Διευρύνονται οι αρμοδιότητες του Συνηγόρου του Πολίτη και, συνακόλουθα, ενισχύεται ο ρόλος του για την προάσπιση και διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για τις σημαντικές αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο για την κύρωση οδηγιών που αφορούν στην ισότητα μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής του υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο βρίσκεται ήδη στη Βουλή, μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Συνήγορος του Πολίτη, Ανδρέας Ποττάκης.
Με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, ο Συνήγορος του Πολίτη λειτουργεί ως φορέας παρακολούθησης και καταπολέμησης των διακρίσεων στο δημόσιο τομέα. Αλλά, το νέο νομοθέτημα -ενσωματώνοντας κοινοτικές οδηγίες- διευρύνει αυτό το ρόλο και στον ιδιωτικό τομέα. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ποττάκης, μέχρι σήμερα, όσον αφορά στον ιδιωτικό τομέα, ο Συνήγορος του Πολίτη είναι φορέας παρακολούθησης και προώθησης της ίσης μεταχείρισης ή των ίσων ευκαιριών στις εργασιακές σχέσεις μόνο σε σχέση με το φύλο.
Με το νέο νομοσχέδιο «έχουμε διεύρυνση στις εργασιακές σχέσεις και στον ιδιωτικό τομέα, έναντι πάσης φύσεως διακρίσεων, φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών πεποιθήσεων, ευπαθών ομάδων, ΑμεΑ, ομάδων που έχουν ιδιαίτερες ανάγκες λόγω της ηλικίας τους, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, όπως αποτυπώνεται στο σχέδιο νόμου».
Ουσιαστικά, αυτό που επισημαίνει ο κ. Ποττάκης είναι ότι όσον αφορά στον ιδιωτικό τομέα, επέρχεται μία κλιμακούμενη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Συνηγόρου του Πολίτη στον τομέα της εργασίας, σε σχέση με την καταπολέμηση των διακρίσεων. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, επέρχεται διεύρυνση, σε σχέση με το υφιστάμενο καθεστώς. Σε ερώτηση αν αυτές οι διακρίσεις αφορούν και διακρίσεις σχετικές με το Σύμφωνο Συμβίωσης σε σύγκριση με το γάμο, ο κ Ποττάκης αναφέρει: «όταν μιλάει ο νόμος για οικογενειακή κατάσταση και άρση πάσης φύσεως διάκρισης, προφανώς αφορά και στο Σύμφωνο Συμβίωσης».
Αναφορικά με τον έλεγχο, σε ζητήματα πειθαρχικής φύσης, που θα μπορεί πλέον να ασκεί ο Συνήγορος του Πολίτη στα Σώματα Ασφαλείας, στην αστυνομία, στο λιμενικό, στην πυροσβεστική αλλά και στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους -πεδίο, άλλοτε άβατο για το Συνήγορο του Πολίτη- πρόκειται για μια νέα αρμοδιότητα, με την οποία επιφορτίζεται η Ανεξάρτητη Αρχή, για το λόγο ότι η Ελλάδα έχει καταδικαστεί επανειλημμένως, στο παρελθόν, από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Και τούτο, διότι έχει διαπιστωθεί κενό στον πειθαρχικό έλεγχο των Σωμάτων Ασφαλείας και των σωφρονιστικών υπαλλήλων. Τα στατιστικά στοιχεία έδειχναν ότι κάθε χρόνο από τις 50-60 υποθέσεις που καταγγέλλονταν, μόνο σε μια-δύο από αυτές επιβάλλονταν πειθαρχικές ποινές. Προφανώς, λοιπόν, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πίεζαν τις ελληνικές κυβερνήσεις, να λάβουν δράση, να πάρουν μέτρα, πράγμα το οποίο γίνεται σήμερα.
Σύμφωνα με τον κ. Ποττάκη «αυτό που επιχειρείται είναι η εκ παραλλήλου διερεύνηση πειθαρχικών παραπτωμάτων: αφενός, όπως αναφέρει και το νομοσχέδιο, δεν υποκαθίστανται τα εσωτερικά όργανα ελέγχου, αλλά, αφετέρου, ο Συνήγορος αναλαμβάνει είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν αιτήματος να ερευνήσει τη βασιμότητα πειθαρχικών παραπτωμάτων». Μέχρι σήμερα, εξηγεί, ο Συνήγορος του Πολίτη, όταν υπάρχει κάτι παράτυπο, (πχ κατάχρηση εξουσίας), έχει αρμοδιότητα να ζητήσει να γίνει έρευνα, και απέχει καθ’ όλη τη διάρκεια της ΕΔΕ. Τώρα, η διαφορά είναι ουσιώδης: πλέον το πειθαρχικό όργανο του εσωτερικού ελέγχου, για παράδειγμα της αστυνομίας, θα περιμένει το πόρισμα του Συνηγόρου, το οποίο οφείλει να συντάξει εντός τριών μηνών και θ’ απόσχει από την επιβολή οποιασδήποτε πειθαρχικής ποινής.
«Στο παρελθόν ο Συνήγορος περίμενε την ΕΔΕ, και τοποθετείτο επί της ΕΔΕ, αν ακολουθήθηκε πχ η σωστή διαδικασία. Τώρα, το εσωτερικό όργανο του πειθαρχικού ελέγχου των Σωμάτων Ασφαλείας θα περιμένει το πόρισμα του Συνηγόρου και θα μπορεί να το ανατρέψει μόνο με ειδική και επαρκή αιτιολογία. Αλλιώς, θα πρέπει να το υιοθετεί. Λειτουργούμε κι εμείς ως οιονεί πειθαρχική αρχή: χωρίς να επιβάλλουμε την ποινή, κάνουμε μια διερεύνηση επί της βασιμότητας του πειθαρχικού παραπτώματος, την οποία δεν θα μπορεί να ανατρέψει το εσωτερικό όργανο των ΣΑ παρά μόνο με εξειδικευμένη αιτιολογία», τόνισε ο κ. Ποττάκης.
Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης, ότι σε περιπτώσεις που «εμείς, ως Συνήγορος θέλουμε να αναφέρουμε στα πειθαρχικά όργανα να κάνουν κι αυτοί την έρευνά τους, εκ παραλλήλου, αυτή η έρευνα πρέπει να τεθεί υπόψη μας, και αν εμείς θεωρούμε ότι το πόρισμα δεν είναι ικανοποιητικό, το αναπέμπουμε και τους λέμε συνεχίστε, ή κάντε άλλη έρευνα».Όπως παρατηρεί ο κ Ποττάκης, ο Συνήγορος του Πολίτη θα χρειαστεί ενίσχυση και μια μεταβατική περίοδο για να ανταποκριθεί σε αυτή τη νέα αρμοδιότητα.
στο 