e-ΕΦΚΑ: Διευκρινίσεις για την εκκαθάριση εισφορών 2021 και για την καταβολή της πρώτης δόσης

Διευκρινίσεις για την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών 2021 των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολούμενων και των αγροτών στον e-ΕΦΚΑ δίνει η απόφαση του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ.

Υπενθυμίζεται ότι, με την εισαγωγή του νέου εισφοροδοτικού συστήματος, από 1η Ιανουαρίου 2020, το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και   αγροτών, προσδιορίζεται με βάση την επιλεγείσα ασφαλιστική κατηγορία ή την υποχρεωτική κατηγορία κατάταξης, εφόσον δεν έχει επιλεγεί ασφαλιστική κατηγορία από τον ασφαλισμένο.

Στις περιπτώσεις που παράλληλα με τη μη μισθωτή δραστηριότητα συντρέχει και μισθωτή εργασία, οι προβλεπόμενες από το άρθρο 38 του ν.4387/2016, όπως αυτές ισχύουν, μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές λαμβάνονται υπόψη και αφαιρούνται – ανά κλάδο ασφάλισης – από τους αντίστοιχους κλάδους ασφάλισης της προβλεπόμενης κατηγορίας εισφορών μη μισθωτών. Το αποτέλεσμα προσδιορίζει τις εισφορές από την άσκηση του ελευθέρου επαγγέλματος, αυτοαπασχόλησης ή αγροτικής δραστηριότητας βάσει των άρθρων 31, 35, 36, 37 και 45 του ν.4670/2020.

Ειδικότερα, για τον προσδιορισμό της μηνιαίας εισφοράς μη μισθωτού λαμβάνονται – ανά κατηγορία – υπόψη τα εξής:

• Για τους ελεύθερους επαγγελματίες,  τους αυτοαπασχολούμενους και  τους  αγρότες με παράλληλη Μισθωτή απασχόληση, το ποσό εισφοράς, ανά κλάδο ασφάλισης, από τη μισθωτή
  απασχόληση δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού της δεύτερης (2ης), ασφαλιστικής κατηγορίας ή της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας εφόσον αυτή είναι μεγαλύτερη.
• Για τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες,  τους αυτοαπασχολούμενους (έως 5 έτη ασφάλισης) με παράλληλη Μισθωτή απασχόληση, το ποσό εισφοράς ανά κλάδο ασφάλισης από τη μισθωτή απασχόληση δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού της πρώτης (1ης) ασφαλιστικής κατηγορίας ή της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας εφόσον αυτή είναι μεγαλύτερη.
• Για τους ελεύθερους επαγγελματίες,  τους αυτοαπασχολούμενους και  τους αγρότες με παράλληλη Μισθωτή απασχόληση, το ποσό εισφοράς, ανά κλάδο Επικουρικής ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών, από τη μισθωτή απασχόληση δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας.
• Για τους ασφαλισμένους που αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών (ΔΠΥ) μέχρι και δύο εργοδότες (παρ. 9 άρθρ. 39 του ν. 4387/2016 όπως ισχύει), το ποσό της εισφοράς, ανά κλάδο ασφάλισης, από τη μισθωτή απασχόληση δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού της επιλεγείσας ασφαλιστικής κατηγορίας. Εφόσον προκύψει διαφορά, αυτή καταλογίζεται στον ασφαλισμένο για τον αντίστοιχο Κλάδο Ασφάλισης Μη Μισθωτού.

Στην απόφαση επισημαίνονται τα εξής:

Η εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών έτους 2021

Η εκκαθάριση ασφαλιστικών εισφορών έτους 2021, πραγματοποιήθηκε σε ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους και τους  αγρότες για τους μήνες του έτους που:

• Είχε τεθεί σε αναστολή η έκδοση του ειδοποιητηρίου καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και ελήφθησαν στοιχεία από παράλληλη άσκηση μισθωτής εργασίας ή υπαγωγής στις διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 39 του ν.4387/2016, όπως ισχύουν.
•  Είχε τεθεί σε αναστολή η έκδοση του ειδοποιητηρίου καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και δεν ελήφθησαν στοιχεία από παράλληλη άσκηση μισθωτής εργασίας ή υπαγωγής στις διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 39 του ν.4387/2016 όπως ισχύουν.
•  Έχει εκδοθεί ειδοποιητήριο καταβολής ασφαλιστικών εισφορών και ελήφθησαν στοιχεία εισφορών από παράλληλη άσκηση μισθωτής εργασίας ή υπαγωγής στις διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016, όπως ισχύουν.

 Πώς γίνεται η εκκαθάριση των εισφορών

Για την υλοποίηση της διαδικασίας ακολουθήθηκαν οι πιο κάτω ενέργειες:

• Για το σύνολο των μη μισθωτών ασφαλισμένων που κατά το έτος 2021 είχε υποβληθεί Αναλυτική Περιοδική Δήλωση Κοινών Επιχειρήσεων ή Δημοσίου Τομέα ή ΝΑΤ προσδιορίστηκε το ύψος των μηνιαίων ασφαλιστικών εισφορών (εργοδοτικές + ασφαλισμένου) – ανά κλάδο ασφάλισης.
  Ποσά που αντιστοιχούν σε Δώρα Εορτών και Επίδομα Αδείας δεν συνυπολογίστηκαν κατά τον προσδιορισμό των μηνιαίων εισφορών.
• Πραγματοποιήθηκε υπολογισμός των καταβλητέων ασφαλιστικών εισφορών, ανά μήνα, ως εξής: Από την προβλεπόμενη, κατά τα ανωτέρω, μηναία εισφορά μη μισθωτού αφαιρέθηκε, ανά κλάδο, το ποσό εισφοράς από την έμμισθη εργασία.
• Πραγματοποιήθηκε υπολογισμός των καταβληθεισών εισφορών, ως εξής:

α.Υπολογίστηκαν τα ποσά που είχαν εξοφλήσει εισφορές μηνών που εντάχθηκαν στην διαδικασία εκκαθάρισης, συμπεριλαμβανομένων των Γραμματίων Προείσπραξης των Δικηγορικών Συλλόγων από τη μη μισθωτή δραστηριότητα.

β. Από τη σύγκριση των ανωτέρω ποσών (Καταβλητέες – Καταβληθείσες εισφορές) προσδιορίστηκε το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης, το οποίο μπορεί να είναι χρεωστικό, πιστωτικό ή μηδενικό.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Από την ανωτέρω διαδικασία της εκκαθάρισης έχουν εξαιρεθεί μη μισθωτοί ασφαλισμένοι με παράλληλη μισθωτή απασχόληση στον Δημόσιο Τομέα, για τους οποίους εκκρεμεί η υποβολή Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων (ΑΠΔ) έτους 2021. Για σχετική ενημέρωσή τους εμφανίζεται ενημερωτικό μήνυμα στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες.

Η διαχείρηση αποτελέσματος εκκαθάρισης εισφορών έτους 2021- Πότε πρέπει να γίνει η καταβολή της πρώτης δόσης

Το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης γνωστοποιείται στους ασφαλισμένους με ανάρτηση Ειδοποιητηρίου Εκκαθάρισης στις Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες e-ΕΦΚΑ. Παράλληλα ενημερώνεται η μηχανογραφική εφαρμογή «Ασφάλιση – Έσοδα Μη Μισθωτών ασφαλισμένων e-ΕΦΚΑ».

• Το χρεωστικό υπόλοιπο της εκκαθάρισης, σύμφωνα με την αριθμ. 631/42/17.11.2022 απόφαση του ΔΣ e-ΕΦΚΑ, αναζητείται ισόποσα κατανεμημένο σε 6  μηνιαίες δόσεις – όπως αυτό αναζητήθηκε και κατά την εκκαθάριση εισφορών έτους 2020. Ως προθεσμία εμπρόθεσμης καταβολής της πρώτης  δόσης εκκαθάρισης ορίστηκε η 30η  Δεκεμβρίου 2022.
• Κάθε επόμενη δόση καταβάλλεται, μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα, με τελευταία δόση τις  31 Μαΐου  2023.
• Μετά την ημερομηνία εμπρόθεσμης πληρωμής, οι δόσεις καθίστανται ληξιπρόθεσμες και επιβαρύνονται, κατά τα γνωστά, με τις νόμιμες προσαυξήσεις (ν.4158/2013).
• Το πιστωτικό υπόλοιπο της εκκαθάρισης, επιστρέφεται στους δικαιούχους σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 104 του ν.4387/2016 όπως ισχύει και την οριζόμενη διαδικασία από την αριθ. Δ.15/Δ’/90598/11.11.2021 (ΦΕΚ Β’ 5404/22-11-2021) ΥΑ, με θέμα «Καθορισμός της διαδικασίας συμψηφισμού και επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών στον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.)».

Οι ασφαλισμένοι με πιστωτική εκκαθάριση θα ενημερωθούν για την διαδικασία επιστροφής με:

• ανάρτηση προσωποποιημένου μηνύματος στον λογαριασμό τους στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες (Εισφορές Μη Μισθωτών e-ΕΦΚΑ → Μηνύματα) και
• αποστολή μηνύματος στην δ/νση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (email) που έχουν δηλώσει στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες για να λαμβάνουν ενημερώσεις.
• (Ατομικά Στοιχεία-email ή Εισφορές Μη Μισθωτών e-ΕΦΚΑ ^ Ατομικά Στοιχεία-email).

Η απεικόνιση εκκαθάρισης εισφορών

i. Στο Μηχανογραφικό Σύστημα «Ασφάλιση – Έσοδα Μη Μισθωτών ασφαλισμένων» στην οθόνη «Στοιχεία εκκαθάρισης».

ii. Στις Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες, προς ενημέρωση των ασφαλισμένων (Εισφορές Μη Μισθωτών e-ΕΦΚΑ → Ηλ. Υπηρεσίες → Υποχρεώσεις Κοινωνικής Ασφάλισης → Εκκαθαρίσεις).
Υπενθυμίζουμε ότι, στο ειδοποιητήριο εκκαθάρισης απεικονίζονται όλοι οι μήνες ασφάλισης του έτους 2021 αλλά στη διαδικασία εκκαθάρισης συμμετέχουν μόνο οι μήνες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής όπως προαναφέρθηκε, για τους οποίους εμφανίζονται συμπληρωμένα ποσά εισφορών.

Ενημέρωση ασφαλισμένων μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας  (email)

Όπως είναι γνωστό, για την ενημέρωση των ασφαλισμένων πραγματοποιείται, αποστολή προσωποποιημένων μηνυμάτων στον ατομικό λογαριασμό μη μισθωτού στις Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες e-ΕΦΚΑ (Εισφορές Μη Μισθωτών e-ΕΦΚΑ → Μηνύματα).

Στο πλαίσιο ενεργειών για την έγκαιρη ενημέρωση των Ελευθέρων Επαγγελματιών, Αυτοαπασχολουμένων και Αγροτών, προκειμένου να διασφαλίζουν τη διατήρηση δικαιωμάτων ή παροχών όπως ασφαλιστική ενημερότητα, ικανότητα, συνταξιοδότηση κλπ -παράλληλα με την ανάρτηση προσωποποιημένων μηνυμάτων στον λογαριασμό τους- έχει τεθεί σε λειτουργία η μαζική αποστολή ηλεκτρονικών ενημερωτικών μηνυμάτων στη δ/νση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (email) που έχουν δηλώσει οι ασφαλισμένοι, (Ατομικά Στοιχεία-email ή Εισφορές Μη Μισθωτών e-ΕΦΚΑ ^ Ατομικά Στοιχεία-email), για θέματα που τους αφορούν.

Αναφορικά με την εν λόγω διαδικασία εκκαθάρισης εισφορών 2021, για ενημέρωση των ασφαλισμένων ήδη έχει σταλεί μέσω email ενημερωτικό σημείωμα και θα ακολουθήσουν επιπλέον ενημερώσεις όπου απαιτηθεί.

Προτείνεται στους ασφαλισμένους η δήλωση δ/νσης ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (Ατομικά Στοιχεία-email ή Εισφορές Μη Μισθωτών e-ΕΦΚΑ ^ Ατομικά Στοιχεία-email) για έγκαιρη ενημέρωση και για την διασφάλιση των δικαιωμάτων τους σε συνδυασμό με τον προγραμματισμό εξυπηρέτησης των ασφαλιστικών τους υποχρεώσεων.

Τροποποίηση /λήξη εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών έτους 2021

Με το αριθμ. πρωτ 439758/Σ.139312/02.11.2021 Γενικό Έγγραφο του e-ΕΦΚΑ δόθηκαν μεταξύ άλλων οδηγίες – διευκρινίσεις σχετικά:

α) με τη μεθοδολογία που ακολουθείται για τον προσδιορισμό των ασφαλιστικών εισφορών κατά την τροποποίηση και

β) τις ενέργειες και τη διαδικασία που ακολουθούνται σε μηνιαία ροή και – μέχρι την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης (6μηνο).

Επισημαίνεται  ότι, το ειδοποιητήριο εκκαθάρισης τροποποιείται στις περιπτώσεις μεταβολών (π.χ ασφαλιστικών και επαγγελματικών ιδιοτήτων ασφάλισης, του χρόνου ασφάλισης μισθωτού, της ασφαλιστικής κατηγορίας επιλογής/κατάταξης του έτους αναφοράς, των μηνιαίων εισφορών ανά κλάδο ασφάλισης από παράλληλη μισθωτή εργασία ή λόγω υπαγωγής στις διατάξεις της παρ.9 άρθρου 39 του ν.4387/2016, όπως αυτές ισχύουν, κλπ.), οι οποίες επέρχονται εντός της χρονικής περιόδου που έχουν προσδιορισθεί οι δόσεις εκκαθάρισης (6μηνο).

Μετά την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης (πέρας της τελευταίας δόσης εκκαθάρισης), ακολουθεί η τελική αποτύπωση και τακτοποίηση των μηνιαίων ασφαλιστικών εισφορών που είχαν ενταχθεί σε εκκαθάριση.

Ακολούθως μεταβολές που τροποποιούν τις μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές αναζητούνται ως χρεώσεις ή αποδίδονται ως πιστώσεις με την τρέχουσα εισφορά, κατά τα γνωστά. Εφόσον δεν υφίστανται τρέχουσες εισφορές (λόγω αναστολής έκδοσης ειδοποιητηρίων ή διακοπής της ασφάλισης), εκδίδεται το τρέχον ειδοποιητήριο με τα ανωτέρω ποσά.

Σχετικές οδηγίες έχουν δοθεί με το αριθμ. πρωτ. 103299/Σ.30084/03.03.2022 Γενικό Έγγραφο του e-ΕΦΚΑ.