ακριβώς τρία ακίνητα (και επιπλέον 1.687 φυσικά πρόσωπα έχουν τέσσερα ακίνητα).

Ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αρμόδιος για την Φορολογική Πολιτική, Χάρης Θεοχάρης, δήλωσε: «Το πλέγμα των μέτρων που εξήγγειλε στη ΔΕΘ ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης αποτελεί έμπρακτη απόδειξη ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι αποφασισμένη να προχωρήσει σε ουσιαστικές και βαθιές τομές. Ειδικά σε ό,τι αφορά στη φορολογική πολιτική, έχει σχεδιαστεί ένα εκτενές πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Μέτρα όπως η υποχρεωτική διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές σε 450.000 επιχειρήσεις έως την άνοιξη του 2024, η επέκταση των ηλεκτρονικών πληρωμών σε όλη τη λιανική αγορά, η καθιέρωση των ψηφιακών τιμολογίων και των ηλεκτρονικών βιβλίων, καθώς και το ψηφιακό δελτίο αποστολής αποτελούν μέρος ενός προγράμματος επεξεργασμένου και άμεσα εφαρμόσιμου. Επιταχύνουμε  τις μεταρρυθμίσεις, υπηρετούμε το δίκαιο -παντού είναι ο πυλώνας της πολιτικής μας». Μέχρι τώρα η πολιτεία φρόντιζε για την ελάφρυνση των πολιτών από φόρους -«λιγότεροι φόροι» λέγαμε την πρώτη τετραετία, το κάναμε πράξη-, τώρα στη δεύτερη τετραετία πρέπει να κερδίσουμε τον πόλεμο κατά της φοροδιαφυγής  για να έχουμε δικαιότερη κατανομή των φόρων».