«Παγίδα» στη
φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή στήνει η ΑΑΔΕ διαμορφώνοντας ένα ηλεκτρονικό
σύστημα ελέγχων τύπου… big brother.
Η Εφορία κάνει το επόμενο απαιτούμενο βήμα
για να απλώσει το «ηλεκτρονικό της δίχτυ» σε ολόκληρο το φάσμα της οικονομίας,
σε μια κίνηση που θα της δώσει τη δυνατότητα να ελέγχει κάθε ύποπτη κίνηση των
επαγγελματιών.
Άλλα δύο εργαλεία ελέγχων έρχονται να «κουμπώσουν»
στο υφιστάμενο σύστημα.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Το επόμενο βήμα που πρέπει
να κάνει η ΑΑΔΕ για να υλοποιήσει αυτό το φιλόδοξο σχέδιο είναι η διασύνδεση
Εφορίας – ταμειακών – POS και αμέσως μετά η «εμπλοκή» της τεχνητής νοημοσύνης
(data mining) στη διενέργεια ελέγχων.
Σε πρώτη φάση η Εφορία προωθεί την
ηλεκτρονική διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS και ήδη έχει δώσει σε
δημόσια διαβούλευση έως τις 11 Μαρτίου τις τεχνικές προδιαγραφές.
Τι στοιχεία θα καταγράφονται με τη σύνδεση POS– ταμειακών
Πώς φιλοδοξεί όμως η
ηγεσία του υπουργείου να λειτουργεί το νέο σύστημα μετά την υιοθέτηση
ηλεκτρονικών βιβλίων και την διασύνδεση Εφορίας – ταμειακών – POS;
Στόχος είναι η διασύνδεση Φορολογικών
Ηλεκτρονικών Μηχανισμών (ΦΗΜ) και τερματικών POS, με σκοπό τη διασφάλιση
έκδοσης των νόμιμων παραστατικών πριν από οποιαδήποτε συναλλαγή μέσω τερματικών
POS. Αυτή τη στιγμή αρκετές επιχειρήσεις έχουν διασυνδεθεί με την εφορία σε ότι
αφορά τις ταμειακές μηχανές κλειστού τύπου αποστέλλοντας σε πραγματικό χρόνο
της συναλλαγές που πραγματοποιούν. Δηλαδή η εφορία γνωρίζει το πότε
πραγματοποιήθηκε μία συναλλαγή. Αυτό που δεν γνωρίζει είναι πως έγινε η
συναλλαγή.
Εάν η πληρωμή έγινε με μετρητά ή ηλεκτρονικά με τη χρήση κάρτας. Όπως
εξηγεί στέλεχος της φορολογικής διοίκησης εντός του έτους θα διασυνδεθεί η
ταμειακή μηχανή με το ηλεκτρονικό σύστημα POS ώστε η φορολογική
διοίκηση να έχει και τις δύο πληροφορίες. Δηλαδή θα γνωρίζει πότε εκδόθηκε η
απόδειξη αλλά και τον τρόπο πληρωμής (με κάρτα ή με μετρητά).
Αυτό που επιδιώκει το Υπουργείο Οικονομικών είναι να εκδίδεται η απόδειξη
λιανικής πώλησης ταυτόχρονα με την απόδειξη του POS (σύστημα EFTPOS).
Και αυτό καθώς πολλές επιχειρήσεις στις συναλλαγές με πιστωτικές ή
χρεωστικές κάρτες δεν εκδίδουν την απόδειξη λιανικής.
Υποχρεωτικά τα POS για όλους
Το οικονομικό επιτελείο σχεδιάζει την ένταξη του συνόλου της οικονομικής
δραστηριότητας στις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Δηλαδή, οι κλάδοι που σήμερα
εξαιρούνται από τη υποχρεωτική χρήση μηχανημάτων POS αλλά και
ταμειακών μηχανών θα εκδίδουν αφενός αποδείξεις, ενώ θα δέχονται και κάρτες.
Υποχρεωτικά λοιπόν θα διαθέτουν μηχανήματα POS τα θέατρα, οι
κινηματογράφοι, τα ταξί τα περίπτερα και άλλοι επιχειρηματικοί κλάδοι.
Σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ, δεκάδες κλάδοι που δραστηριοποιούνται στην
παροχή υπηρεσιών και οι οποίοι διαχρονικά βρίσκονται ψηλά στις λίστες της
φοροδιαφυγής αποφεύγουν τις συναλλαγές με κάρτες. Ενώ οι υπηρεσίες
είχαν 59,7% μερίδιο στην ιδιωτική κατανάλωση το 2019, στην αξία των πληρωμών με
κάρτα το μερίδιό τους περιορίζεται σε 31,3%. Ιδιαίτερα περιορισμένη είναι η
διείσδυση της χρήσης καρτών στην εκπαίδευση, στις επαγγελματικές υπηρεσίες και
στις επισκευές, ενώ παρά την πρόοδο που σημειώθηκε, υπάρχει περιθώριο για
σημαντική περαιτέρω αύξηση της χρήσης καρτών στην εστίαση. Στην κορυφή αυτής
της λίστας βρίσκονται:
- Εκπαίδευση
- Ψυχαγωγία.
- Υπηρεσίες υγείας
- Συνεργεία αυτοκινήτων.
- Επισκευές ακινήτων.
- Κομμωτήρια.
- Ταξιδιωτικές υπηρεσίες.
- Μικρά καταστήματα τροφίμων.
Επιστρατεύεται και η… τεχνητή νοημοσύνη
Μόλις προχωρήσει η διασύνδεση Φορολογικών Ηλεκτρονικών Μηχανισμών (ΦΗΜ) και
τερματικών POS στην επόμενη φάση η ΑΑΔΕ θα «τρέξει» έναν ακόμα διαγωνισμό.
Αφορά το μεγαλύτερο όπλο που θα έχει στη διάθεση του ο ελεγκτικός μηχανισμός
καθώς θα δίνει στοιχεία που θα οδηγούν στην αποκάλυψη φοροδιαφυγής.
Πρόκειται για την ένταξη της τεχνητής νοημοσύνης στο οπλοστάσιο του ελεγκτικού
μηχανισμού μέσω της οποίας θα επιχειρηθεί η περιστολή της
φοροδιαφυγής και η αποκάλυψη υποθέσεων φοροδιαφυγής.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα χρηματοδοτήσει τη
δημιουργία τεχνητής νοημοσύνης για τη διευκόλυνση των φορολογικών ελέγχων.
Το Data Mining οποίο αποτελεί
την τέχνη της εξόρυξης χρήσιμων πληροφοριών από μεγάλες δεξαμενές πληροφοριών
με στόχο την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Για παράδειγμα θα μπορούσε να
βοηθήσει τις φορολογικές αρχές να διαπιστώνει ποιες φορολογικές δηλώσεις είναι
αληθείς και ποιες ψευδείς.
Ήδη το Data Mining αξιοποιείται
στην Ευρώπη: Οι γαλλικές αρχές ανέπτυξαν το 2018 αντίστοιχο σύστημα τεχνητής
νοημοσύνης δηλαδή ένα σύστημα εξόρυξης δεδομένων και αξιολόγησης τεραστίων
ποσοτήτων δεδομένων που ελέγχονται διαδοχικά και επαληθεύονται συστηματικά.
Στοιχεία έχουν αντληθεί από βάσεις δεδομένων ιδιωτικών εταιρειών εκτός δηλαδή
των αρχείων που έχει το γαλλικό δημόσιο από το ηλεκτρονικό εμπόριο ακόμη και
από τα κοινωνικά δίκτυα.
Το γαλλικό σύστημα έχει υψηλότερη αποτελεσματικότητα κατά 20% των παραδοσιακών
μεθόδων που ακολουθούν σήμερα οι ελεγκτικές αρχές. Και αυτό καθώς το σύστημα
διενεργεί δεκάδες διασταυρώσεις δεδομένων μέχρι να καταλήξει σε ύποπτες
περιπτώσεις. Τα σημαντικό όμως είναι ότι το σύστημα εξελίσσεται και μαθαίνει
καθημερινώς από τα στοιχεία με βάση τα οποία τροφοδοτείται από τους ελεγκτές.
Το νέο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης στη χώρα μας θα εφαρμοστεί στο σύνολο της
φορολογίας. Συγκεκριμένα, θα καλύπτει περιπτώσεις απάτης στον φόρο εισοδήματος
ΦΠΑ, σε δασμούς, ειδικούς φόρους κατανάλωσης, ενδοομιλικές απάτες κλπ.
στο 