Τρεις είναι οι υποψήφιοι στις σημερινές προεδρικές εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία. Η αγωνία είναι μεγάλη για το ποιος θα γίνει ο πέμπτος πρόεδρος της βαλκανικής χώρας, από τότε που αυτή απέκτησε την ανεξαρτησία της από την πρώην Γιουγκοσλαβία το 1991.
Oι τελευταίες δημοσκοπήσεις δίνουν προβάδισμα και ποσοστό γύρω στο 27% στον κεντροαριστερό υποψήφιο Στέβο Πενταρόφσκι, που έχει την υποστήριξη των κυβερνώντων Σοσιαλδημοκρατών και του αλβανικού κόμματος DUI, που μετέχει στην κυβέρνηση. Ακολουθεί με ποσοστό 23,5% η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα-Ντάβκοβα, καθηγήτρια Νομικής, η οποία στηρίζεται από το VMRO-DPMNE. O Mπλέριμ Ρέκα, που εκπροσωπεί δύο μικρά αλβανικά κόμματα, ενδέχεται να μην φτάσει στον β´ γύρο, αφού σύμφωνα με δημοσκοπήσεις λαμβάνει ποσοστό γύρω στο 11%.
Ο Ιβάνοφ αποχωρεί
Η θητεία τον νυν συντηρητικού προέδρου Γιόργκι Ιβάνοφ λήγει στις 12 Μαΐου. Ο Ιβάνοφ ήταν σφοδρός πολέμιος της συμφωνίας μεταξύ της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης με τη γειτονική Ελλάδα για την αλλαγή του ονόματος της χώρας σε Βόρεια Μακεδονία, μια συμφωνία που έβαλε τέλος σε μια διαμάχη που διήρκεσε δεκαετίες. Τους προηγούμενους μήνες ο Ιβάνοφ αρνήθηκε να υπογράψει όλους τους νόμους που πέρασαν από το εθνικό κοινοβούλιο και έφεραν το όνομα Βόρεια Μακεδονία. Το VMRO-DPMNE και η υποψήφια του χρησιμοποίησαν τις προεδρικές εκλογές για να ασκήσουν κριτική στη συμφωνία με την Ελλάδα, μολονότι εάν εκλεγεί δεν είναι σίγουρο ότι θα συνεχίσει να τηρεί τη γραμμή του προκατόχου της. Εντούτοις η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα-Ντάβκοβα αυτή τη στιγμή ποντάρει πολλά στην ισχυρή βάση που έχει το κόμμα της αλλά και στο εθνικιστικό κλίμα μεταξύ πολλών πολιτών απέναντι στη συμφωνία με την Ελλάδα.
Η προοπτική του ΝΑΤΟ και της ΕΕ
Από την πλευρά του ο Πενταρόφσκι, επίσης καθηγητής Νομικής και πρώην σύμβουλος δυο προέδρων της χώρας καθώς και της κυβέρνησης, κατά την προεκλογική του καμπάνια προσπάθησε να εστιάσει στις θετικές πτυχές της συμφωνίας με την Ελλάδα, προτάσσοντας την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ευρωπαϊκή προοπτική, δυο θέματα που είχαν παγώσει για πάνω από δέκα χρόνια λόγω της διαμάχης για το ονοματολογικό με την Ελλάδα. Το ΝΑΤΟ ήδη έχει ανοίξει τις πύλες του για την Βόρεια Μακεδονία, η ΕΕ θα αποφασίσει προς το τέλος Ιουνίου εάν θα δώσει στη χώρα ημερομηνία για να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Ο Πενταρόφσκι ενδέχεται να χάσει ψήφους από τους Σλαβομακεδόνες πολίτες αλλά μπορεί να υπολογίζει στις ψήφους πολιτών από τις υπόλοιπες εθνικές ομάδες που συνθέτουν αυτή την πολυεθνική χώρα: τους Αλβανούς, τους Ρομά, τους Τούρκους και τους Βλάχους.
Ο ρόλος του προέδρου είναι κυρίως συμβολικός, ωστόσο είναι αυτός που υπογράφει τους ψηφισμένους από το κοινοβούλιο νόμους και είναι ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων. Για τα δύο μεγάλα κόμματα πάντως οι προεδρικές εκλογές θα είναι η πρώτη φορά που θα αναμετρηθούν μετά την αλλαγή του ονόματος της χώρας και την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Αναμένεται πάντως ότι το αποτέλεσμα θα κριθεί στον β´ γύρο στις 5 Μαΐου μεταξύ Πενταρόφσκι και Σιλιάνοφσκα-Ντάβκοβα. Σημαντικό εμπόδιο βέβαια και για τους δύο είναι ότι βάσει του εκλογικού νόμου το αποτέλεσμα θα μπορεί να θεωρείται νόμιμο μόνο αν η συμμετοχή ξεπεράσει το 40%.
Μια νέα πολιτική κρίση;
Με εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες να έχουν εγκαταλείψει τη χώρα την τελευταία δεκαετία υπάρχουν αμφιβολίες κατά πόσο οι εκλογικές λίστες αντικατοπτρίζουν τον πραγματικό αριθμό των ψηφοφόρων. Οι σημερινοί ψηφοφόροι υπολογίζονται σε 1,8 εκατ. κι έτσι η υπέρβαση του εκλογικού ορίου του 40% φαντάζει δύσκολη. Επίσης το κλίμα είναι απαισιόδοξο δεδομένου ότι ενδέχεται πολλοί να μην ψηφίσουν λόγω απογοήτευσης ή απάθειας απέναντι στην πολιτική τόσο της κυβέρνησης όσο και της αντιπολίτευσης. Σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή Πέταρ Ασνόφσκι το VMRO-DPMNE ενδέχεται να επιχειρήσει πάντως μποϊκοτάζ στον β´ γύρο των προεδρικών εκλογών για να προκαλέσει πρόωρες εθνικές εκλογές ή για να χρησιμοποιήσει μια νέα πολιτική κρίση ως μέσο πίεσης προς την κυβέρνηση. Εάν από τις εκλογές δεν αναδειχθεί τελικά πρόεδρος, το σενάριο πρόωρων εκλογών το φθινόπωρο είναι το πιο πιθανό.
στο 