Νέα Υόρκη, του Θανάση Κ. Τσίτσα
Η συνεδρίαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την Ελλάδα ολοκληρώθηκε λίγο μετά τη 1 τα ξημερώματα (ώρα Ελλάδος) και διήρκεσε σχεδόν τρεις ώρες. Ήταν η πρώτη συνεδρίαση Εκτελεστικού Συμβουλίου για την Ελλάδα από τον Μάιο του 2013.
Κατά αξιωματούχο του ΔΝΤ το κλίμα ήταν «εποικοδομητικό» και όλοι οι Εκτελεστικοί Διευθυντές τοποθετήθηκαν για τα πορίσματα των δύο εκθέσεων.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, δεν τέθηκε προς συζήτηση το θέμα της επιστροφής του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα και δεν σχολιάστηκαν οι επικριτικές επιστολές Τσακαλώτου – Στουρνάρα σχετικά με τις προβλέψεις του επιτελείου Τόμσεν για την ελληνική οικονομία που παρουσίασε στο Εκτελεστικό Συμβούλιο, κατά τη διάρκεια της χθεσινής συνεδρίασης, ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ, Μιχάλης Ψαλιδόπουλος.
Επίσης, η τοποθέτηση του Αμερικανού Αντιπροσώπου, όπως ελέχθη, δεν παρέκλινε προηγούμενων θέσεων που εξέφραζε η αμερικανική κυβέρνηση. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης εκφράστηκε η δυσαρέσκεια των μελών για τις διαρροές στα ΜΜΕ, σχετικά με το περιεχόμενο των δύο εκθέσεων για το άρθρο 4 για την Ελλάδα και την αξιολόγηση του προγράμματος 2012-2016.
Αμέσως μετά την τρίωρη συνεδρίαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ στη δήλωση που εξέδωσε το Ταμείο καταγράφεται για πρώτη φορά η διάσταση απόψεων για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους και για το ύψος των πλεονασμάτων μεσοπρόθεσμα.
Σύμφωνα με αξιωματούχο που εμπλέκεται στο πρόγραμμα και μίλησε στην “R” με το μέρος του επικεφαλής του Ευρωπαικού Τμήματος Πολ Τόμσεν τάχθηκαν οι Εκτελεστικοί Διευθυντές των αναδυόμενων οικονομιών, ενώ κατά τάχθηκαν οι Εκτελεστικοί Διευθυντές που προέρχονται από την ευρωπαϊκή ήπειρο που επιμένουν σε πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ.
Σε ενημέρωση δημοσιογράφων, ανώτατος αξιωματούχος του ΔΝΤ απαντώντας σε ερωτήσεις τόνισε τα παρακάτω:
-Βάσει του τρέχοντος προγράμματος προσαρμογής, η μακροχρόνια ανάπτυξη αναμένεται να φθάσει μόλις λίγο κάτω από το 1% του ΑΕΠ και το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα προβλέπεται να διαμορφωθεί μεσοπρόθεσμα σε περίπου 1,5% του ΑΕΠ.
-Οι περισσότεροι από το Ε.Σ. του Δ.Ν.Τ. στηρίζουν ένα ελληνικό δημοσιονομικό πλεόνασμα στόχο του 1,5 % του Α.Ε.Π. μέχρι το 2018, ενώ κάποιοι διευθυντές υποστηρίζουν το υψηλότερο πλεόνασμα 3,5%, δηλαδή το στόχο που ζήτησαν οι Ευρωπαίοι από την Ελλάδα.
-Μέσα μέσα στο ΔΝΤ υπάρχει ευρεία υποστήριξη για το συμπέρασμα ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και ότι η Ελλάδα χρειάζεται ελάφρυνση του χρέους
– Η Ελλάδα φαίνεται να πηγαίνει καλύτερα σε ταμειακή βάση σε δημοσιονομικά αποτελέσματα. Αυτό το περιμέναμε εδώ και καιρό.
-Οι περισσότεροι στο Ε.Σ συμφώνησαν ότι η Ελλάδα δεν απαιτεί περαιτέρω δημοσιονομική εξυγίανση αυτή τη στιγμή, με δεδομένη την εντυπωσιακή προσαρμογή μέχρι σήμερα
-Το Ε.Σ αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα έχει κάνει πολλά και η προσαρμογή έχει βαρύ τίμημα για την κοινωνία, αύξηση της φτώχειας και της ανεργίας, τα οποία συνέβαλαν στην επιβράδυνση της υλοποίησης του προγράμματος.
-Προτιμότερος στόχος για το ΔΝΤ είναι το 1,5% του ΑΕΠ και αυτή συνεχίζει να είναι άποψή μας. Τώρα, η Ελλάδα έχει συζητήσει υψηλότερους στόχους με τους Ευρωπαίους εταίρους και αν αυτό συμφωνηθεί μπορούμε να το δεχτούμε, αν και δεν είναι το προτιμότερο αποτέλεσμα για μας. Αλλά θα πρέπει να καταλάβουμε πώς θα πιάσουμε αυτούς τους στόχους.
– Αρχικά αυτοί οι στόχοι είναι φιλόδοξοι και στη συνέχεια θα πρέπει να συζητήσουμε πως θα επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι. Έχουμε κατά κάποιο τρόπο κατηγορηθεί για τη λιτότητα που απαιτείται για να φτάσουμε αυτούς τους στόχους. Επιτρέψτε μου να είμαι πολύ σαφής. Είμαστε πρόθυμοι να φέρουμε ένα πρόγραμμα στο διοικητικό συμβούλιο μας, που βασίζεται στο 1,5% για τα επόμενα δύο χρόνια, αλλά αν η Ελλάδα δεν μπορεί να πάρει την υποστήριξη από τους Ευρωπαίους εταίρους της για ένα τέτοιο πρόγραμμα, αν η Ελλάδα δεν μπορεί να λάβει στήριξη από τους Ευρωπαίους εταίρους για ένα πρόγραμμα που βασίζεται σε 1.5%, αλλά για ένα διάστημα θα είναι 3.5% θα καταστήσουμε σαφές ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα φέρει ένα υψηλότερο τίμημα για την ανάπτυξη, θα έχουμε μια πιο αργή ανάκαμψη και θα καταστήσουμε σαφές ότι μπορούμε να το υποστηρίξουμε μόνο αν δούμε τα μέτρα που το δικαιολογούν.
– Θα έχουμε σίγουρα περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό μόλις κυκλοφορήσουν τα έγγραφά μας, το οποίο αναμένουμε να είναι πολύ σύντομα και θα δείτε αναλυτικά ποιοι είναι οι αριθμοί μας. Σε αυτή τη συζήτηση που είχαμε σήμερα με το διοικητικό συμβούλιο, ήταν απλά μια γενική συζήτηση για το αν το προσωπικό είναι συντηρητικό ή ίσως υπερβολικά συντηρητικό και εκεί θέσαμε μια σειρά από ζητήματα σχετικά με την αβεβαιότητα των δημοσιονομικών στοιχείων για την Ελλάδα. Έχουμε επίσης αναγνωρίσει ότι τα δημοσιονομικά στοιχεία ήταν καλύτερα από τα αναμενόμενα κατά τους τελευταίους μήνες, αλλά δεν έχουμε ακόμη την τελικά στοιχεία μεταξύ άλλων και για το περασμένο έτος, τα οποία θα χρειαστούμε για να εξετάσουμε την αξιολόγησή μας.
Στη δήλωση που εξέδωσε το ΔΝΤ μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης του Εκτελεστικού του Συμβουλίου αναφέρεται συγκεκριμένα:
Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ Ολοκληρώνει τη Διαβούλευση βάσει του Άρθρου IV, και Εξετάζει την Εκ των Υστέρων Αξιολόγηση του Διευρυμένου Πιστωτικού Μηχανισμού του 2012 για την Ελλάδα.
Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στη μείωση των μακροοικονομικών της ανισορροπιών από την έναρξη της κρίσης. Όμως, η δημοσιονομική εξυγίανση και η εσωτερική υποτίμηση είχαν υψηλό κοινωνικό κόστος που αντικατοπτρίζεται στα μειούμενα εισοδήματα και στην εξαιρετικά υψηλή ανεργία.
Το μεγάλο κόστος της προσαρμογής και η σημαντική πολιτική αστάθεια που ακολούθησε συνεισέφεραν στις καθυστερήσεις στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων από την τελευταία Διαβούλευση βάσει του Άρθρου IV, και αποκορυφώθηκαν με την κρίση εμπιστοσύνης στα μέσα του 2015.
Από τότε, η κατάσταση έχει σταθεροποιηθεί καθώς οι αρχές ξεκίνησαν ένα νέο πρόγραμμα προσαρμογής πολιτικής που υποστηρίζεται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.
Το νέο πρόγραμμα έχει σαν στόχο την ενίσχυση των οικονομικών των δημοσίου, την αποκατάσταση της υγείας του τραπεζικού τομέα, και την προώθηση της δυνητικής ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, οι αρχές έχουν θεσμοθετήσει μια σειρά από δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, καθώς και μεταρρυθμίσεις στον χρηματοοικονομικό τομέα.
Σαν αποτέλεσμα των συνεχιζόμενων μεταρρυθμίσεων και της επίσημης χρηματοδότησης από τους Ευρωπαίους εταίρους της, η Ελλάδα επέστρεψε σε μια μέτρια αύξηση το 2016.
Η ανάπτυξη προβλέπεται να επιταχυνθεί στα αμέσως επόμενα χρόνια με την προϋπόθεση της πλήρους και έγκαιρης υλοποίησης του προγράμματος προσαρμογής των αρχών, συμπεριλαμβανομένης της ταχείας άρσης των κεφαλαιακών ελέγχων που θεσμοθετήθηκαν στα μέσα του 2015.
Με βάση το υφιστάμενο πρόγραμμα προσαρμογής της Ελλάδας, η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη αναμένεται να φτάσει μόλις κάτω του 1 τοις εκατό, ενώ το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα προβλέπεται να φτάσει περίπου στο 1½ τοις εκατό του ΑΕΠ.
Οι κίνδυνοι αρνητικής εξέλιξης στις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές παραμένουν σημαντικοί και σχετίζονται με την ατελή ή την καθυστερημένη υλοποίηση πολιτικών.
Το δημόσιο χρέος έχει φτάσει στο 179% στα τέλη του 2015 και δεν είναι βιώσιμο.
Οι περισσότεροι Εκτελεστικοί Διευθυντές συμφώνησαν με την κατεύθυνση της εκτίμησης του τεχνικού προσωπικού, ενώ ορισμένοι Διευθυντές είχαν διαφορετικές απόψεις σχετικά με τη δημοσιονομική πορεία και τη βιωσιμότητα του χρέους. Οι Διευθυντές επαίνεσαν τις Ελληνικές αρχές για τη σημαντική οικονομική προσαρμογή και το κλείσιμο των ανισορροπιών από το 2010, που υποστηρίχθηκαν από σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Οι Διευθυντές αναγνώρισαν ότι η προσαρμογή είχε βαρύ τίμημα για την κοινωνία, το οποίο μαζί με τα υψηλά ποσοστά φτώχειας και ανεργίας έχει συμβάλει σε καθυστερήσεις στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων.
Οι Διευθυντές προέτρεψαν τις αρχές να επιταχύνουν την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων για διασφαλιστεί η επιστροφή στην υψηλότερη ανάπτυξη χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς και στη βιωσιμότητα του χρέους . Λόγω των κινδύνων αρνητικής εξέλιξης που υπάρχουν ακόμη για την ανάπτυξη, οι Διευθυντές τόνισαν ότι οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη βελτίωση των οικονομικών του δημοσίου, των ισολογισμών, και στην εξάλειψη των εμποδίων στην ανάπτυξη.
Οι περισσότεροι Διευθυντές συμφώνησαν ότι η Ελλάδα δεν χρειάζεται επί του παρόντος περαιτέρω δημοσιονομική εξυγίανση δοθείσης της εντυπωσιακής προσαρμογής μέχρι σήμερα, η οποία αναμένεται να φέρει το μεσοπρόθεσμο πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα περίπου στο 1½ τοις εκατό του ΑΕΠ, ενώ ορισμένοι Διευθυντές τάχθηκαν υπέρ ενός πλεονάσματος στο ύψος του 3½ τοις εκατό του ΑΕΠ μέχρι το 2018. Παρ’ όλα αυτά, ο Διευθυντές έκαναν κλήση για δημοσιονομική πολιτική επανεξισορρόπησης με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης στη φορολογία του ατομικού εισοδήματος και τον εξορθολογισμό των συνταξιοδοτικών δαπανών, ώστε να δημιουργηθεί περιθώριο για στοχευμένη κοινωνική αρωγή σε ευπαθείς ομάδες και για χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές. Ενώ ορισμένοι Διευθυντές τάχθηκαν υπέρ μιας δημοσιονομικά ουδέτερης επανεξισορρόπησης, μερικοί Διευθυντές θεώρησαν ότι οι μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να θεμελιώσουν προσωρινά υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, εφόσον υλοποιηθούν όταν κλείσει το παραγωγικό κενό, για να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις στην ανάκαμψη.
Οι Διευθυντές έκαναν κλήση για ανανεωμένες προσπάθειες στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και στην αντιμετώπιση του υψηλού επιπέδου των φορολογικών οφειλών. Ενθάρρυναν τις αρχές να ενισχύσουν τη φορολογική διοίκηση, να επικεντρώσουν τις ελεγκτικές προσπάθειες στους φορολογούμενους υψηλού εισοδήματος, και να ενισχύσουν την εφαρμογή του πλαισίου για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Οι Διευθυντές έκαναν κλήση για μια περιεκτική αναδιάρθρωση των φορολογικών οφειλών βιώσιμων φορολογουμένων, βασισμένη στις δυνατότητες πληρωμής, και χαιρέτισαν τα σχέδια για την υλοποίηση μιας ανεξάρτητης φορολογικής αρχής.
Οι Διευθυντές τόνισαν την ανάγκη για την αποφασιστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων ώστε να ενισχυθεί η επάνοδος της πιστωτικής ανάπτυξης. Ενθάρρυναν τις αρχές να ενισχύσουν το νομικό πλαίσιο για την αναδιάρθρωση των οφειλών, συμπεριλαμβανομένων των εξωδικαστικών λύσεων, και να κάνουν πλήρη χρήση του εποπτικού πλαισίου για να παράσχουν κίνητρα στις τράπεζες ώστε να θέσουν φιλόδοξους στόχους και να χαράξουν στρατηγικές για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οι Διευθυντές σημείωσαν ότι η εξασφάλιση επαρκών κεφαλαίων και η ολοκλήρωση της συνεχιζόμενης μεταρρύθμισης στη διακυβέρνηση είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των τραπεζών. Οι Διευθυντές υποστήριξαν την άρση των συναλλαγματικών περιορισμών όταν καταστεί πρακτικά ταχύτερο στη βάση ενός οδικού χάρτη με προαπαιτούμενα, με τη διατήρηση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας μέσω της εξασφάλισης επαρκούς ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα.
Οι Διευθυντές ενθάρρυναν τις αρχές να επιταχύνουν την υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Αν και αναγνώρισαν ότι το βάρος της προσαρμογής βάρυνε δυσανάλογα τους μισθωτούς, οι Διευθυντές έδωσαν έμφαση στην ανάγκη να διατηρηθούν και να μην αντιστραφούν οι υπάρχουσες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και να συμπληρωθούν με πρόσθετες προσπάθειες για την εναρμόνιση των πλαισίων για τις συλλογικές απολύσεις και τις βιομηχανικές δράσεις με τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές, να ανοίξουν τα υπόλοιπα κλειστά επαγγέλματα, να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα, και να διευκολυνθούν οι επενδύσεις και οι ιδιωτικοποιήσεις. Οι Διευθυντές υπογράμμισαν την ανάγκη να διατηρηθεί και να εξασφαλιστεί η ακεραιότητα των στατιστικών στοιχείων και συστημάτων.
Οι περισσότεροι Διευθυντές θεώρησαν ότι, παρά τις τεράστιες θυσίες της Ελλάδας και τη γενναιόδωρη υποστήριξη των Ευρωπαίων εταίρων, μπορεί μάλλον να απαιτηθεί περαιτέρω ελάφρυνση για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους. Τόνισαν την ανάγκη για τη διακρίβωση μιας τέτοιας ελάφρυνσης η οποία θα βασίζεται σε ρεαλιστικές παραδοχές σχετικά με τη δυνατότητα της Ελλάδας να δημιουργήσει βιώσιμα πλεονάσματα και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Ωστόσο, οι Διευθυντές υπογράμμισαν ότι η ελάφρυνση του χρέους πρέπει να συμπληρωθεί με ισχυρή υλοποίηση πολιτικών για την αποκατάσταση της ανάπτυξης και της βιωσιμότητας.
Αναμένεται ότι η επόμενη διαβούλευση βάσει του Άρθρου IV με την Ελλάδα θα πραγματοποιηθεί στον τυπικό κύκλο των 12 μηνών.
Οι Διευθυντές χαιρέτισαν την εκ των υστέρων αξιολόγηση της διευρυμένης συμφωνίας του 2012-2016. Συμφώνησαν ευρέως ότι η αξιολόγηση παρέχει μια χρήσιμη βάση για την εξέταση της αξιοποίησης των διδαγμάτων από τη συμφωνία. Οι Διευθυντές έδωσαν έμφαση στο πόσο σημαντική είναι η ανάπτυξη ρεαλιστικών προβλέψεων και στόχων, η εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης και ελάφρυνσης χρέους, η ανάληψη δημοσιονομικής προσαρμογής με μέτρα υψηλής ποιότητας σε ρυθμούς που συμβαδίζουν με τις δυνατότητες υλοποίησης της χώρας, και η υιοθέτηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με καλή αλληλουχία οι οποίες βασίζονται σε ισχυρή κυριότητα και φειδωλή αιρεσιμότητα. Οι Διευθυντές ανέφεραν ότι προσβλέπουν στις συζητήσεις για το επιχειρησιακό πλαίσιο της συνεργασίας του Ταμείου με νομισματικές ενώσεις.
Ελλάδα: Επιλεγμένοι Οικονομικοί Δείκτες
Πληθυσμός (σε εκατομμύρια)
10,9
ΑΕΠ κατά κεφαλήν (€’000)
16,2
Ποσόστωση ΔΝΤ (σε εκατομμύρια SDRs)
1.101,8
Ποσοστό αλφαβητισμού (%)
97,7
(Ποσοστό επί του συνόλου)
0,46
Ποσοστό φτώχειας (%)
35,7
Κύρια προϊόντα και εξαγωγές: τουριστικές υπηρεσίες, ναυτιλιακές υπηρεσίες, τρόφιμα και ποτά, βιομηχανικά προϊόντα, πετρελαϊκά προϊόντα, χημικά προϊόντα.
Σημαντικές αγορές εξαγωγών: E.Ε. (Ιταλία, Γερμανία, Βουλγαρία, Κύπρος, Ηνωμένο Βασίλειο), Τουρκία, Η.Π.Α.
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
Πραγματική αύξηση του ΑΕΠ (%)
-9,1
-7,3
-3,2
0,4
-0,2
0,4
2,7
Απασχόληση
Ποσοστά ανεργίας (%)
17,9
24,4
27,5
26,5
24,9
23,2
21,3
Τιμές
Πληθωρισμός ΔΤΚ (μέσος όρος περιόδου, %)
3,1
1,0
-0,9
-1,4
-1,1
0,0
1,2
Γενικά οικονομικά της κυβέρνησης (ποσοστό επί του ΑΕΠ)
Έσοδα
44,1
45,9
48,0
46,8
47,8
49,3
47,4
Δαπάνες
54,4
52,4
51,6
50,8
51,2
51,6
49,7
Συνολικό δημοσιονομικό ισοζύγιο
-10,3
-6,5
-3,7
-4,0
-3,4
-2,3
-2,3
Πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο
-3,0
-1,4
0,4
0,0
0,2
0,9
1,0
Δημόσιο χρέος
172,1
159,6
177,9
180,9
179,4
183,9
180,8
Χρήμα και πίστωση
Προσφορά ευρέως χρήματος (ποσοστιαία αλλαγή)
-14,6
-5,3
2,7
-0,4
-16,9
1,6
…
Πίστωση στον ιδιωτικό τομέα (ποσοστιαία αλλαγή)
-3,1
-4,0
-3,9
-3,9
-3,6
-3,1
0,7
Τόκος τρίμηνων έντοκων γραμματίων (%)
9,2
9,2
4,8
2,8
4,5
3,1
…
Ισοζύγιο Πληρωμών
Τρέχουσες συναλλαγές (Ποσοστό του ΑΕΠ)
-10,0
-3,8
-2,0
-1,6
0,1
0,0
-0,1
Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (Ποσοστό του ΑΕΠ)
0,2
-0,4
-1,5
0,1
0,5
-1,6
-0,8
Αποθεματικά (μήνες εισαγωγών)
-1,0
-1,1
-0,8
-1,0
-1,3
-1,3
-1,2
Εξωτερικό χρέος (Ποσοστό του ΑΕΠ)
188,2
237,0
237,3
238,5
251,1
245,7
239,2
Συναλλαγματική ισοτιμία πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία (REER) (ποσοστιαία αλλαγή)
0.7
-3.1
-0.8
-2.1
-4.9
0.6
0.0
Πηγές: ΕΛΣΤΑΤ, Υπουργείο Οικονομικών, Τράπεζα της Ελλάδος, Bloomberg; Παγκόσμια Τράπεζα, Δείκτες Παγκόσμιας Ανάπτυξης: ΔΝΤ, Διεθνείς Χρηματοοικονομικές Στατιστικές, ΔΝΤ, Κατεύθυνση Εμπορικών Στατιστικών, και ΔΝΤ προβλέψεις τεχνικού προσωπικού.
1/ Δεδομένα σύμφωνα με τη μεθοδολογία ESA-2010.
Πηγή: Real.gr
στο 