του Αρνό Λεπαρμαντιέ *
Ήταν στο Λονδίνο, στις 21 Φεβρουαρίου, στο Σέντραλ Χολ του Γουεστμίνστερ. Ο Εμανουέλ Μακρόν μιλούσε σε μια εκδήλωση και ο Ντένις ΜακΣέιν, ο πρώην υπουργός ευρωπαϊκών υποθέσεων του Τόνι Μπλερ, θυμάται: «Έκλεισα τα μάτια. Ήταν ο Μπλερ του μέσου της δεκαετίας του ?90. Εκπαίδευση, εκπαίδευση, εκπαίδευση. Μόνο έτσι θα νικήσουν τα υποβαθμισμένα στρώματα τη φτώχεια».
Σύμφωνα με τον ΜακΣέιν, ο Μακρόν είναι ένας καθαρός ευρωπαίος μεταρρυθμιστής σοσιαλδημοκράτης. Τι τιμή! Δεν μπορεί να μη θυμηθεί κανείς τις κριτικές κατά του Μπλερ: ήταν ένας «Θάτσερ λάιτ», ένας «Μπιλ Κλίντον χωρίς τη Χίλαρι», με άλλα λόγια ένα τίποτα. Αλλά όλα αυτά ήταν λάθος. Ο εμπνευστής του Τρίτου Δρόμου θα έμενε στην ιστορία ως ένας από τους καλύτερους πρωθυπουργούς της Βρετανίας αν δεν είχε εμπλακεί στην περιπέτεια του Ιράκ με τον Τζορτζ Μπους το 2003.
Στον Μακρόν μπορεί να καταλογίσει κανείς ότι υποστηρίζει ένα πρόγραμμα «Ολάντ συν» ή «Ζιπέ μείον». Μπορεί να υποστηρίξει πως ο πραγματισμός του ισοδυναμεί με οπορτουνισμό. Μπορεί να θεωρήσει το κοινωνικό του πρόγραμμα μια εκδοχή του μίγματος «ελαστικότητα+ασφάλεια» (flexicurity). Στην πραγματικότητα, πρόκειται για τη συνταγή του κεντροαριστερού οικονομολόγου Ζαν-Πιζανί Φερί για τη μεταρρύθμιση του γαλλικού κοινωνικού κράτους.
Δεν αποκλείεται ο Μακρόν να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές με τις ιδέες του Τρίτου Δρόμου, τις ιδέες του Μπλερ και του Σρέντερ δηλαδή, που επέτρεψαν στις χώρες τους να ορθοποδήσουν. Επιτέλους! Το μανιφέστο Μπλερ-Σρέντερ που δημοσιεύτηκε πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του 1999 και είχε απορριφθεί από τους σοσιαλιστές του Λιονέλ Ζοσπέν υιοθετείται είκοσι χρόνια μετά από τον Μακρόν.
Ιερή εκδίκηση, σε μια στιγμή που όλοι θεωρούσαν τη σοσιαλδημοκρατία χαμένη, καθώς ήταν καταδικασμένη είτε σε «πασοκοποίηση» είτε σε «κορμπινοποίηση». Αλλά το τοπίο δεν είναι τόσο αρνητικό για την κυβερνώσα Αριστερά. Στην Ελλάδα, ο Αλέξης Τσίπρας προσπαθεί να μεταρρυθμίσει τη χώρα και έχει γίνει ένας ντε φάκτο σοσιαλδημοκράτης. Αρκεί να παρατηρήσει κανείς το αίσθημα προδοσίας που διακατέχει τον Ζαν-Λικ Μελανσόν για να καταλάβει ότι ο Τσίπρας έχει εγκαταλείψει τα επαναστατικά του οράματα και εκσυγχρονίζει τη χώρα του με μεγαλύτερο θάρρος από τους Γάλλους.
Αλλά και στη Γερμανία, ήταν αρκετό να εμφανιστεί ένας καινούργιος υποψήφιος, ο Μάρτιν Σουλτς, για να πετάξουν τα ποσοστά του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος από το 20% στο 30%. Ο Σουλτς θέλει να κερδίσει την καγκελαρία και για τον σκοπό αυτό απομακρύνεται από τον Σρέντερ, που οι σκληρές του μεταρρυθμίσεις έπληξαν τα λαϊκά στρώματα. Δεν προχωρεί όμως σε ολοκληρωτική ρήξη, καθώς υιοθετεί την απαίτηση του Σρέντερ για «περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη». Η Γερμανία έχει μια τόσο καλή οικονομία, ώστε μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό της λίγη σοσιαλδημοκρατία α-λα παλαιά.
Στη Γαλλία, τέλος, ο Τρίτος Δρόμος τον οποίο άνοιξε αλλά στη συνέχεια δεν ακολούθησε ο Φρανσουά Ολάντ θα μπορούσε να λάβει σάρκα και οστά στις κάλπες μέσω του Εμανουέλ Μακρόν. Ο Μακρόν είναι αριστερός: για να πειστεί κανείς, είναι αρκετό να διαβάσει το πρόγραμμα του Φρανσουά Φιγιόν που είχε τόσο αρέσει στην Αγγελα Μέρκελ. Είναι δημοκράτης και φιλελεύθερος στα οικονομικά και κοινωνικά θέματα. Θέλει να προωθήσει την πραγματική Αριστερά, εκείνη που προσπαθεί να πετύχει την ισότητα εισάγοντας την ελευθερία στο σπίτι των φτωχών. Μια ηθική Αριστερά, που είναι προσανατολισμένη στα αποτελέσματα και δεν στηρίζεται σε ρομαντικά λόγια.
Τόσο το χειρότερο για το Σοσιαλιστικό Κόμμα, που δεν θα πραγματοποιήσει ποτέ το δικό του Μπαντ Γκόντεσμπεργκ, το περίφημο συνέδριο όπου το γερμανικό SPD αποκήρυξε τον μαρξισμό το 1959. Το κόμμα του Μιτεράν προτίμησε να «κορμπινοποιηθεί», παραδίδοντας τα ηνία στον Μπενουά Αμόν. Με τη δήλωση ότι «μπορούμε να αναδιαπραγματευθούμε το χρέος απέναντι στους τραπεζίτες», ο Αμόν και το PS παραιτήθηκαν από τη συμμετοχή τους στην επόμενη κυβέρνηση.
Η παραίτηση αυτή είναι ευλογία για τον Μακρόν, ο οποίος προτιμά να μιλά για την ανοιχτή κοινωνία κατά της κλειστής κοινωνίας, για την Ευρώπη κατά της εθνικής κυριαρχίας, παρά για την Αριστερά κατά της Δεξιάς. Ο Μακρόν θα συνεχίσει βέβαια να αμφισβητείται από τα αριστερά του, κάτι που δεν συνέβαινε με τον Μπλερ και τον Σρέντερ. Ο Μελανσόν και οι οπαδοί του θα συνεχίσουν να υπόσχονται τους νέους Παραδείσους ? το οικουμενικό εισόδημα, τη διαγραφή των χρεών, τις 32 ώρες εργασίας, τον νεοπροστατευτισμό. Το στοίχημα του Μακρόν είναι να οικοδομήσει έναν κεντρώο συνασπισμό που θα επιτρέψει στον πρόεδρο της σύγχρονης Αριστεράς να μην παρενοχλείται από τους αντάρτες όπως συνέβαινε με τον άτυχο Ολάντ. Οι πιστοί στον απερχόμενο πρόεδρο θα πρέπει να καταλάβουν ότι το μέλλον της Αριστεράς βρίσκεται έξω από το Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Πηγή: Le Monde, ΑΠΕ-ΜΠΕ
* Ο Αρνό Λεπαρμαντιέ είναι αρθρογράφος της Le Monde
στο 