Με τη χώρα να μετρά ακόμα πληγές από τα πύρινα μέτωπα, τα καμένα στρέμματα να αγγίζουν μόνο για φέτος το 1 εκατομμύριο και έχοντας ως δεδομένο ότι από το 2000 έχει μειωθεί κατά 4,8% η έκταση των δασών, κρίνεται κάτι περισσότερο από απαραίτητο για τους ειδικούς να υπάρξουν ριζικές αλλαγές. Ήδη, η κυβέρνηση προανήγγειλε ότι για τις περιοχές της Αττικής και της Εύβοιας που υπέστησαν σοβαρά προβλήματα από τις δεκάδες δασικές πυρκαγιές θα γίνει, μεταξύ άλλων, χαρτογράφηση των καμένων εκτάσεων με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων, ενώ θα κηρυχθούν αναδασωτέες σε διάστημα 30 ημερών, αντί για 90 που ίσχυε έως σήμερα.
Ωστόσο, το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει προχωρήσει στη σύνταξη του Εθνικού Σχεδίου Αναδασώσεων 2020 – 2030, το οποίο θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο για καταστάσεις όπως αυτές που διαδραματίζονται αυτήν τη στιγμή στη χώρα, όπως αναφέρει η εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος”.
Όπως έχει δείξει η… ιστορία, έργα δάσωσης ή αναδάσωσης εκτελούνται αποσπασματικά, συνήθως έπειτα από καταστροφικές πυρκαγιές, συχνά χωρίς σχεδιασμό και σε εθελοντική βάση. Τουλάχιστον τα τελευταία 25 χρόνια δεν υφίσταται ένα συνεκτικό εθνικό πλαίσιο αναδασώσεων ούτε διατίθενται σοβαρές κρατικές ενισχύσεις γι’ αυτόν τον σκοπό.
Σύμφωνα με τον υφυπουργό Περιβάλλοντος, Γιώργο Αμυρά, 30 εκατομμύρια δέντρα θα φυτευτούν στη χώρα με χρηματοδότηση που έχει εξασφαλιστεί από το Ταμείο Ανάκαμψης στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Αναδάσωσης. Οι αναδασώσεις θα γίνουν σε περιοχές που δεν υπάρχει η διαδικασία της φυσικής αναδάσωσης και επιπλέον θα πραγματοποιηθούν και δασώσεις. Ολες οι αναδασώσεις και οι δασώσεις θα γίνουν με σπόρους και ποικιλίες τοπικές ανάλογα με την περιοχή, γενετικά ελεγμένα, έτσι ώστε να μη διαταραχθούν η βιοποικιλότητα και ο χαρακτήρας της κάθε περιοχής σε σχέση με το δάσος.
Βασικό ρόλο στο έργο θα διαδραματίσουν τα δημόσια φυτώρια, τα οποία και θα αναλάβουν τις έρευνες για τους κατάλληλους σπόρους. Παράλληλα, οι αναδασώσεις θα λάβουν χώρα με τα κατάλληλα δέντρα έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα φυσικό αντιπυρικό τείχος.
Τι όμως προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων 2020 – 2030 αναλυτικά; Σύμφωνα με πληροφορίες του “Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής”, πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόγραμμα αναδάσωσης που έχει γίνει στη χώρα, θα έχει 10ετή διάρκεια και προβλέπει τη δάσωση και την αναδάσωση συνολικής έκτασης 500.000 στρεμμάτων που έχουν καεί, αποψιλωθεί ή υποβαθμισθεί, θα εμπλουτίσει την Ελλάδα με 30 εκατομμύρια πιστοποιημένα δέντρα και θα χρηματοδοτηθεί με 310 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Μαζί με τη χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ ο συνολικός προϋπολογισμός θα ξεπεράσει τα 700.000.000 ευρώ μέχρι το 2030.
Ειδικότερα, το Εθνικό Σχέδιο Αναδασώσεων θα υλοποιηθεί σε 5 φάσεις:
» Στο πρώτο στάδιο, έχει εκπονηθεί ήδη από το Τμήμα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ η μελέτη εντοπισμού & ιεράρχησης των περιοχών που θα αναδασωθούν σε εθνικό επίπεδο, με βάση επιστημονικά κριτήρια. Προτεραιότητα δίνεται στις περιοχές όπου δεν επαρκεί η φυσική αναδάσωση. Επίσης, προτεραιότητα θα δοθεί στα περιαστικά δάση (πυρκαγιά στο Μάτι και την Κινέτα κ.λπ.).
» Το δεύτερο στάδιο αφορά στη δημιουργία ομάδας εργασίας για τον συντονισμό και την παρακολούθηση του έργου εντός του 2020. Σκοπός της ομάδας ήταν η κινητοποίηση στην κατάλληλη ώρα εθελοντών (π.χ. Μη κυβερνητικές Οργανώσεις, μαθητές κ.ά.), καθώς και η ενεργοποίηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
» Το τρίτο στάδιο αφορά στην οργάνωση, στον σχεδιασμό και την προετοιμασία του έργου των αναδασώσεων, με την εκπόνηση των ειδικών μελετών δάσωσης των επιλεγμένων περιοχών.
» Το τέταρτο στάδιο αφορά στην υλοποίηση των αναδασώσεων και θα εξελιχθεί μέχρι το 2026.
» Το πέμπτο στάδιο ολοκληρώνει τον επιχειρησιακό σχεδιασμό μέχρι το 2030 και περιλαμβάνει την εγκαθίδρυση μηχανισμού προστασίας, διατήρησης και παρακολούθησης των εγκατεστημένων αναδασώσεων.
Πιο συγκεκριμένα, η εκτίμηση του προϋπολογισμού υλοποίησης για την επόμενη δεκαετία είναι 703.998.000 ευρώ. Υπολογίζεται ότι θα αναδασωθούν πανελλαδικά περίπου 500.000 στρέμματα καμένων και υποβαθμισμένων εκτάσεων. Μάλιστα, σε 13 ηπειρωτικές και νησιωτικές περιοχές θα εγκατασταθούν περί τα 30.000.000 πιστοποιημένα και επιλεγμένα δασικά φυτώρια. Η μέση τιμή οριοθέτησης, μελέτης, αναδάσωσης, επικοινωνίας και παρακολούθησης ενός στρέμματος ισούται με 1.408 ευρώ.
Προετοιμασία
Όσον αφορά στην προετοιμασία του έργου των αναδασώσεων, προβλέπεται να γίνει πρώτα:
- Ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης κάθε περιοχής, μελέτη των ιδιαίτερων οικολογικών, αβιοτικών και κλιματοεδαφικών συνθηκών κάθε τόπου.
- Εκτίμηση των χαρακτηριστικών και της ιδιαιτερότητας των τοπίων που συνθέτουν μια περιοχή.
- Αξιολόγηση της αυτοφυούς χλωρίδας και επιλογή των κατάλληλων δασοπονικών ειδών.
- Ενίσχυση της εθνικής υποδομής (δασικά φυτώρια) για την παραγωγή του φυτευτικού υλικού των αναδασώσεων.
- Επιλογή εφαρμοστέας μεθόδου εγκατάστασης των φυτωρίων και επισήμανση αναγκαίων τεχνικών έργων.
- Πρωτόκολλο προστασίας και περιποίησης του φυτευτικού υλικού.
- Πρόβλεψη συμπληρωματικών φυτεύσεων και αντιμετώπισης ασθενειών των φυτών.
- Προσδιορισμός των απαιτούμενων μέτρων διαφύλαξης, μετά την εκτέλεση των αναδασώσεων.
- Σχεδιασμός μηχανισμού παρακολούθησης των αναδασωτέων εκτάσεων.
Στο στάδιο υλοποίησης του έργου, με διάρκεια υλοποίησης τους 48 μήνες, περιλαμβάνονται οι διαγωνιστικές διαδικασίες με ανάδειξη αναδόχων, η εκτέλεση έργων με εποπτεία από τις κατά τόπους δασικές υπηρεσίες, προπαρασκευαστικές εργασίες και μέτρα, η εγκατάσταση φυτευτικού υλικού στο ενδεδειγμένο χρονικό διάστημα, οι εργασίες περιποίησης, υποστήριξης και προστασίας των αναδασωμένων επιφανειών, η συντήρηση και η άρδευση των αναδασώσεων για χρονικό διάστημα 2-3 ετών, η αντικατάσταση απωλειών και οι συμπληρωματικές φυτεύσεις και, τέλος, η ολοκλήρωση έργου αναδασώσεων με παραλαβή των εκτάσεων από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες.
στο 