Επτά λύσεις για τα «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια

Την περασμένη εβδομάδα το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός συντονιστικού μηχανισμού μεταξύ των τεσσάρων μεγάλων τραπεζών με βάση μελέτη της McKinsey, και στόχο την ταχύτερη αντιμετώπιση μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων μεγάλων επιχειρήσεων, ύψους 15 δισ. ευρώ. Όμως ο στόχος του χρόνου έχει ήδη παραβιαστεί. Η μελέτη προτείνει επίσης να υπάρχει εναλλασσόμενη ανά εξάμηνο προεδρία στον συντονιστικό μηχανισμό και να παραχωρείται η πρωτοβουλία των κινήσεων για κάθε εξεταζόμενο δάνειο ξεχωριστά, στην τράπεζα που διαθέτει τη μεγαλύτερη «έκθεση».

Το χρονοδιάγραμμα ωστόσο έχει πέσει εκτός, καθώς το 2016 όπως όλα κατατείνουν θα είναι έτος προετοιμασίας και όσα γίνονται αποτελούν κινήσεις προετοιμασίας, όπως η πρόσφατη ανακοίνωση για συνεργασία μεταξύ των Eurobank, Αlpha Bank και KKR.

Oι τράπεζες εδώ και αρκετό καιρό έχουν όλες έλθει στο ίδιο τραπέζι συζήτησης ,αφού τα περισσότερα δάνεια αφορούν πλέον της μιας.

Με βάση τη μελέτη, η προτεινόμενη περίμετρος μη εξυπηρετούμενων πιστοδοτήσεων που μπορούν να ενταχθούν στον μηχανισμό αφορά δάνεια ύψους 15 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 11 δισ. βρίσκονται σε καθυστέρηση, ενώ τα υπόλοιπα είναι μεν ενήμερα, κρίνεται όμως ότι δεν μπορούν να εξοφληθούν, αν δεν ρευστοποιηθούν οι εξασφαλίσεις τους.

Τα παραπάνω δάνεια αφορούν σε 168 ομίλους και επελέγησαν από ένα δείγμα 1.200 επιχειρήσεων (σ.σ. σε ενοποιημένη βάση) με τζίρο άνω των 20 εκατ. ευρώ και δανειακά ανοίγματα άνω των 10 εκατ. ευρώ.

Η συνολική δανειακή έκθεση του δείγματος ανέρχεται σε 36 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 20 δισ. είναι μη εξυπηρετούμενα.

Από το δείγμα αφαιρέθηκαν οι επιχειρήσεις που κρίνονται βιώσιμες ή σχεδόν βιώσιμες, καθώς και τα δάνεια που έχουν καταγγελθεί από τις τράπεζες, ενώ στοιχεία διατέθηκαν από Eurobank, Πειραιώς και Εθνική, με την Alpha να μη συμμετέχει επικαλούμενη τυχόν νομικές επιπλοκές από την παροχή των σχετικών στοιχείων.

Είναι πάντως ενδιαφέρουσα και η κλαδική προσέγγιση της μελέτης.

Οι κλάδοι που χρήζουν αναδιάρθρωσης είναι εκείνοι του τουρισμού, υγείας-φαρμάκων, μεταφορών, τροφίμων-ποτών και ιχθυοκαλλιεργειών.

Πρόκειται για κλάδους με συνολική δανειακή έκθεση 7,5 δισ., εκ των οποίων τα 4,5 δισ. είναι δάνεια σε καθυστέρηση.

Το νέο θεσμικό πλαίσιο για τα επιχειρηματικά δάνεια επιχειρεί να άρει μία σειρά από εμπόδια νομικά ή φορολογικά. Ωστόσο, το δεύτερο σκέλος με βάση τα νέα σχέδια νόμου υποπίπτει σε σχετική κριτική.

Μπορεί δηλαδή να αίρονται φορολογικά εμπόδια όπου οι ρυθμίσεις δανείων θεωρούντο τεκμήρια, από την άλλη πλευρά εκτιμάται πως στις μεταβιβάσεις δανείων εισέρχεται ΦΠΑ.

Οι τράπεζες θα πρέπει να ενισχύσουν περαιτέρω τις δυνατότητες αναδιάρθρωσης των δανείων μεγάλων επιχειρήσεων, κατηγοριοποιώντας τα δάνεια με βάση συγκεκριμένες λύσεις, να ενθαρρύνουν μεθόδους αναδιάρθρωσης μακροπρόθεσμου ορίζοντα και να αναπτύξουν τις ικανότητες του προσωπικού που είναι υπεύθυνο για τις ρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν.

Οι εκτιμήσεις είναι πως το τέλος του 2016 θα υπάρξουν οι πρώτες ενδείξεις για μία καλύτερη εικόνα στους ισολογισμούς των τραπεζών σε ότι αφορά τα κόκκινα δάνεια.

Στις προτάσεις που προκρίνονται για τα επιχειρηματικά δάνεια, οι οποίες όμως θα «κουμπώσουν» με τον Κώδικα Δεοντολογίας της ΤτΕ που θα αλλάξει ελαφρώς, σύμφωνα με την Ημερησία είναι:

• Τιτλοποίηση δανείων και πώληση των ομολόγων σε υψηλή τιμή.

• Ανταλλαγή μέρους του δανείου με συμμετοχή των funds, των τραπεζών ή των joint ventures που θα δημιουργηθούν, στο μετοχικό κεφάλαιο της «προβληματικής» εταιρείας.

• Υποχρεωτικά business plans για την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων με «κόκκινα» δάνεια.

• Αν χρειαστεί, ανάληψη του management από άτομα εκτός της εταιρείας. Αν μάλιστα δεν υπάρχει συνεργασία με το διοικητικό συμβούλιο της επιχειρήσεων μπορεί να αποφασίζεται ακόμη και απομάκρυνσή του.

• Πώληση περιουσιακών στοιχείων και ρευστοποίηση εξασφαλίσεων

• Διαγραφή μέρους των οφειλών.

• Αμεση αναχρηματοδότηση επιχειρήσεων που «βαθμολογούνται» ως βιώσιμες και μπορούν να αναπτυχθούν.

Με ΦΠΑ οι προμήθειες

Το πολυνομοσχέδιο αναφέρει ότι στις συμβάσεις πώλησης και μεταβίβασης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις, καθώς και στις συμβάσεις ανάθεσης διαχείρισης «θα εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα ΦΠΑ». Η εισηγητική που συνοδεύει το νομοσχέδιο δεν δίνει πρόσθετες πληροφορίες. Οι γνωρίζοντες τις διαστάσεις του νομοσχεδίου σημειώνουν πως η διάταξη επιβάλλει σίγουρα ΦΠΑ στις προμήθειες διαχείρισης που θα χρεώνει η αδειοδοτημένη εταιρεία στην τράπεζα. Στον αντίποδα οι πωλήσεις δανειακών απαιτήσεων ενδέχεται να εξαιρεθούν από την επιβολή ΦΠΑ, εφόσον ισχύσουν οι παλαιότερες ερμηνευτικές διατάξεις, που απαλλάσσουν τις τράπεζες από την παραπάνω υποχρέωση.

Κυβερνητικές πληροφορίες σημειώνουν πως η συγκεκριμένη ρύθμιση επιβάλλεται από κοινοτική οδηγία. Το μόνο βέβαιο είναι πως πλέον ξεκαθαρίζει πως στις μεταβιβάσεις δανείων φόρος δεν πρόκειται να υπάρξει, ενώ στόχος είναι τα δάνεια αυτά να διαμορφώσουν μία εξωγενή αγορά. Τόσο στα επιχειρηματικά δάνεια όσο και στα στεγαστικά ή άλλα δάνεια ιδιωτών απαλλάσσεται από τη μεταβίβαση των εμπράγματων δικαιωμάτων του δανείου η πρώτη κατοικία μέχρι του ποσού των 140.000 ευρώ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι μέσα στον Ιούνιο θα υπάρξει νέα μελέτη για τα «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια.