Ο επόμενος Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών προειδοποίησε σήμερα ότι «οι χαμένοι της παγκοσμιοποίησης» στις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες αισθάνονται πως οι πολιτικοί του κατεστημένου τους έχουν βάλει στο περιθώριο, γεγονός το οποίο τους ωθεί να ψηφίζουν πολιτικούς που προβάλλουν εθνικιστικές θέσεις, παραπέμποντας τόσο στις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, όσο και στην επικράτηση του Brexit στο δημοψήφισμα το οποίο διεξήχθη τον Ιούνιο στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Αντόνιο Γκουτέρες – ο Πορτογάλος που αναδείχθηκε επόμενος ΓΓ του ΟΗΕ τον Οκτώβριο, στην ψηφοφορία της Γενικής Συνέλευσης έπειτα από την πρόταση του Συμβουλίου Ασφαλείας – επισήμανε κατά τη διάρκεια μιας εκδήλωσης στη Λισαβόνα ότι αυτή η τάση πιθανόν διάβρωσε τη βούληση των ευρωπαίων να συνεχίσουν να υποδέχονται πρόσφυγες.
Για τον Γκουτέρες, η διεθνής κοινότητα θα όφειλε να αποκαταστήσει τη διεθνή προστασία για τους πρόσφυγες που εγκαταλείπουν εμπόλεμες ζώνες, όπως οι Σύροι, όμως αυτό δεν αναμένει πως θα γίνει εύκολα, την ώρα που οι ανεπτυγμένες χώρες κάνουν στροφή στους εθνικισμούς.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δυσκολεύεται να καταλήξει σε μια διευθέτηση όσον αφορά την διαχείριση του τεράστιου αριθμού των προσφύγων που υποδέχθηκε, πολλοί εκ των οποίων αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους λόγω του πολέμου στη Συρία. Οι ΗΠΑ έχουν υποδεχθεί έναν πολύ μικρό αριθμό προσφύγων και πιθανότατα θα υποδεχθούν ακόμη λιγότερους την επόμενη χρονιά.
«Το 2016 γίναμε μάρτυρες μιας δραματικής επιδείνωσης του καθεστώτος διεθνούς προστασίας» για τους πρόσφυγες, υπογράμμισε ο Γκουτέρες. «Αυτό (…) άρχισε στον οικονομικά ανεπτυγμένο κόσμο, ξεκίνησε ουσιαστικά στην Ευρώπη, και τώρα εξαπλώνεται, σαν ιός, και σε άλλες περιοχές του κόσμου».
Ο Γκουτέρες, μέχρι και το 2015 Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, συνδέει την όλο και πιο σφοδρή εναντίωση στην υποδοχή προσφύγων με τις ευρύτερες ανησυχίες για την παγκοσμιοποίηση.
«Δεν νομίζω ότι μπορούμε να εξετάσουμε το ζήτημα των προσφύγων στενά, νομίζω το πρόβλημα είναι ευρύτερο», εξήγησε ο Γκουτέρες. Οι περισσότεροι στα μέσα της δεκαετίας του 1990 θεωρούσαν πως η παγκοσμιοποίηση θα ωφελούσε τους πάντες, υπενθύμισε. «Όμως πολλοί άνθρωποι παραμερίστηκαν (…) Στον ανεπτυγμένο κόσμο, (υπάρχουν) οι χαμένοι της παγκοσμιοποίησης», συνέχισε. «Η ανάλυση (της ψήφου) στη rust belt το δείχνει καθαρά» (σ.σ. ο όρος «ζώνη της σκουριάς», που άρχισε να χρησιμοποιείται τη δεκαετία του 1980, αναφέρεται σε παρακμάζουσες πρώην βιομηχανικές περιοχές στις βορειοδυτικές Πολιτείες, στη ζώνη των Μεγάλων Λιμών και στις μεσοδυτικές ΗΠΑ).
Ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε στις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν νωρίτερα αυτόν τον μήνα εν μέρει χάρη στην υποστήριξη ψηφοφόρων που έχασαν τις δουλειές τους όταν οι επιχειρήσεις για τις οποίες εργάζονταν μετακίνησαν τα εργοστάσιά τους στο εξωτερικό, σε αναζήτηση φθηνότερου εργατικού δυναμικού.
«Η παγκοσμιοποίηση δεν αποδείχθηκε όσο επιτυχημένη ελπίζαμε και πολλοί άνθρωποι όχι μόνο εξοργίστηκαν για τις συνέπειές της, αλλά αισθάνονται ότι τα πολιτικά κόμματα εξουσίας και ότι οι διεθνείς οργανισμοί δεν τους δίνουν καμιά σημασία, δεν ασχολούνται (μαζί τους)», συνέχισε ο Γκουτέρες.
Σύμφωνα με τον επόμενο Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, αυτό οδήγησε σε «ένα είδος εξέλιξης»: πλέον «αντισυστημικά» κόμματα, τα οποία τάσσονται σε ρητορικό επίπεδο εναντίον του κατεστημένου, τείνουν να κερδίζουν εκλογικές αναμετρήσεις και δημοψηφίσματα.
στο 